اصفهان یکی از شهرهای مهم کشور از نظر اقتصادی، صنعتی، تاریخی و گردشگری می باشد. به علت اهمیت این شهر مطالعات لرزه خیزی و شناسایی گسل های فعال در این منطقه ضروری است. در این مطالعه وضعیت لرزه زمین ساخت و خطر زمین لرزه در نقشه 1:250000 چهارگوش شهر اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. گسترة مورد مطالعه از طرف شمال شرق به طرف جنوب غرب شامل زون ایران مرکزی، زون سنندج – سیرجان و زون زاگرس مرتفع می باشد. به کمک تصاویر ماهواره ای، اطلاعات زمین لرزه های تاریخی و دستگاهی، نقشه های زمین شناسی، تکتونیکی و نقشه مغناطیس هوایی، گسل های بنیادی و فعال منطقه مشخص گردید و لرزه خیزی ناحیه مورد ارزیابی قرار گرفت. با توجه به اطلاعات موجود، نقشه لرزه زمین ساخت منطقه تهیه گردید که چهار زون لرزه ای در آن مشخص شد. نتایج نشان داد که لرزه خیزی منطقه از جهت شمال شرق به‌طرف جنوب غرب افزایش می یابد. تحلیل خطر لرزه ای گستره مورد مطالعه با استفاده از روش گوتنبرگ – ریشتر احتمال رخداد زمین لرزه های با بزرگی 5/5 تا 6 ریشتر را در منطقه در 100 سال آینده 100%، زمین لرزه های با بزرگی 5/6 ریشتر را 84% و زمین لرزه های با بزرگی 7 ریشتر را 46% پیش بینی کرده است. تفاصيل المقالة

وقوع خشک سالی های چند دهه ی گذشته، افزایش دمای زمین و رشد تصاعدی جمعیت در سرتاسر جهان، لزوم بررسی و مطالعه ی کمی و کیفی منابع آب را بیش‌ازپیش نمایان می سازد. از طرفی ساخت برخی سازه ها نظیر سدها، اهمیت مطالعه ی کیفیت آب در محل ساخت چنین سازه هایی را افزایش می دهد. در این مطالعه با استفاده از روش های هیدروژئوشیمیایی به ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی در ساختگاه سد شهید (واقع در جنوب شهرستان سمیرم) پرداخته شد. به همین منظور از تعیین همبستگی بین پارامترها، بررسی تیپ آب زیرزمینی با استفاده از نمودارهای پایپر (Piper)، درو (Durov)، استیف (Stiff)، نسبت های یونی ژئوشیمیایی، فرآیندهای یونی و عکس تبادل یونی استفاده شد. فراوانی عناصر اصلی موجود در آب های زیرزمینی منطقه شامل (TDS > HCo3 > Ca > So4 > Cl > Mg > Na > K) است. پارامترهای شیمیایی آب در تمامی موارد از لحاظ شرب شرایط مطلوبی دارد. نتایج نشان می دهد که رابطه ی مستقیم و با همبستگی بالایی (97/0) بین EC و TDS وجود دارد در حالی که بین سایر پارامترها، همبستگی ضعیفی مشاهده شد. به طور کلی می توان عنوان کرد که رابطه ی HCo3 با EC، TDS و سایر پارامترها، همبستگی بالاتری دارد. تیپ غالب آب زیرزمینی منطقه مورد بررسی بی کربنات کلسیک است و اکثر نمونه ها رخساره های آب های شیرین را دارند. بر اساس نمودار (Na / Cl) در مقابل (EC) در 11 نمونه تبادل یونی معکوس رخ داده است و تنها یک نمونه منشأ دوگانه از رسوبات رسی و نفوذ آب شور دارد. بر اساس نمودار Ca+Mg در مقابل HCo3+So4، تمامی نمونه ها تبادل یونی طبیعی را نشان می دهند. تفاصيل المقالة

