به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی پروتئین های ذخیره ای دانه توده های بومی گندم منطقه زنجان 30 نمونه بذر گندم متعلق به این استان (بانک ژن گیاهی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج) از طریق الکتروفورز مورد تجزیه قرار گرفت. الکتروفورز گلوتنین های با وزن مولکولی زیاد و گلوتنین های با وزن مولکولی کم از طریق SDS-PAGE با روش استخراج متوالی انجام گرفت. بر اساس نتایج حاصل از مطالعه گلوتنین های با وزن مولکولی زیاد، سه توده تتراپلوئید با شماره های 11372-TN، 11734-TN و 11743-TN شناسایی شدند که فاقد آلل در مکان ژنی Glu-D1 بودند. در حالی که در مکان ژنی Glu-1، 11 آلل و 16 نوع زیر واحد دارای وزن مولکولی زیاد یافت شدند. در مکان ژنی Glu-A1، 33/83 درصد از توده های گندم منطقه زنجان دارای زیر واحد نول و 67/16 درصد بقیه واجد ٭2 بودند. در مکان ژنی Glu-B1، آلل 8+7 با 67/36 درصد دارای بیشترین فراوانی بوده و آلل های 16+13 و 21 با 33/3 درصد کم ترین فراوانی را داشتند. یک زیر واحد جدید مربوط به این مکان ژنی در توده با شماره 11384-TN شناسایی و ٭6 نام گذاری شد. در مکان ژنی Glu-D1بیشترین فراوانی در توده های بومی هگزاپلوئید مربوط به آلل 12+2 بود که در 78/77 درصد آن ها مشاهده شد و در بقیه آلل 12+3 تشخیص داده شد. در مکان ژنی Glu-3 در کل 12 نوار گلوتنین با وزن مولکولی کم با حرکت نسبی مختلف شناسایی شدند و میزان تنوع ژنتیکی در این مکان ژنی 84/0 برآورد گردید. از تنوع بالا در پروتئین های ذخیره ای دانه می توان در تشخیص ارقام، سطح پلوئیدی آن ها و انجام آزمون های نانوایی در جهت اصلاح خواص کیفی گندم استفاده کرد. تفاصيل المقالة

در مطالعه حاضر، تنوع ژنتیکی گلیادین ها بین 30 نمونه از توده های بومی گندم متعلق به استان زنجان با استفاده از روش الکتروفورز اسیدی بررسی گردید. در کل 54 نوار گلیادین چندشکل شناسایی گردید. بیشترین فراوانی مربوط به نوار گلیادین 46 بود که در 90% توده های بومی گندم مشاهده شد. همچنین نوارهای 5/12 و 5/15 در 7/86 % از گندم ها مشاهده شدند. میزان تنوع نوارهای گلیادینی بالا بود (967/0=H). بیشترین و کمترین میزان تنوع ژنتیکی به ترتیب مربوط به امگا-گلیادین ها و گاما- گلیادین ها بود. توده های بومی گندم مورد مطالعه از لحاظ تعداد نوارهای گلیادینی نیز متنوع بوده و واجد 25 - 11 نوار بودند و هر یک از نمونه های مورد مطالعه، الگوی گلیادینی خاصی را نشان دادند. در کل، 29 الگوی امگا-گلیادینی، 15 الگوی گاما-گلیادینی، 22 الگوی بتا-گلیادینی و 23 الگوی آلفا-گلیادینی شناسایی شدند. تجزیه خوشه ای توانست سه توده تتراپلویید TN-11372 ،TN-11734 و TN-11743 را از هگزاپلوییدها جدا کند. نتایج این مطالعه نشان داد که تجزیه و تحلیل گلیادین ها می تواند برای ارزیابی تنوع ژنتیکی، شناسایی ژنوتیپ های گندم و تشخیص سطوح پلوییدی مختلف بسیار مفید باشد. تفاصيل المقالة