این آزمایش به منظور مقایسه و ارزیابی خاصیت فیتوشیمیایی، آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی عصاره های شوید[1]، زیره سیاه[2]، بومادران[3]، و میخک[4] در قالب یک طرح کامل تصادفی در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مشهد در سال 1400 انجام شد. عصاره متانولی گیاهان به روش رفلاکس استخراج و با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) ترکیبات شیمیایی آنها آنالیز شد. فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره ها به ترتیب از طریق فولین-سیکالتو و رادیکال های آزاد DPPH و نیتریک اکسید (NO) بررسی و سپس پتانسیل عصاره ها در مهار آنزیم های زانتین اکسیداز، هیالورونیداز، استیل کولین استراز، الاستاز و تیروزیناز بررسی گردید. نتایج نشان داد که بیشترین میزان فنل کل (40/9 mg GAE/g.DW ) و ساپونین (94/8 mg diosgenin /g.DW) در عصاره میخک و کمترین میزان فنل کل ( mg GAE/g.DW 2/7) و ساپونین (mg diosgenin /g.DW 7/72) در عصاره بومادران مشاهد شد. نتایج ارزیابی HPLC نشان داد که غلظت ترکیبات فنولیکی در عصاره گیاه میخک در مقایسه با بقیه عصاره های گیاهی بیشتر بود. عصاره گیاه میخک در مقایسه با بقیه عصاره _های مورد بررسی خاصیت آنتی اکسیدانی قویتری داشت به طوری که مقادیرIC50 بدست آمده برای عصاره میخک از دو روش DPPH و NO به‌ترتیب برابر μg/ml 82/95 وμg/ml 104/34 بود. سه عصاره میخک، بومادران و زیره سیاه به‌ترتیب در غلظت‌های 55/3 μg/ml ، 98/5 μg/ml و 198 μg/ml بیشترین اثر گذاری را بر روی مهار آنزیم زانتین اکسیداز داشتند. نتایج حاصل از خاصیت ضدالتهابی نشان داد که که عصاره گیاه میخک با بیش از 61 درصد، بالاترین مهار نیتریت اکساید را نشان داد. به نظر می رسد عصاره میخک این پتانسیل را دارد که به عنوان ماده ضدالتهاب، روشن کننده پوست و جلوگیری کننده از چروک پوست مورد استفاده قرار گیرد. تفاصيل المقالة