زمین لغزش از جمله بلایای طبیعی به شمار می رود که هر ساله خسارت جانی و مالی فراوانی را به همراه دارد. امروزه با پیشرفت علم و فنّاوری، زمینه های مناسبی برای شناخت و کاهش این خطرات طبیعی فراهم شده است. در این راستا می توان اطلاعات جغرافیایی را همگام با ابزار پشتیبانی تصمیم به‌ منظور ارزیابی خطر وقوع زمین لغزش به کار برد. لذا این پژوهش به‌منظور بررسی میزان تأثیر عوامل مختلف در ایجاد پدیده زمین لغزش و پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش در بخش مرکزی شهرستان سمیرم انجام گرفت. برای این هدف با به‌کارگیری روش تحلیلسلسله مراتبی عوامل موردبررسی به‌صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزانتأثیر آن ها است محاسبه شده است. با توجه به مقادیر کمی وزن هر یک از عوامل، نقشه وزنی هرعامل تهیه و در نهایت اقدام به تهیه نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش با استفاده از لایه های وزنی وضریب وزنی مربوط به هر یک از عوامل شده است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این است کهروش تحلیل سلسله مراتبی به دلیل استوار بودن بر مبنای مقایسه های زوجی موجب سهولت و دقتدر انجام محاسبه های لازم و ارائه نتایج به دلیل دخالت دادن تعداد زیادی از عوامل در مقایسه باسایر روش های پهنه بندی خطر زمین لغزش است. نتایج نشان داد که در مدل تحلیل سلسله مراتبیحدود 98/40 درصد حوضه در پهنه های با خطر بالا و خیلی بالا قرار می گیرد. همچنین جنس مواد و شیب به‌عنوان مهم ترین عوامل مؤثر در وقوع لغزش در منطقه مشخص گردید. تفاصيل المقالة

در این مطالعه، شعاع 50 کیلومتر شهرستان سمیرم برای بررسی لرزه زمین ساخت و برآورد توان لرزه خیزی منطقه انتخاب شده است. فهرست نامه یکنواختی از زمین لرزه ها شامل 156 زمین لرزه دستگاهی از سال 1973 تا 2018 میلادی، با بزرگای Mw ≥ 3 تهیه گردید. بر پایه نتایج بدست آمده مشخص شد که به دلیل قرارگیری گستره مطالعاتی در پهنه زاگرس، مکانیسم و ساختارهای لرزه زمین ساختی منطقه متأثر از این پهنه می باشد. همچنین اکثر زمین لرزه های رویداده در گستره شعاعی 50 کیلومتری شهرستان سمیرم تحت اثر گسل اصلی معکوس زاگرس است. توان لرزه خیزی منطقه از سمت شمال و شمال شرقی به سمت جنوب و جنوب غربی منطقه افزایش می یابد. در نهایت به روش کیجکو 2003 متغیرهای لرزه خیزی، نرخ رویداد سالیانه و دوره بازگشت محتمل لرزه ای برای گسل های منطقه محاسبه شده است. تفاصيل المقالة

همواره ساخت سدها اثرات مثبت و منفی بر محیط زیست دارد که با توجه به معیارهای مختلف، اثرات زیست محیطی سدها می تواند خسارات کوتاه مدت و بلند مدت را به دنبال داشته باشد. این اثرات ممکن است وضعیت آب‌وهوا، زندگی جانوری، فرهنگ، آثار باستانی و غیره را تحت تأثیر قرار دهد و به‌شدت باعث تغییر آن شوند؛ بنابراین با توجه به اهمیت اثرات مثبت احداث سد، به حداقل رساندن اثرات منفی زیست محیطی سد جهت رسیدن به یک توسعه پایدار لازم است. در این مقاله ابتدا، برخی از تعاریف مرتبط و آثار زیست محیطی سدها بیان شده است. سپس برخی چالش های زیست محیطی سدها در ایران بحث خواهد شد. درنهایت راه حل های کاربردی جهت کاهش اثرات زیست محیطی سدها پیشنهاد می شود. بدین منظور قوانین زیست محیطی سدها در استرالیا و یک راه حل موفق معرفی شده است. تفاصيل المقالة

This paper discusses the results of the site investigations and rock mechanics studies carried out at the proposed Shahid dam site. Engineering geological properties of rock masses, such as permeability along the dam axis, discontinuities, strength, and stability of abutments, were investigated in order to determine probable problems prior to constructions. Shahid Dam is an earth fill dam with the clay core. The dam on the Marbor river, is located about 110 km of south of Semirom city in the Isfahan Province, Iran. The dam and its associated earth structures are mainly founded on alluvium and limestone in the High Zagros zone. Quaternary alluvium at the dam site has a thickness of about 20 m and overlies the Surmeh, Gadvan and breccia formations, comprises the Jurassic, Cretaceous and Post-Cretaceous rocks of the Zagros Mountains. Studies were carried out both at the field and the laboratory. Field studies include engineering geological mapping, intensive discontinuity surveying, kinematical analyses, drilling, Lugeon and Lofran permeability tests, and sampling for laboratory testing. Rock mass classifications, strength characteristics, and constants of rock masses were expressed by using Hoek-Brown empirical failure criteria, RMR, GSI, and Q values. The results of the investigations indicate that the foundation rocks are suitable for designing the proposed Shahid dam, and the rocks exposed in the right bank are of higher quality rock masses when compared to those in the left bank. تفاصيل المقالة