زمینه و هدف: یکی از مهم‌ترین پیامدهای خشک‌سالی، کاهش تراکم پوشش گیاهی است. با کاهش پوشش گیاهی، شرایط محیطی برای بروز مشکلات مختلف نظیر فرسایش خاک، افزایش میزان رواناب سطحی و خطر بروز سیل فراهم می‌شود. بر این اساس، ارزیابی اثرات خشک‌سالی بر روی پوشش گیاهی از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف تحقیق حاضر این است که با استفاده از نمایه تأثیر خشک‌سالی (IDI)، امکان بهره‌گیری از داده‌های تلفیقی زمینی و ماهواره‌ای در منطقه مورد مطالعه سنجیده شود.روش بررسی: در این پژوهش شاخصی به نام نمایه تأثیر خشک‌سالی (IDI) استفاده ‌شده است که بیانگر تأثیرات درازمدت شرایط اقلیمی منطقه مطالعاتی، بر وضعیت پوشش گیاهی آن منطقه است. در این مطالعه نمایه IDI با تلفیق داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی دشت ملایر برای تهیة نقشه‌های بارندگی و دمای دشت (آمار ۵ ایستگاه سینوپتیک موجود در داخل و خارج منطقه موردمطالعه، با مقیاس 20 ساله) و یک سری از داده‌های ماهواره‌ای سنجنده لندستOLI، TM و ETM+ برای تهیه نقشة پوشش گیاهی NDVI (مشتمل بر 6 تصویر در ماه مه و سال‌های 2000، 2002، 2007، 2009، 2013 و 2015 میلادی) محاسبه و سپس پهنه‌بندی شد. پژوهش حاضر در اردیبهشت سال 1398 انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد ارتباط خوبی بین داده‌های تلفیقی (IDI) و شاخص بارش استاندارد شده (SPI) برقرار است که نشان‌دهندة کارایی بالای داده‌های تلفیقی است. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که بین میانگین شاخص SPI و IDI همبستگی بالایی برابر با 963/0 در سطح معنی‌داری 01/0P< وجود دارد.بحث و نتیجه گیری: تاکنون برای مطالعه خشک‌سالی‌ها از داده‌های زمینی و ماهواره‌ای به‌وفور استفاده‌شده است، اما شاخصی که از تلفیق این داده‌ها به‌دست‌آمده باشد کمتر موردتوجه محققان قرارگرفته است، بنابراین هدف و نوآوری این تحقیق این است که با استفاده از نمایه تأثیر خشک‌سالی (IDI)، امکان بهره‌گیری از داده‌های تلفیقی زمینی و ماهواره‌ای در منطقه موردمطالعه سنجیده شود. تفاصيل المقالة

چکیده زمینه و هدف: تخریب اراضی ناشی از تغییر کاربری در مناطق خشک و نیمه خشک، کاربری پایدار اراضی را با تهدید جدی مواجه کرده است. این تحقیق به منظور بررسی اثر تغییر کاربری اراضی مرتعی به کشاورزی بر روی خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک در منطقه گنبد همدان انجام شد. روش بررسی: با توجه به نوع تغییر کاربری اراضی از هر کاربری 6 نمونه خاک از لایه سطحی خاک تهیه شد. پس از برداشت نمونه های خاک و آماده سازی نمونه ها، برخی خصوصیات فیزیکی-شیمیایی خاک شامل اسیدیته، هدایت الکتریکی، سیلت، رس، شن، ازت، پتاسیم، سدیم، ماده آلی، کلسیم و منیزیم اندازه گیری شدند. در این تحقیق، بافت خاک به روش هیدرومتری بایکاس، اسیدیته و هدایت الکتریکی به ترتیب با دستگاه های pH متر و EC متر، ماده آلی به روش والکلی- بلک، کلسیم و منیزیم به روش تیتراسیون، سدیم و پتاسیم با استفاده از فلم فوتومتر و ازت به روش کجلدال اندازه گیری شدند. یافته ها: پس از انجام تجزیه و تحلیل های آماری مشخص شد که تغییر کاربری اراضی مرتعی به کشاورزی موجب کاهش معنی دار اسیدیته و پتاسیم در سطح 5 درصد و ماده آلی در سطح 1 درصد شده است. مقدار میانگین ازت در کاربری کشاورزی 18/0 درصد و در کاربری مرتعی 09/0 درصد می باشد (01/0p<). در مقادیر اجزای بافت خاک، هدایت الکتریکی، سدیم و کلسیم و منیزیم با تغییر کاربری اراضی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. البته مقادیر سیلت، سدیم، کلسیم و منیزیم در کاربری مرتعی بیش‌تر از کاربری اراضی مرتعی تبدیل شده به کشاورزی می باشد. بحث و نتیجه گیری: تغییر کاربری اراضی سبب ایجاد تغییر در خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک می گردد. یکی از تغییرات ایجاد شده، فرسایش انتخابی خاک و تغییر بافت خاک بوده است. لذا ضرورت توجه و اهمیت بیش‌تر در تغییر کابری و تدوین برنامه های مدیریتی کاربری اراضی و اصلاح کاربری با توجه به قابلیت های منطقه مورد مطالعه احساس می گردد. