زمینه و هدف: افزایش بسیار سریع جمعیت، الگوهای نادرست مصرف، تغییر استانداردهای زندگی و تنوع تولید محصولات، ازجمله فاکتورهای افزایش تولید پسماند و تغییر در ترکیب زباله گردیده که مشکلات عدیده‌ای را در محیط زیست ایجاد کرده است. براساس این مهم، انتخاب محل مناسب جهت دفن مواد زاید جامد می‌تواند از اثرات نامطلوب ‌محیط زیست آن‌ها جلوگیری کند. روش بررسی: تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی بوده و با هدف تعیین مکان بهینه برای دفن پسماندهای جامد در شهر هیدج در استان زنجان انجام شده است. در این پژوهش از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP و نرم افزار ArcGIS 10.3 استفاده شده است. بر این اساس و با توجه به پارامترهای مورد نیاز برای انتخاب مکان بهینه که نقش مؤثری در محل دفن پسماند و مکان‌یابی دارند، وزن دهی به روش سلسله مراتبی انجام پذیرفت و پس از هم پوشانی و تلفیق لایه های تهیه شده، مناطق مورد نظر برای دفن زباله در شهر هیدج در استان زنجان شناسایی شدند. یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق و با حذف حریم‌های ممنوعه برای هر لایه، مناطق مناسب برای دفن پسماند در بخش شرقی شهر هیدج شناسایی شدند. مساحت زمین مورد نیاز جهت دفن با توجه به متوسط نرخ رشد جمعیت، چگالی زباله تولیدی، برآورد جرم و حجم پسماند و متوسط سرانه تولید زباله تعیین گردید. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد منطقه انتخاب شده با احتمال بسیار زیاد، پتانسیل دفن زباله شهر هیدج را برای یک دوره 20 ساله آینده دارا می باشد. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: تفکیک زباله ها به عنوان نخستین مرحله از برنامه مدیریتی کارآمد جهت کاهش اثرات تخریبی پسماندهای شهری است. لذا هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت تفکیک از مبدأ پسماند های شهری و ارایه راهکار هایی در جهت افزایش مشارکت مردم در نظر گرفته شد. روش بررسی: جامعه آماری، شهروندان منطقه‌های سه‌گانه شهر زنجان می‌باشند. بدین منظور 450 پرسش نامه تهیه و براساس نمونه گیری خوشه‌ای تصادفی توزیع به صورت مصاحبه حضوری تکمیل گردید. داده ‌ها در جداول فراوانی خلاصه و به کمک روش های آماری توصیفی و تحلیلی دانکن(Duncan) و مان ویتنی (Mann Whitney)، کای اسکوار(Chi-square)، رابطه‌ها و تفاوت بین متغیرها مشخص گردید. در تحلیل داده ها از نرم افزارهای اس پی اس اس(SPPS20) و اکسل(Excel) استفاده شده است. یافته ها: داده‌های مطالعه حاضر نشان می‌دهد که حدود 70% از شهروندان در شهر زنجان برای اجرای طرح تفکیک از مبدأ اعلام آمادگی دارند، درصورتی که در حال حاضر فقط در 38% از جامعه‌ی آماری مورد مطالعه تفکیک صورت می گیرد. مهم ترین دلیل شهروندان برای انجام این طرح، افزایش نظافت شهر و حفاظت از محیط زیست (60%) و مهم ترین دلیل عدم انجام تفکیک، نبود امکانات لازم درسطح شهر (50%) عنوان شد. سطح آموزش دریافتی90 % از مردم ضعیف یا بسیارضعیف، و رضایت در 7% از جامعه از آموزش و اطلاع‌رسانی رسانه‌ها در خصوص طرح تفکیک می‌باشد که نشان از عمکلرد ضعیف مدیریت بازیافت است. بحث و نتیجه‌گیری: یافته های پژوهش حاکی از وجود عامل‌هایی است که در میزان آگاهی ‌از طرح تفکیک افراد جامعه تاثیرگذار می‌ باشند. از جمله عامل‌های تاثیرگذار سطح سواد، میزان درآمد، منطقه سکونت است. هم چنین بین عامل های جنسیت افراد، وضیعت تاهل و سن رابطه معناداری مشاهده نشد. تفاصيل المقالة

چکیده افزایش روزافزون جمعیت شهری و توسعه منطقه های شهری، افزایش مصرف مواد دارای پسماند تجزیه ناپذیر و بسیاری از دورریزهای دیگر زندگی ماشینی و مدرن سبب توجه بیش تر مدیران شهری به پسماندها شده است. اثرات مخرب محیط زیستی، اقتصادی و اکولوژیکی محل های دفن سبب توجه بیش تر به انتخاب محل دفن مناسب برای پسماندهای شهری شده است. هدف از این پژوهش، پیشنهاد بهترین مکان برای دفن پسماندهای شهری شهر قزوین می باشد. در مطالعه حاضر نخست معیارها و اصول مکان یابی محل دفن پسماندهای شهری بر اساس منابع معتبر بیان شده است و سپس لایه های اطلاعاتی نظیر خاک شناسی، زمین شناسی، آبراهه، نقاط شهری و روستایی، اقلیم، جاده ها و ... برای شهر قزوین معرفی شدند. با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و بهره گیری از لایه های اطلاعاتی از طریق وزن گذاری لایه‌ها با استفاده از روش AHP در محیط نرم افزار10.3 ArcGIS، اطلاعات و نقشه ها تهیه شده اند. بر اساس نقشه ها و لایه های ایجاد شده، مکان های مستعد برای دفن بهداشتی در 5 کلاس مشخص شدند و زمین هایی با مساحت 70 هکتار به بالا را از میان زمین های کلاس پنجم جهت بهترین مکان برای دفن پسماند در بازه 40 ساله پیشنهاد شد. با تقسیم شهرستان قزوین به 4 منطقه، مکان های مناسب دفن برای زباله های شهرها و روستاهای هر منطقه معرفی گردید. براساس نتایج تحقیق مشخص شد محدوده مرکزی و شمالی شهر قزوین به دلیل نفوذپذیری کم و جنس خوب خاک، کاربری اراضی مناسب، فاصله و حریم مناسب از رودخانه ها، گسل ها، شهرها و روستاها، دسترسی و نزدیکی به جاده های ارتباطی، اقلیم خشک می تواند مناسب ترین مکان برای دفن پسماند شهری پیشنهاد شود. تفاصيل المقالة