وقوع کم آبی یا تنش خشکی در طی رشد گیاه افزون بر کاهش عملکرد، کاهش کیفیت فیزیکی و پخت دانه برنج را نیز به همراه دارد. از این رو، پژوهش حاضر جهت ارزیابی رژیم های آبیاری بر عملکرد و صفات کیفی 10 ژنوتیپ برنج در مؤسسه تحقیقات برنج کشور (معاونت مازنداران-آمل) در سال زراعی 1396 اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با عامل اصلی شامل روش های آبیاری در سه سطح غرقابی (Flood Irrigation)، روش تر و خشک شدن تناوبی با سطح ایستایی 10 (AWD10) و 20 (AWD20) سانتی متری زیر سطح خاک و‍ عامل فرعی شامل 10 ژنوتیپ برنج انجام شد. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف آبیاری فقط بر طول دانه قبل از پخت، دانه خرد، محتوی آمیلوز و دمای ژلاتینه شدن از نظر آماری معنی دار بود. در میان ژنوتیپ ها، ندا با میانگین 6901/7 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه، شاخص برداشت با میانگین 44/2 درصد، راندمان تبدیل با میانگین 72/3 درصد و درصد دانه سالم را با میانگین 65/3 درصد بیشترین مقادیر را به خود اختصاص داد. بیشترین درجه تبدیل (90 درصد)، طول دانه بعد از پخت (13/2 میلی متر)، نسبت طویل شدن (دو میلی متر) و دمای ژلاتینی (5/6) به ترتیب به ژنوتیپ های وندانا،IR74428-153-2-3 ، فیروزان وIR70416-53-2-2 تعلق داشت. به طورکلی، با توجه به اینکه صفات مهم کمی و کیفی ژنوتیپ ها در تیمار های رژیم آبی تفاوتی با روش غرقابی نداشت، در نتیجه ژنوتیپ های مورد مطالعه جهت کاشت در مناطقی با کمبود آب آبیاری قابل توصیه می باشد. لازم به ذکر است که ژنوتیپ ندا به دلیل افزایش چند صفت مهم کمی و کیفی نسبت به سایر ژنوتیپ های مورد بررسی ژنوتیپ برتر می باشد. تفاصيل المقالة

ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ چالش مهم در ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ در ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، معهذا ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و معرفی ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎی متحمل ﺑﻪ ﺗﻨﺶ خشکی ﯾﮑﯽ از راهﮐﺎرﻫﺎی ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ. ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫﺎی ﻣﺘﺤﻤﻞ و ﺣﺴﺎس ﺑﺮﻧﺞ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ در مرحله گلدهی در شرایط مزرعه ای ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﺗﺤﻤﻞ و ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ، آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﺎ 15 ژﻧﻮﺗﯿﭗ ﺑﺮﻧﺞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮکﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﺎ ﺳﻪ ﺗﮑﺮار در دو ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺪون ﺗﻨﺶ (ﻏﺮﻗﺎب) و ﺗﻨﺶ ﺧﺸﮑﯽ در ﺳﺎل زراﻋﯽ 1397 در دو منطقه عباس آباد و کتالم اﺟﺮا ﮔﺮدﯾﺪ. برای ارزیابی میزان حساسیت یا تحمل ژنوتیپ ها به تنش خشکی، عملکرد ژنوتیپ ها در شرایط بدون تنش (Yp) و تنش خشکی (Ys) و میانگین عملکرد کلیه ژنوتیپ ها در شرایط بدون تنش () و تنش ()، شاخص های تحمل تنش، میانگین حسابی (MP)، میانگین هندسی (GMP)، میانگین هارمونیک (HM)، تحمل (TOL)، تحمل به تنش (STI)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص عملکرد (YI) و حساسیت به تنش (SSI) مورد ارزیابی قرار گرفتند. از میان ژﻧﻮﺗﯿﭗﻫـــﺎی مورد مطالعه ژنوتیپ های شصتک (62/54) و علی کاظمی (92/46) ﺑﻪﺗﺮﺗﯿــﺐ ﺑﯿﺸــﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘــﺪار را ﺑــﺮای شاخص HMﻧﺸﺎن دادﻧﺪ. ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺷــﺎﺧﺺ MP و GMP، ژنوتیپ های شصتک (04/61) و سنگ طارم (15/3) و بر ﻣﺒﻨﺎی شاخص STI ﺑه ترتیب ژنوتیپ های شصتک (54/1) و علی کاظمی (08/1) برتر بودند. ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺷﺎﺧﺺ حساسیت به تنش (SSI) و ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻘﺪار شاخص پایداری عملکرد (YSI) ﺑـــﺎ روﻧـــﺪ رﺗﺒـــﻪ ﻣﺸـــﺎﺑﻪ ﺑـــﻪﺗﺮﺗﯿـــﺐ ﺑـــﺮای ژنوتیپ های شیرودی (32/0) و خزر (76/0) ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ. ﻋﻤﻠﮑﺮد در ﺷــﺮاﯾﻂ ﺗــﻨﺶ (Ys) ارﺗﺒــﺎط ﻣﺜﺒــﺖ و ﻣﻌﻨﯽداری ﺑــﺎ ﻫﻤــﻪ ﺷــﺎﺧﺺﻫﺎی ﺗﻨﺶ به جز شاخص های تحمل (TOL) و میانگین هندسی (GMP) ﻧﺸﺎن داد. تجزیه کلاستر بر اساس 10 شاخص مورد مطالعه در شرایط تنش خشکی باعث تشکیل 2 گروه گردید. بر اساس نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی، دو مؤلفه اول بیش از 6/92 درصد از اطلاعات کل را شامل شدند. مؤلفه اول 76/58 درصد تغییرات کل را توجیه کرد. با توجه به شاخص تحمل خشکی ژنوتیپ های شصتک، علی کاظمی و سنگ طارم نظر به دارا بودن بیشترین میزان عملکرد در هر دو شرایط محیطی و داشتن شاخص تحمل به تنش بالا به عنوان ژنوتیپ های متحمل پیشنهاد می شوند. تفاصيل المقالة

به‌منظور بررسی صفات مورفولوژیک و عملکرد ذرت رقم 704 سینگل‌کراس تحت تاثیر محلول‌پاشی مواد تنظیم کننده‌های رشد و تنش خشکی در استان اصفهان آزمایشی در دو سال زراعی به صورت مجزا در قالب اسپلیت پلات با 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمار اصلی شامل تنش خشکی در 3 سطح شاهد، تنش ملایم و تنش شدید (به‌ترتیب آبیاری بر اساس 100، 85 و 70 درصد نیاز آبی ذرت)، و تیمار فرعی محلول‌پاشی شامل تیمار محلول‌پاشی آب مقطر به عنوان شاهد، کود نانو روی (دو گرم در یک لیتر آب)، سالیسیلیک‌اسید (5 میلی‌مولار)، آبسزیک‌اسید (100 میکرومولار)، جیبرلین (100 پی‌پی‌ام) بود. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد اثر سال بر عملکرد بیولوژیک، پروتئین‌خام و عملکردعلوفه‌تر معنی‌دار شد. تیمارهای تنش‌های خشکی و تیمارهای محلول‌پاشی بر صفات شاخص سطح برگ، شاخص کلروفیل، عملکرد بیولوژیک، پروتئین‌خام و عملکرد علوفه‌تر معنی‌دار گردید. بیشترین عملکرد علوفه‌تر با 44/90 تن در هکتار در تیمار آبیاری کامل با سالیسیلیک‌ اسید حاصل شد. تیمار سالیسیلیک ‌اسید منجر به افزایش عملکرد علوفه‌تر تحت شرایط آبیاری کامل گردید، همچنین تیمار سالیسیلیک‌اسید به‌ترتیب باعث کاهش خسارت 27 و 9 درصدی در تیمارهای تنش ملایم و تنش شدید گشت. با توجه به نتایج آزمایش و بررسی روند رشد محصول استفاده از تیمار سالیسیلیک ‌اسید طی سه دوره محلول‌پاشی در سه مرحله هشت برگی، غلاف دوگانه و در قبل از ظهور تاسل، توانست میزان خسارت تنش خشکی به عملکرد علوفه‌تر را کاهش داده و برای شرایط مشابه با آزمایش حاضر قابل توصیه می‌باشد. تفاصيل المقالة