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: چرای دام به‌عنوان یکی از آشفتگی‌های اکولوژیک باعث تغییر در خصوصیات خاک و پوشش گیاهی مراتع می‌شود. هدف از این تحقیق مطالعه اثر قرق بر ذخایر میکروبی زی‌توده و برخی خصوصیات خاک مراتع حوضه گنبد شهر همدان است. یکی از این مناطق تحت قرق 20 ساله است و منطقه دیگر در خارج از منطقه حفاظت‌شده تحت چرای دام‌ است. روش بررسی: نمونه‌گیری خاک بر اساس روش سیستماتیک- تصادفی انجام شد. پنج ترانسکت 1000 متری با جهت شمالی-جنوبی به‌طور تصادفی در هر منطقه (قرق و چرا شده) به‌صورت جداگانه در نظر گرفته شد. نمونه‌برداری خاک در هر 100 متر ببا روش سیستماتیک- تصادفی و در اردیبهشت ماه سال 95 انجام گرفت. عناصر مس، آهن، پتاسیم، منیزیم، منگنز و روی به‌وسیله طیف‌سنجی جذب اتمی، اسیدیته با دستگاه pH متر، وزن مخصوص ظاهری از روش کلوخه‌ای، نیتروژن کل از روش کجلدال، کربن آلی و ماده آلی خاک از روش اکسیداسیون تر والکی بلک و زیتوده میکروبی کربن به روش تدخین- استخراج محاسبه شد. یافته ها: پس از انجام تجزیه و تحلیل‌های آماری مشخص شد که غلظت عناصر پتاسیم و روی در خاک منطقه قرق و غلظت عنصر منیزیم در خاک منطقه چرا شده افزایش معنی‌داری در سطح 5 درصد داشته است. اسیدیته خاک در منطقه چرا شده از 01/7 در منطقه قرق به مقدار 23/7 افزایش یافت. رطوبت خاک در منطقه چراشده کاهش معنی‌داری ‌یافته و از 11/27 درصد در منطقه قرق به مقدار 12/18 درصد رسیده بود. جرم مخصوص ظاهری خاک نیز در منطقه چراشده 16/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب بود که در منطقه قرق کاهش معنی‌داری داشته و به 98/0 گرم بر سانتی‌متر مکعب رسید. زی‌توده میکروبی کربن در خاک مناطق قرق و چرا شده تفاوت معنی‌داری داشت. مقایسه میانگین زی‌توده میکروبی کربن در خاک مراتع گنبد نشان داد که این پارامتر از 83/0 گرم بر کیلوگرم در منطقه چرا شده به مقدار 95/0 گرم بر کیلوگرم رسیده و افزایش معنی‌داری داشته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشانگر این نکته است که در منطقه قرق با اعمال قرق، خصوصیات خاک در مسیر توالی و رسیدن به شرایط ایده آل قرارگرفته‌ است اما همچنان این منطقه نیاز به توجه و ادامه حفاظت دارد. تفاصيل المقالة

شوری یکی از عوامل مهم محدودیت کاربری اراضی در مناطق خشک و نیمه‌خشک است که می‌تواند با تغییر نوع تاج پوشش و زیست‌توده گیاهی، باعث کاهش تولیدات منابع طبیعی شود. در این پژوهش برای انتخاب بهترین شاخص ماهواره‌ای شوری از تصاویر ماهواره‌ای لندست (سال 2014) استفاده شد. نمونه‌برداری از عرصه در شهریورماه سال 1393 انجام شد. به این منظور ابتدا با استفاده از 77 نقطه اندازه‌گیری، نقشه‌های پراکنش سدیم، منیزیم، پتاسیم، کلسیم، هدایت الکتریکی و اسیدیته به روش درون‌یابی کریجینگ در نرم‌افزار ArcGIS®9.3 تهیه گردید. سپس با استفاده از روش رگرسیون فضایی، همبستگی بین نقشه‌های تولید شده با 10 شاخص به دست آمده از تصاویر ماهواره‌ای لندست مورد بررسی قرار گرفت. همچنین نقشه‌های پراکنش سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، هدایت الکتریکی، اسیدتیه، شوری و قلیائیت تهیه و مدل‌های رگرسیونی مناسب ارائه گردید. نتایج نشان می‌دهد که برای آشکارسازی پراکنش هدایت الکتریکی و سدیم، با توجه