شهرها همواره در معرض خطرات و آسیب های جدی هستند که این موضوع اهمیت مدیریت و پیش بینی مخاطرات را بیشتر نشان می دهد. تاب آوری، رویکردی است که می تواند به بهبود مناطق شهری و واکنش آنها در مواجهه با بحران کمک نماید. ارزیابی شهرها از نظر شاخص های مختلف و وضعیت آنها می تواند یک چارچوب مناسب در اختیار مدیران قرار دهد. هدف این تحقیق، بررسی تاثیرات شاخص های تاب آوری و تدوین راهبردهای موثر در راستای اصلاح آنها بر مبنای پایداری بوم محور است. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر داده های میدانی است. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. جامعه آماری را ساکنان محله فیض آباد به تعداد 4830 نفر تشکیل داده اند. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه به تعداد 356 نفر تعیین شد. همچنین برای تدوین راهبرد نیز از 50 کارشناس مرتبط استفاده شد. روایی ساختاری و محتوایی پرسش نامه تایید و همچنین پایایی نیز با آلفای کرونباخ بالای 70/0 تایید شد. نتایج نشان می دهد که بیشترین تاثیرگذاری شاخص ها در بهبود تاب آوری مربوط به شاخص بهداشت محیط با مقدار 95/0 است. همچنین شاخص تعلق اجتماعی توان تبیین 85/0 ، تهدیدات زیست محیطی و مکانی 85/0، زیرساخت اقتصادی 82/0، مشارکت اجتماعی 80/0 و رفاه اقتصادی نیز 78/0 را در زمینه بهبود تاب آوری محله فیض آباد دارد. نتایج نشان داد که 7 راهبرد شامل راهبرد حمایت و تسهیل در رونق بسترهای اقتصادی محله، ارتقاء سرمایه اجتماعی و آموزش، برنامه ریزی توسعه گردشگری محله، بازسازی، توسعه و ایجاد فضاهای کالبدی، تسهیلات نوسازی و طرح های تشویقی، بهداشت محیط محله، اصلاح و بازنگری در تعامل نهادها با مردم، در راستای اصلاح تاب آوری شهری بر مبنای رویکرد بوم محور قابل تاکید است. تفاصيل المقالة

دما‌های فرین بدلیل ایجاد شرایط دمایی نامتعارف حتی در دوره زمانی کوتاه سبب اختلال در زندگی روز مره ساکنان و بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی می‌شود. هدف این تحقیق استخراج و معرفی الگو‌های همدیدی منجر به ایجاد دما‌های فرین در 33 سال گذشته در شهر‌های سواحل جنوبی می‌باشد. برای دستیابی به این هدف با استفاده از شاخص نمره استاندارد Z و سایر معیار‌های انتخابی نمونه‌های فرین دمایی برای تمام ایستگاه‌های انتخاب شده استخراج شد. براساس معیار‌های انتخاب شده 90 نمونه فرین در دروه آماری 33 ساله استخراج شد. نتایج این تحقیق نشان داد که 7 عامل و 14 الگو پرتکرارترین الگو‌های همدیدی هستند که عامل اصلی ایجاد دما‌های فرین در دوره سرد سال در شهر‌های جنوبی ایران می‌باشند. در این میان از الگو‌های عامل اول الگوی کم فشار سودان- ترکمنستان و از میان سامانه‌های مؤثر در ایجاد فرین‌های دمایی بالا، کم فشار سودان بیشترین نقش را در ساختار الگو‌های همدیدی داشته است. در این الگو سامانه کم فشار سودان با گسترشی شمال شرق سو با سامانه کم فشاری که در ساحل شرقی دریاچه مازندران استقرار دارد ادغام شده با فرارفت هوای گرم حاره‌ای سبب افزایش نامتعارف دما در ایستگاه‌های ساحلی می‌شود. هسته گرمایی در این الگو بر روی سودان و عربستان قرار دارد. در تراز‌های لایه مرزی تا لایه میانی تروپوسفر در تمام الگو‌ها واچرخند عربستان با استقرار بر روی منطقه و ایجاد پایداری دینامیکی و گرمایش بی‌دررو حاصل از آن سبب ماندگاری و تشدید دمای موج بر روی منطقه بوده است تفاصيل المقالة

