زمینه و هدف: کشور ما در حال گذار پرچالش هزینه بر و طولانی مدت در عرصه های اقتصادی اجتماعی سیاسی فرهنگی و تکنولوژیک است. شناخت شهر و منطق های، که شهر در آن واقع است، بر اساس چنین نگرش محقق می شود. روش بررسی: تحلیل های هزینه فایده و ابزارهایی همچون شاخص های پایداری و رد پای زیست محیطی، از جمله راه های دیگری برای پیشبرد توجه به تاثیرات بلند مدت توسعه کنونی هستند.مدل FAHP یکی از معروف ترین روش های تصمیم گیری چند منظوره برای وضعیت هایی است که سنجه های چندگانه دارند. یافته ها: در این مقاله با محاسبه وزن و رتبه بندی معیارها و زیر معیارهای مؤثر در تخصیص و پهنه بندی کاربری اراضی شهری در 7 مرحله بر اساس تکنیک FAHP انجام شده است. به منظور تدوین یک راهکار پایدار در مورد توسعه های شهری فعلی و آتی باید دانش بهتری را مورد سازگاری مناطق ساخته شده فعلی( اعم از شهر، حاشیه شهری و حومه ای) با عوامل محیطی طبیعی ضروری می باشد. بحث و نتیجه گیری: بر این اساس، نتایج به ترتیب با توجه به نمودار ها، ارائه شده اند.به نحوی که نتایج وزنی دهی شده لایه های اطلاعات موضوعی مربوط به هر یک از زیر معیار ها (شاخص ها) نیز در نمودار ها آورده شده اند. مدل تخصیص و پهنه بندی اراضی شهری مبتنی بر میزان مطلوبیت در 4 کلاس یا گروه می باشد که در آنالیز روش حد بالا، حد وسط و حد پائین نمرات یا امتیازات هر یک از معیارها براساس زیرمعیارهای مرتبط به هر یک از آنها جهت تعیین و مشخص نمودن دامنه تغییرات (حدود تغییرات) و با در نظر گرفتن میزان تأثیر هر یک از زیر معیارها، نتایج به تفکیک هر یک از معیارهای چهارگانه و زیرمعیارهای مربوط به آنها استفاده شده است. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: تعیین میزان انتشار آلاینده‌ها برحسب زمان مهم‌ترین داده در مدل‌سازی‌ آلودگی هوا به‌حساب می‌آید. EPA در اسناد AP 42 جامع ترین نظام فاکتور انتشار آلاینده ها را برای همه صنایع بر اساس نوع فرآیند، سوخت و انواع کنترل تدوین نموده است. این مطالعه با هدف ارزیابی میزان، فاکتور انتشار و غلظت محیطی آلاینده‌های SO2 ، NO2 و CO در پالایشگاه گاز ایلام انجام شده است.روش بررسی: غلظت SO2 و NO2 و CO و پارامترهای دما، فشار، سرعت گاز خروجی و قطر 6 دودکش پالایشگاه با اندازه‌گیری مستقیم میدانی با دستگاه Testo 350 XL اندازه‌گیری شد. از این نتایج و اندازه‌گیری‌های قبلی در پالایشگاه، میانگین میان‌مدت برای دو سناریوی نرمال و بدترین وضعیت تهیه و سپس مقادیر انتشار محاسبه و تحلیل گردید.یافته ها: اندازه‌گیری میدانی غلظت آلاینده دودکش‌ها نشان داد بالاترین غلظت مونوکسید کربن ppm 3565 و دی‌اکسید گوگرد ppm 5099 مربوط به واحد SRU1، بالاترین میزان دی‌اکسید ازتppm 188 تولیدی مربوط به SRU2 بودند، آلوده‌ترین سال در گازهای اندازه‌گیری شده سال 1396 بود. نتایج اندازه‌گیری‌های محیطی نشان داد، مقدار CO در ایستگاه آبریز، ppm 12/4 بیشترین و در جاده مهران با مقدار غیر قابل سنجش، کمترین میزان، مقدار NO2 در چگاه با ppm 6/0 و جاده مهران با مقدار غیر قابل سنجش، کمترین میزان، مقدار SO2 در نقطه آزمایشگاه با ppm 13/0 بیشترین میزان و در کمپ مسکن غیر قابل سنجش بود.