به ضریب همبستگی شاخص‌های شوری و شاخص شوری ملایر مناسب است. همچنین جهت آشکارسازی پراکنش منیزیم، کلسیم و پتاسیم در منطقه مورد مطالعه به دلیل بالا بودن ضریب همبستگی به میزان 88/0 می‌توان از شاخص شوری استاندارد شده استفاده کرد. نتایج نشان می‌دهد که به دلیل معنادار نبودن رگرسیون فضایی مربوط به مطالعه قلیائیت خاک، امکان استفاده از این معادله‌ها وجود ندارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که به طور کلی برای بررسی عناصر اندازه‌گیری شده، می‌توان از شاخص شوری استاندارد شده استفاده کرد. با توجه به رابطه رگرسیونی بین شاخص‌های استخراج شده و نقشه‌های تهیه شده در مطالعات میدانی، مدل‌های بهینه برای تهیه نقشه‌های شوری منطقه مورد مطالعه، تعیین و کالیبره شدند. بر اساس اطلاعات ماهواره‌ای مدل‌های به دست آمده در این مطالعه برآورد مناسبی از عناصر مورد مطالعه داشتتند زیرا ضریب همبستگی آن‌ها قابل قبول است. با تکمیل، گسترش و بسط یافته‌های این تحقیق می‌توان به پهنه‌بندی اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و بدون نیاز به نمونه‌برداری پرداخت. این فن ضمن فراهم آوردن دقت بیشتر می‌تواند هزینه‌های نمونه‌برداری را نیز به حداقل برساند. تفاصيل المقالة

Ferula haussknechtii H. Wolff ex Rech.F. is an important medicinal plant belonging to the Apiaceae, family. In order to investigate the effect of Pb on the growth, chemical composition of essential oil and accumulation of metals in this species, a pot study was conducted under glasshouse condition. Seeds were collected from natural rangelands of Lorestan province, Iran in summer 2016. Seeds were tested for dormancy breaking and were sown in total 12 of 5 kg plastic pots.After 120 days, when the plants grew to about 10 cm, the plants were exposed to three different lead nitrate [Pb (NO3)2] concentrations of control (0), 2 and 4 mM (as Pb1, Pb2 and Pb3), respectively. The results revealed that the shoot length decreased by 5.2 and 28.9% with the application of 2 and 4 mM lead respectively as compared to the control. The maximum value for the survival rate was obtained in Pb1 treatment. The Root Concentration Factor (RCF) and Translocation Factor (TF) values were all less than the desired unit. The essential oil percent decreased by 21 and 39% with the application of 2 and 4 mM lead nitrate, respectively, as compared to the control. According to the results of GC-MS, a total of 36 compounds were detected in the essential oils of F. haussknechtii. β-Eudesmol (10.8%), camphor (13.8%), γ-eudesmol (8.7%), α-pinene (5.9%), myrcene (8.9%) and caryophyllene oxide (8.2%) were the main constituents of the essential oil of F. haussknechtii. It was concluded that addition of lead nitrate affected the constituents of the essential oil of F. haussknechtii and this plant is not appropriate for phytoremediation or phytoextraction purposes. تفاصيل المقالة

