یکی از مهمترین مباحث در عرفان و فلسفه اسلامی، بی شک، نفس ومراتب و حالات آن است. این مسأله آن چنان حائز اهمیت است که حتی بارها نویسندگان بزرگ حوزة عرفان و تصوّف؛ به نگارش کتاب‌هایی مستقل در زمینه نفس پرداخته اند. اگرچه درباره نفس تاکنون مطالب فراوانی بیان و نوشته شده، هنوز جای تحلیل و شناسایی برخی موضوعات در این زمینه، خالی است از جمله این مباحث، رابطه میان نفس و حیرت محمود در عرفان است. حیرت به دو نوع محمود و مذموم نقسیم می شود. حیرت محمود برخلاف مذموم، علاوه بر اینکه باعث تعالی سالک در راه سلوک می شود، سالکی که به آن مقام دست ‌می‌یابد، به بالاترین مقام در عرفان و حقیقت، دست یافته است و در واقع، این حیرت است که به فنا فی الله و فنای صوفیانه ‌می‌انجامد. در این مقاله، چگونگی دستیابی به حیرت محمود از گذرگاه پرورش و تزکیه نفس پرداخته ‌می‌شود و با توجه به آرای عرفای بزرگ اسلام، متوجه می شویم که تربیت نفس چگونه منجر به رسیدن به مقام حیرت محمود می گردد. دیگر اهمیت این تحقیق، شناسایی و تحلیل آراء مشابه سه تن از بزرگترین عرفای تاریخ ایران، عبدالله انصاری، احمد غزالی و نجم رازی دربارة نفس است. بیان شباهت ها و تفاوت ها و ریشة آن‌ها، در مطالعات در زمانیِ یک مفهوم، بسیار مفید و روشن کننده است. تفاصيل المقالة

سعی ادبیات تطبیقی بر زمینه‌های آفرینش، تشابهات، تفاوتها و اثرگذاری‌های آثار است تا به رهیافت‌هایی از نوع ادبی و حماسی دست‌یابد و اشتراکات فرهنگی و بن مایه‌های فکری آنرا کشف کند. این پژوهش سه موضوع اصلی جنبه‌های محتوایی، ادبی و داستانیِ شباهت‌ها و تفاوت‌های گرشاسپ و اولیس را بر می‌رسد و شیوۀ رفتار اجتماعی پهلوانان دو حماسه را که شباهت‌های فراوانی به یکدیگر دارند، ارائه می‌دهد. شباهتهای محتوایی از قبیل: گذر از دریاها، غلبۀ تقدیر، مرگ و جهان پس از مرگ، خواب، مبارزۀ متعدد با نیروهای مخالف و جادو. شباهتهای ادبی مانند: روح حماسی و اسطوره‌ای، جنگ برای حفظ استقرار خود و توصیف. شباهتهای داستانی به مثابه: جنبۀ داستانی و ایستایی شخصیتها را ارائه می‌دهد. روش مقاله با رهیافتی توصیفی-تحلیلی؛ به صورت تطبیقی و مقایسه‌ای به شباهت‌ها و تفاوت‌های دو حماسۀ گرشاسب ایرانی و اولیس یونانی به بن‌مایه‌های مشترکی چون: سفر به جهان زیر زمین و خواب بی‌موقع، موجودات شگفت‌آور و غیر طبیعی و جنگ‌ با دیوان و اژدها می‌پردازد. محقق در این جستار درصدد تبیین تشابهات بین آثار ادبی و استفاده از معیارهای محتوایی، ادبی و داستانی در حماسۀ معروف ایرانی و یونانی است. گیلگمش نخستین حماسۀ جهان با اساسی‌ترین مسائل انسانی است که جامعۀ هومری یونان از آن تأثیر پذیرفته و بر اودیسه‌ی هومر نیز تأثیر گذاشته است. با توجه به اینکه هر متنی صورت دگرگونی یافتۀ متن دیگر است؛ بدون شک بر ادبیات حماسی ما نیز تأثیرگذار بوده است. تفاصيل المقالة