حضور حیوانات در زندگی انسان باعث شده که این موجودات ابتدا در حیات اساطیری و سپس به شکل نمادین در خدمت اندیشه های انسان قرار گیرد. کلیلهودمنه یکی از آثاری است که حیوانات در آن ایفای نقش کردهاند. با توجه به فرهنگ غنی و سابقه تمدن کهن، ایران و هند، اسطورههای یکسان با بن أکثر
حضور حیوانات در زندگی انسان باعث شده که این موجودات ابتدا در حیات اساطیری و سپس به شکل نمادین در خدمت اندیشه های انسان قرار گیرد. کلیلهودمنه یکی از آثاری است که حیوانات در آن ایفای نقش کردهاند. با توجه به فرهنگ غنی و سابقه تمدن کهن، ایران و هند، اسطورههای یکسان با بنمایۀ اصلی مشترک در این دو فرهنگ دیده می شود. اسطورهها نهتنها ازلحاظ محتوا، ازلحاظ ساختار نیز با یکدیگر شباهت بسیار دارند. در این پژوهش با شیوۀ توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانهای، ریشهها و نمادهای مشترک در داستان ضحاک با حکایت شیر و خرگوش کلیلهودمنه و بهیم سین و باکه مهابهاراتا ازنظر اسطورهشناسی مقایسه و موارد مشترک مورد تحلیل و رمزگشایی قرارگرفته است. در این مقاله، ریشههای حکایت شیر و خرگوش با حکایت بهیما و باکه (مهابهاراته) و فریدون و ضحاک (شاهنامه) در اساطیر هندی و ایرانی جستجو و مورد تحلیل و رمزگشایی قرارگرفته است. وجه تشابه آنها در این است که یک ظالم قدرتمند (پادشاه یا دیو)، برای سیر کردن خود هرروز عده ای از ساکنان (شهر/ جنگل) را می کشد؛ ساکنان شهر/ جنگل، هرروز یک یا دو نفر را برای او می فرستند تا به دیگران آسیب نرساند و سرانجام یکی از طعمه های ظالم موجب مرگ و نابودی او می شود.
تفاصيل المقالة
کتاب علم سعادت در سال 1070میلادی درست یک سال پس از باز شدن دروازههای آناتولی به روی ترک ها در جنگ ملازگرد به وسیلۀ یوسف خاص حاجب به رشتۀ تحریر درآمد. این اثر که در زبان ترکی باستانی به معنای علم ادارۀ دولت به کار میرود، طی قرون متمادی، مهمترین کتاب راهنمای بسیاری از أکثر
کتاب علم سعادت در سال 1070میلادی درست یک سال پس از باز شدن دروازههای آناتولی به روی ترک ها در جنگ ملازگرد به وسیلۀ یوسف خاص حاجب به رشتۀ تحریر درآمد. این اثر که در زبان ترکی باستانی به معنای علم ادارۀ دولت به کار میرود، طی قرون متمادی، مهمترین کتاب راهنمای بسیاری از دولتمردان و سلاطین بوده است. این کتاب، از نظر عنوان، شباهتهای نزدیک با سیاستنامه یا سیرالملوک خواجه نظامّالملک طوسی دارد. سیاستنامه یکی از ارزشمندترین آثار سدۀ پنجم زبان و ادبیّات فارسی است که علاوه بر آنکه در ادبیّات فارسی حائز اهمیّت است، در متون تاریخی و حقوق عمومی نیز اهمیّت فراوانی دارد. بخشهایی از این اثر، مرتبط با اصول و آیین ملکداری براساس شریعت است. در این پژوهش، تلاش شده است تا با بهرهگیری از روش تحلیل محتوا و روش توصیفی- تطبیقی و با ابزار کتابخانهای، وجوه افتراق و تشابه مطالب دو کتاب در رابطه با موضوع پیوند دین و سیاست، بازنمایاند و از این راه، تفاوت اندیشۀ سیاسی دو نویسنده را تا حدّ امکان مشخص نماید. با بررسی این دو اثر این نتیجه حاصل گردید که سلاطین ترک در طول تاریخ از شاه آرمانی به سلطنت متغلبانه و از دین یاری به دینپژوهی، تغییر ماهیّت دادند و با توجّه به روحیۀ جنگ سالارانۀ آنها و در جهت تجدید نظم کهن ایرانی، با نفوذ وزرا سعی شد که اقتدار پادشاهان قراخانی و سلجوقی در مجرایی قانونی و نظام مند محدود شود.
تفاصيل المقالة
ادبیات تعلیمی پیشینۀ درازمدتی در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. یکی از متونی که در دستۀ ادبیات تعلیمی قرار میگیرد و این ویژگی بارز در آن بهصورت روایی بروز یافته است، کتاب سیاستنامه اثر خواجه أکثر
ادبیات تعلیمی پیشینۀ درازمدتی در ادبیات ایران دارد. هدف از نگارش آثار تعلیمی، آموزش و تعلیم مسائل و نکات اخلاقی برای ارتقای اخلاق مخاطب است. یکی از متونی که در دستۀ ادبیات تعلیمی قرار میگیرد و این ویژگی بارز در آن بهصورت روایی بروز یافته است، کتاب سیاستنامه اثر خواجه نظامالملک طوسی است. نویسنده در این کتاب، ضمن بررسی حکومت و مسائل سیاسی جامعه، پندها و نصایح اجتماعی، اخلاقی و نظامی را به دو صورت آشکار و پنهان با چیرگی مطرح میکند. از ویژگیهای آشکار معنایی در سیاستنامه همزمانی بودن آن است؛ به این معنا که گذشت زمان موجب کهنگی آن نشده و در تمام دوران کاربرد دارد؛ بر این اساس، این پژوهش که به شیوۀ توصیفیتحلیلی و روش کتابخانهای تنظیم شده، درصدد آن است تا به بررسی کاربست اندیشههای اجتماعی و اندرزهای خواجه نظامالملک در کتاب سیاستنامه، در عصر کنونی بپردازد و به این پرسشها پاسخ دهد که محورهای تعلیمی اندرزهای سیاستنامه کداماند و بهرهوری آنها در جامعۀ امروزی به چه صورت است؟ نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که در جامعۀ امروزی، بهرهوری از پندهای این کتاب میتواند در مسائل اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و نظامی مفید باشد و به ارتقای سطح فرهنگی جامعه کمک نماید.
تفاصيل المقالة
سند
Sanad is a platform for managing Azad University publications