تغییر در سازماندهیِ فضایی بناها در دوره‌ی پهلوی اول، در بناهای عمومیِ تبریز، ایران، مشهود است. در این دوره با توجه به تحولات حکومتی- سیاسی شکل گرفته در ساختار کشور، بناهایی با عملکردهای نوین سربرآوردند. سوال مطرح شده این است که آیا می‌توان از منظر مبادی جامعه‌شناسانه و مفاهیم اجتماعی الگوی پنهان حاکم بر ساختارهای نوین معماری را بررسی کرده و به عنوان الگوی ثابت در معماری به کار برده و افراد حاضر در بنا را از لحاظ رفتاری کنترل نمود؟ در این رابطه میشل فوکو، اندیشمند فرانسوی، تکنیک‌های انضباطی را معرفی می‌نماید که منجر به کنترل افراد حاضر در مکان می‌گردد. هدف از این پژوهش تطبیق تکنیکهای انضباطی مورد نظر فوکو از جمله عملکردی بودن فضا، شبکهبندی، تفکیک فضایی و رویتپذیری در سه کاربری آموزشی(دانشسرای پسران)، اداری (عمارت شهرداری) و خدماتی (کارخانهی چرمسازی خسروی) تبریز در دورهی پهلوی اول است. این تحقیق از نوع کیفی و با تحلیل محتوای نمونه‌های مورد پژوهش انجام گرفته و یافته‌‌های آن برآمده از منابع کتابخانه‌ای و مشاهدات میدانی است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که آیتمهایی همچون سازماندهیِ سلولی فضاها، اختصاصی کردن مکان، حذف گردش پراکنده، سیرکولاسیون مشخص و محدود، طراحی عملکردی فضا در نمونههای مورد پژوهش رعایت شده است. تفاصيل المقالة

ﻃﺮاﺣﯽ متامورفیک ﺑﻪ ﺳﺒﮑﯽ از معماری ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ‌ﺷﻮد ﮐﻪ در آن ﺑﺎ ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار در ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﺒﯿﯿﻦ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ اﯾﻦ متغیرﻫﺎ، ﻣﯽ‌ﺗﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‌ای از ﺟﻮاب‌ﻫﺎی ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻪ ﻓﺮم ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﺑﺪﺳﺖ آورد. هدف از پژوهش حاضر تبیین فرآیند دستیابی به الگوهای طراحی در معماری متامورفی می باشد. پژوهش از نظر نوع تحقیق کاربردی، و از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی می باشد. جامعه‎ی آماری مطالعه از خبرگان حوزه مدیریتی و کارشناسان آشنا با مبحث ارزیابی و رتبه‌بندی تدوین مدل‌های طراحی مبتنی بر سناریو در معماری متامورفیک تشکیل شده است. با توجه به این امر که از تمامی خبرگان نظرسنجی و تغییرات لازم بر روی پرسشنامه اعمال گردید است، بنابراین راستی آزمایی پژوهش حاضر دارای پایایی لازم می‌باشد. نتایج مربوط به آزمون T تک متغیره و میانگین رتبه‌ای نشان که به ترتیب مراحل درک وضعیت سیستم، خوشه‌بندی عوامل اصلی اثرگذار بر تغییرات، ساده‌سازی و رتبه‌بندی بر حسب درجه اهمیت، تعیین عوامل اصلی بر اساس اثرات و میزان عدم قطعیت و تعیین دو حد نهایی برای هر عامل، خلق سناریوهای سازگار از ترکیب عوامل اصلی، انتخاب سناریوی ارجح و کمی‌سازی سناریو بالاتر از حد استاندارد در تبیین الگوهای طراحی در معماری متامورفیک موثر می‌باشند. و همچنین بر اساس نتایج مقایسات زوجی مناسب‌ترین الگو جهت تدوین سناریو در معماری متامورفی ابتدا اثر تعامل و سپس اثر روند می‌باشد و منطق شهودی در اولویت آخر قرار دارد. تفاصيل المقالة