در این پژوهش به بررسی اثرپذیری ناهنجاری‌های بارش در زمان وقوع ترسالی‌های شدید و فوق‌العاده شدید درجنوب ایران پرداخته شده است. این تحقیق در گام‌های زیر انجام شده است. 1- داده‌های بارش روزانه و سالانه ایستگاه‌های سینوپتیک منطقه مطالعاتی از داده‌های سازمان هواشناسی استخراج گردید. 2- پایه آماری برای انطباق با سیکل‌های خورشیدی یک دوره 33 ساله منطبق با سال‌های 1986 -2019 انتخاب گردیده است. 3-تعداد 19 ایستگاه سینوپتیک که دارای این شرایط بودند انتخاب شدند. 4-ترسالی‌ها بر اساس شاخص‌های استانداردبارش(SPI)، Z چینی(CZI)، نمره. (ZSI)Z مشخص گردید. 5-برای بررسی ناهنجاری بارش از شاخص RAI استفاده شده است. 6- براساس شاخص‌های اعلام شده، با معیار 30 درصد تکرار در ایستگاه‌های انتخابی 6 ترسالی شدید و بر اساس 50 درصد تکرار در ایستگاه‌های انتخابی سه ترسالی شدید در دوره آماری 33 ساله رخ داده است. 7- در این تحقیق دو ترسالی 1993-1992 و 1996-1995 از لحاظ شاخص‌های ناهنجاری و سایر ویژگی‌های بارشی مورد بررسی قرار گرفته است. در ترسالی‌های شدید و فوق‌العاده شدید در تعداد زیادی از ایستگاه‌ها بارش سالانه بیش از دو و گاه سه برابر میانگین بارش طولانی مدت بوده است. از لحاظ تعدادروزهای بارشی در ترسالی 1993-1992 در 10 ایستگاه و در ترسالی 1996-1995 در 17 ایستگاه روزهای بارشی بالای 30 روز ثبت شده است. با این همه تعداد، تعداد روز‌های بارشی در هر دو ترسالی، هماهنگی با شدت بارش‌ها نشان نمی‌دهند. به عبارت دیگر با وجود این که در ترسالی‌های شدید مقادیر بارش سالانه و 24 ساعته افزایش چشمگیری را نشان می‌دهند، ولی بدلیل ماهیت سامانه‌های بارشی مؤثر بر بارش‌های منطقه تعداد روز‌های بارشی افزایش نشان نمی‌دهند بلکه بر شدت بارش‌ها افزوده شده است. همچنین مطالعه نشان داد که بیشترین و شدیدترین بارش‌ها در ماه دسامبر رخ می‌دهد و در این میان ماه فوریه حتی در ترسالی‌های شدید نیز نسبت به سایر ماه‌های دوره بارشی، روند کاهشی دارد. تفاصيل المقالة

تاب‌آوری می‌تواند پایداری و مدیریت منسجم را برای نقاط شهری فراهم نماید و میزان آسیب‌پذیری آن‌ها را در زمان بحران کاهش دهد. در این زمینه یکی از موضوعات مهم، شناخت درست از وضعیت موجود شهر‌ها از نظر تاب‌آوری است. در این تحقیق هدف، ارزیابی تاب‌آوری شهری بر مبنای پایداری بوم محور در محله فیض آباد شهری کرمانشاه به عنوان یک بافت قدیمی و مرکزی است. روش تحقیق توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر داده‌های میدانی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه بوده که در سطح جامعه آماری(4830 نفر) در محله فیض­آباد جمع‌آوری شده است. بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه به تعداد 356 نفر تعیین شد. روایی ساختاری و محتوایی ابزار تأیید و همچنین پایایی نیز با آلفای کرونباخ بالای 70/0 تأیید شد. نتایج نشان داد که تاب‌آوری اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، کالبدی-فضایی و نهادی در محله فیض آباد در سطح کمتر از 05/0 معنادار بوده که جهت معناداری نیز گویای این مطلب است که وضعیت تاب‌آوری محله نامناسب ارزیابی می‌شود؛ بهترین وضعیت در میان 18 شاخص تاب‌آوری، مربوط به شاخص تهدیدات زیست محیطی و مکانی با میانگین (201/3) است. دیگر شاخص‌های تاب‌آوری از جمله تعلق مکانی (130/2)؛ مشارکت اجتماعی(422/1)؛ آسیب‌پذیری اقتصادی (369/1)؛ حمایت اقتصادی (100/1)؛ بهداشت محیط(254/2)؛ زیرساخت‌های شهری(941/1)؛ کیفیت مسکن(831/2)؛ آمادگی مقابله با سوانح(569/1)؛ ظرفیت نهاد‌های خودجوش و مردمی (337/1) نامطلوب بوده‌اند. همچنین نتیجه آزمون کروسکال-والیس تأیید نمود که میان محدوده‌های مختلف محله فیض آباد(سبزه میدان، آبشوران، جلوخان، جلیلی و نوبتی)، تفاوت معناداری در سطح کمتر از 05/0 از لحاظ وضعیت تاب‌آوری مشاهده می‌شود. تفاصيل المقالة