تمشک‌های سیاه چندین نوع ماده فیتوشیمیایی مفید برای انسان تولید ‌‌‌می‌کنند و ‌‌‌تمشک‌های وحشی از این نظر غنی‌تر هستند. شرایط آب‌وهوایی تاثیر زیادی بر گیا‌‌‌هان، از جمله ‌‌‌تمشک‌ها، دارند. در این آزمایش، تمشک‌های بو‌‌‌می از دو منطقه در غرب و شرق استان گلستان (حومه بندرگز و حومه مینودشت)، در هر منطقه از دو مکان (دشت و کوهپایه) و در هر مکان از دو فصل مختلف رسیدن میوه ها (اواخر بهار و اواخر تابستان) تهیه شدند و از نظر صفات ریخت‌شناختی و فیتوشیمیایی مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که منطقه و مکان رویش و فصل برداشت تاثیر زیادی بر صفات ریخت‌شناختی و فیتوشیمیایی میوه تمشک سیاه وحشی دارند. تمشک‌های بندرگز طول و عرض خوشه بیشتری نسبت به تمشک‌‌‌‌های مینودشت داشتند. از نظر تعداد میوه در خوشه و تعداد شفتچه در میوه، بین ‌‌‌تمشک‌های بهاره و تابستانه اختلاف معنی‌دار وجود داشت. همچنین از نظر تمام صفات میوه، از جمله طول، قطر و وزن میوه، بین ‌‌‌تمشک‌های بهاره و تابستانه اختلاف معنی‌دار دیده شد. میوه‌‌‌‌‌های تمشک‌های بندرگز گردتر (نسبت طول به قطر 97/0) و با وزن تر بیشتر (23/1 گرم) بودند. نتایج همچنین نشان داد که از نظر اسیدیته کل، اسید آسکوربیک و pH بین ‌‌‌تمشک‌های دو منطقه و همچنین بین دو فصل برداشت اختلاف معنی‌دار وجود داشت. میوه‌های بهاره مینودشت بیشترین مقادیر اسیدیته (52/5 میلی‌گرم بر 100 میلی‌گرم) و مواد جامد محلول (23/11 درجه بریکس) و کمترین مقدار pH (28/2) را نشان دادند. ‌‌‌‌تمشک‌های مینودشت دارای آنتوسیانین کل بیشتر (245/1 میلی‌گرم بر 100 میلی‌لیتر) و در مقابل فلاونوئید (471/0 میلی‌گرم بر 100 میلی‌لیتر) و فنول کل (36/0 میلی‌گرم بر 100 میلی‌لیتر) کمتری نسبت به ‌‌‌تمشک‌های بندرگز بودند. بین میوه‌های بهاره و تابستانه هر دو منطقه از نظر صفات فوق و همچنین فعالیت آنتی‌اکسیدانی اختلاف معنی‌دار دیده شد و میوه‌های بهاره از نظر اغلب صفات مقادیر بیشتری را نشان دادند. به نظر می‌رسد که شرایط اقلیمی منطقه برای پرورش ارقام بهاره تمشک مناسب‌تر است و میوه‌های حاصل از این نوع ارقام و ژنوتیپ‌ها دارای خواص تغذیه‌ای و دارویی بالاتری هستند. تفاصيل المقالة