طراحی متامورفیک به سبکی از معماری گفته میشود که در آن با تجزیه موضوع طراحی به متغیرهای تاثیرگذار در طراحی و تبیین ارتباط بین اینمتغیرها، میتوان مجموعهای از جوابهای پاسخگو به فرم مورد نظر را بدست آورد. هدف از پژوهش حاضررر تبیین فرآیند دسررتیابی به اوگوهایطراحی در معماری متامورفی می باشد. پژوهش از نظر نوع تحقیق کاربردی، و از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی می باشد. جامعهی آماری مطاوعهاز خبرگان حوزه مدیریتی و کارشررناسرر ان آشررنا با مبحا ارزیابی و رتبهبندی تدوین مدلهای طراحی مبتنی بر سررناریو در معماری متامورفیکتشرکی شرده اسرت. با توجه به این امر که از تمامی خبرگان نظرسرنجی و تغییرا ززم بر روی پرسرشنامه اعمال گردید است، بنابراین راستیآزمایی پژوهش حاضر دارای پایایی ززم میباشد. نتایج مربوط به آزمون T تک متغیره و میانگین رتبهای نشان که به ترتیب مراح درک وضعیتسیستم، خوشهبندی عوام اصلی اثرگذار بر تغییرا ، سادهسازی و رتبهبندی بر حسب درجه اهمیت، تعیین عوام اصلی بر اساس اثرا و میزانعدم قطعیت و تعیین دو حد نهایی برای هر عام ، خلق سرناریوهای سرازگار از ترکیب عوام اصلی، انتخاب سناریوی ارجو و کمی سازی سناریوبازتر از حد اسرتاندارد در تبیین اوگوهای طراحی در معماری متامورفیک موثر می باشرند. و همننین بر اسراس نتایج مقایسا زوجی مناسب تریناوگو جهت تدوین سناریو در معماری متامورفی ابتدا اثر تعام و سپس اثر روند میباشد و منطق شهودی در اووویت آخر قرار دارد. تفاصيل المقالة

عرصه مسکونی یکی از بنیادی ترین و تأثیرگذارترین فضاهای معماری محسوب می گردد. در نتیجه پرداختن به مسئله مسکن از بعد شاخص های کیفی، به عنوان ابزاری حساس در پژوهش مسکن محسوب می گردد. یکی از شاخص های پراهمیت و مؤثر در بهبود کیفیت مسکن میزان نور در فضا می‌باشد. پس از بررسی فضاهای مسکن سنتی ایران و تبیین مطلوبیت حضور نور در این فضا، این تحقیق با استفاده از تحلیل شاخص های مطلوبیت مسکن سنتی، مدلی جهت الگوگیری در طراحی مسکن معاصر ارائه داده است. این تحقیق به صورت ترکیبی به روش کمی انجام شده است و نیز از روش مدل‌سازی و شبیه‌سازی کمک گرفته شده است. شیوه جمع آوری داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و منابع دست‌اول و پایگاه های اینترنتی بوده است و در این راستا، داده های اقلیمی شهر تبریز در قالب فایل های epw مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته اند. پس از تحلیل و بررسی شاخص های کیفی جهت ارزیابی تعیین و در ادامه با بررسی این شاخص ها در بستر خانه های سنتی انتخاب شده، معیارها مورد سنجش و ارزیابی به روش کمی و با استفاده از نرم افزار قرار گرفته اند. از نتایج این پژوهش ارائه مدل جهت استفاده در مسکن معاصر می‌باشد، به‌گونه‌ای که بتوان حضور نور باکیفیت را در این فضا تجربه نمود. در بحث بررسی شاخص های مطلوبیت خانه های سنتی و نیز بررسی کیفیت نور خانه های معاصر، پژوهش هایی انجام گرفته است، اما از لحاظ بررسی کیفی شاخص ها و ارائه مدل با ساز و کار اجرایی، این پژوهش دارای نوآوری می‌باشد. از نتایج این تحقیق، دانشجویان، اساتید، طراحان و مجریان و تمام فعالان عرصه طراحی و معماری بهره مند خواهند بود. تفاصيل المقالة