In applied studies, the investigation of the relationship between a plant species and environmental variables is essential to manage ecological problems and rangeland ecosystems. This research was conducted in summer 2016. The aim of this study was to compare the predictive power of a number of Species Distribution Models (SDMs) and to evaluate the importance of a range of environmental variables as predictors in the context of rangeland vegetation. In this study, Aflah rangelands with 5721 ha were selected. In this research, predictor variables included climatic, topographic and edaphic parameters. The sampling method was equal random-classification for vegetation and soil. Topographic factors including slope, elevation and aspect were determined in Arc GIS software. In each sample unit, 10 plots were established (total 350 plots) and the lists of the species, their number, their presence or absence were recorded. The efficacy of five different modelling techniques to predict the distribution of five dominant rangeland plant species (Agropyron repens, Festuca ovina, Leucopoa sclerophylla, Stachys lavandulifolia and Tragopogon graminifolius) was evaluated. The models were generalized linear regression (GLM), classification and regression trees (CART), boosted regression trees (BRT), generalized additive models (GAM), and random forest (RF). Data analysis was done using the R software, version 3.1.1. The results showed that GAM model demonstrated most consistently high predictive power over the species in the rangeland context investigated here. GAM model exhibited the most predictive power. The importance analysis of the environmental variables showed that N, pH and aspect were the most important variables in the GAM model. Overall, N, P and C/N soil (0.452, 0.437 and 0.389) were the most important environmental variables. تفاصيل المقالة

The plants can absorb nutrients and reduce water in face to drought stress. These conditions reduce plant growth rate and change physiological traits. In this study, the effect of drought stress on morphological and physiological characteristics of Thymus vulgaris L. was investigated under water deficit condition. A field experiment was conducted using three irrigation levels as 90% Field Capacity (90%FC), 50% FC and 25% FC based on a Randomized Complete Block Design (RCBD) in four replications. The seedlings of T. vulgaris were moved to the field and planted in early spring. The field was irrigated for each treatment for 3 months (June to August 2019). The soil moisture for each treatment was determined by the pressure plate method. At the end of the experiment, three plants in each plot were taken with their roots. The results of ANOVA showed significant differences between treatments for all the traits (P<0.05). For shoot length, the highest and lowest values of 43.2 and 19.9 cm were obtained in 90% FC and 25% FC, respectively. The highest shoot weight (13.66 g) and the lowest root weight (7.33 g) were obtained in 90% FC treatment. The highest and lowest values of both (total nitrogen and potassium) were obtained in 90% FC and 25% FC, respectively. The highest and lowest proline contents with values of 4.2 and 2.3 μmol/g FW were obtained in 25% FC and 90% FC, respectively. The highest values of soluble carbohydrates, Catalase (CAT) and Peroxidase (POD) activity were obtained in 25% FC compared to other treatment. Based on the results of present study, T. vulgaris L. is a suitable plant species for cultivation under drought stress conditions. تفاصيل المقالة