سید محمدرضا موسوی[1]- سید مصطفی ابطحی[2]- مسعود مطلبی[3]- بهرام بیات[4] تاریخ دریافت: 20/10/1398- تاریخ پذیرش:2/11/1398 چکیده: بررسی فرهنگ سیاسی جوامع مختلف نماینگر آمادگی این جوامع برای پیدایی شیوه‌های حاکمیتی مردم ‌سالار و یا اقتدارگراست. در مقاله پیش رو میخواهیم به این امر مهم و اساسی بپردازیم که توسعه سیاسی ایران در قالب یکی از ابعاد فرهنگی هویت ملی ایران یعنی "ایرانیت" چگونه تعریف، بازیابی، پی جویی و نهایتا به نتایجی خاص منتهی می شود. در واقع سوال اصلی که در این مقاله درصدد پاسخ گویی به آن می باشیم این است که چه عوامل و مولفه های به عنوان موانع فرهنگ ایرانی در توسعه سیاسی ایران تاثیرگذار است؟ در پاسخ باید گفت ساختار جامعه قبیله ای یا مکانیکی، جامعه کوتاه مدت، ثبات جویی، پنهان کاری، خود مداری و فرهنگ سیاسی محدود – تبعی در جامعه ایرانی موجود در فرهنگ سیاسی ایران موجب عدم توسعه سیاسی در این کشور شده است. با شمردن مولفه‌های مختلف فرهنگ سیاسی و بررسی و تشریح آنها در این مقاله به نظر می‌رسد که عمده‌ترین عامل در همگرایی و ایجاد واگرایی و نرسیدن به جامعه ایده‌آل از نوع رفاهی - مادی و دور شدن گاه به گاه از آرمان‌ها و ارزش‌های انقلابی ایران اسلامی ضعف بسترها و ساختارهای فرهنگ است که سایر ساختارها را نیز متاثر از خود کرده است. [1]- دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران moosaviut@gmail.com -[2] استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران نویسنده مسئول abtahi110@yahoo.com [3] - استادیار و عضو هیئت علمی، گروه علوم سیاسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، ایران [4] - استاد، گروه امنیت ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران تفاصيل المقالة

در بین نیروهای اجتماعی همواره نقش طبقه متوسط جدید در تحولات سیاسی و اجتماعی مورد توجه می باشد. در رابطه با نقش طبقه متوسط جدید در ایران، یکی از مباحث اساسی که تأثیر به سزایی در شناخت تحولات بیش از چهار دهه انقلاب اسلامی داشته و خواهد داشت، چالش‌های سیاسی طبقه متوسط جدید فرا روی نظام جمهوری اسلامی است. پژوهش حاضر به لحاظ روش‌شناسی از نوع مطالعه توصیفی تحلیلی است که تلاش دارد نشان می‌دهد که ظهور طبقه متوسط جدید در ایران، نظام جمهوری اسلامی را با چالش‌هایی از قبیل خواسته‌های سیاسی متفاوت، اختلال هویتی و تفاوت نسلی، شکاف ارزشی ناشی از تحول در سطح نخبگان و میل به تحولات ساختاری و... مواجه ساخته است. تفاصيل المقالة

ازجمله نقاط عطف تاریخ سیاسی معاصرایران نهضت ملی شدن نفت می باشد.نقش آفرینی نیروهای مذهبی به عنوان یکی ازنیروهای مهم اجتماعی درتحولات سیاسی اجتماعی ایران باتوجه به اوضاع سیاسی اجتماعی حاکم،مبانی فکری واتخاذ تاکتیک های مختلف مبارزاتی ،متفاوت بوده است.پژوهش حاضربارهیافت جامعه شناسی سیاسی وبارویکردتوصیفی تحلیلی به بررسی نقش فداییان اسلام به عنوان طلایه داران اسلام سیاسی درنهضت ملی شدن صنعت نفت وسیرسینوسی آن ازهمگرایی تاواگرایی پرداخته است. ابزارجمع آوری اطلاعات کتابخانه ای واسنادی خواهدبود.فرضیه اصلی مقاله آن است که فداییان اسلام درمراحل اولیه نهضت درپیشبردنهضت ورفع موانع آن گامهای موثری برداشته لیکن پس ازملی شدن نفت این ائتلاف به دلایل گوناگونی گسسته شده است.برخی یافته های پژوهش آنست که فداییان اسلام درابتدای نهضت ملی باهدف مشترک نفی سلطه بیگانه باائتلاف میان نیروهای ملی مذهبی بامشی مسلحانه درمبارزات نهضت ملی شرکت جسته وعملکرد آنهادرراستای هم افزایی وهمگرایی کنشگران سیاسی بوده لیکن باشکل گیری دولت ملی بتدریج شکاف میان آنها ودولت بواسطه عدم تحقق اهداف موردنظر فداییان اشکاروزمینه های واگرایی آنها شکل گرفت. تفاصيل المقالة

حاشیه‌نشینی درمورد شهرها، به‌ مثابة پدیده‌ای جامعه‌شناختی، عوارض و پیامدهای بی‌شماری را متوجه کشورها از جمله جوامع در حال‌ توسعه کرده است. جدا شدن مردم مناطق روستایی از متن فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی خود و حضور در فضای پیرامونی شهرها، علاوه بر آسیب زدن به مهاجران حاشیه‌نشین، به ظهور شکاف‌های متعدد در کلان‌شهرها منجر شده است. شناخت دقیق این وضعیت و ارائة راه‌ حل برای مقابله با پیامدهای مختلف آن، به ‌عنوان هدف این مقاله، مستلزم مطالعة نسبت حاشیه‌نشینی و شکاف‌های اجتماعی در این مناطق است؛ بنابراین، در پژوهش حاضر برای مطالعة میدانی، دو منطقة خاتون‌آباد و حصار امیر در جنوب شرقی کلان‌شهر تهران، به‌ عنوان جمعیت نمونه انتخاب و با شیوة خوشه‌ای ـ تصادفی، سه محله از هرکدام از آن‌ها مورد مطالعة پیمایشی قرار گرفته است. نحوة مطالعه نیز بر اساس پرسشنامة محقق‌ساخته بود. که طبق طیف لیکرت تهیه شده است. در پرسش‌های مطرح‌شده، انواع شکاف‌های اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس تحلیل و ارزیابی پاسخ‌ها و استخراج آمارهای کمی با استفاده از Spss و Excel و... می‌توان گفت که تراکم نارضایتی حاصل از توسعة ناموزون و احساس محرومیت نسبی، مشکلات و ضعف‌های ساختاری در این مناطق، حدود 67 درصد است و این عدم رضایت، به ظهور انواع شکاف‌ها در مناطق حاشیه‌نشین منجر شده و این مناطق را مستعد کنش‌های اعتراضی کرده است. تفاصيل المقالة