بحث و نتیجه‌گیری: میزان انتشار محیطی و غلظت آلاینده‌ها در واحدهای تولیدی بیشتر قابل توجه بود. بنابراین اقدامات لازم در جهت کاهش انتشار آلاینده ها در واحد تولیدی می بایست انجام پذیرید. همچنین بازیابی و کاهش خوراک فلر می تواند در میزان انتشار آلاینده ها تاثیر به سزایی داشته باشد. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: روش‌های متفاوتی تاکنون برای تعیین امتداد یا مسیریابی در سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی طراحی و ارایه‌شده‌اند. مسأله مسیریابی برای سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی شهری به‌صورت تعیین محل یا موقعیت بهینه ایستگاه‌ها و امتداد مسیر در یک شهر تعریف می‌شود. روش بررسی: طراحان در حل این مسایل با گستره‌ی بزرگی از انواع معیارها مواجه هستند که در این میان معیارهای هزینه، زمان و پوشش از مهم‌ترین آن‌ها می باشند. در این مقاله بهینه سازی مسیریابی در منطقه‌ای از شهر تهران صورت گرفت که تعداد 9 خط اتوبوس از درون آن تردد می‌کند. در این تحقیق جهت بهینه نمودن خطوط، مبدأ و مقصد هر خط بدون تغییر در نظر گرفته شد و مسیرهای اتصالی بین آن‌ها مورد بهینه‌سازی قرا گرفت. برای انجام این عمل از 8 فاکتور (ظرفیت جاده (سطح سرویس راه LOS[1])، کاربری اراضی، وضعیت روسازی، عرض خط عبور، اجزا سطح مقطع راه، حوزه‌های تراکم جمعیت و طول هر لبه (ARC)) انتخاب شد. بر اساس اهمیت هر فاکتور در مسیریابی وزنی به آن‌ها داده شد. پس از اجرای الگوریتم دایجسترا مسیر 5 خط اتوبوس تغییر یافت. تغییر مسیر خطوط خود باعث نیاز به مکان‌یابی ایستگاه های جدید گشت. یافته ها: پس از تعیین معیارهای مکان‌یابی و ایجاد لایه‌های دخیل، 16 ایستگاه جدید مکان‌یابی گردید. سپس به توسعه مسیرهای پیشنهادی بین ایستگاه‌های مکان‌یابی شده پرداخته شد. بحث و نتیجه گیری: یکی از مهم ترین جنبه های نوآوری این پژوهش این است که با استفاده از توانمندی های GIS بتوان راهکارهایی نوین برای مکان مندی و مسیریابی بهینه خطوط BRT ارایه کرد. [1]- Level of Service تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: امروزه در خصوص توسعه مناطق شهری و استفاده از اراضی در آنها دو اختلاف نظر و برخورد رویکردی شامل روند و شدت تغییر کاربری اراضی و تغییرات حفاظ روی زمین مطرح است که تبیین کننده خصوصیات و ویژگی های رشد و گسترش شهرها و پایداری زیست محیطی آنها می باشد. روند فعلی رشد و گسترش مناطق شهری و مسکونی و تغییرات منطقه ای و ناحیه ای ناشی از آن بعنوان یکی از چالش های اصلی برای تعریف راهبردهای توسعه ای در مناطق شهری مطرح و معرفی شده است. روش بررسی: امروزه دستیابی به روش های مناسب اندازه گیری و ارزیابی و برنامه ریزی در کلیه سطوح و مرتبط با آن در مناطق شهری، مورد حمایت و پشتیبانی مدیران در مناطق شهری می باشد. اگر چه در مدل ها و روش های موجود برای آمایش سرزمین و تخصیص اراضی برای کاربری های مختلف عواملی مانند موقعیت مکانی و طبیعی، خصوصیات زیست محیطی، اکولوژیکی، ادافیکی، شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی منظور شده و مورد توجه قرار گرفته اند اما ملاحظه می شود که در برخی از آنها مانند مدل های CLUE-S و AEZ، تنها به تغییر کاربری اراضی از جمله کشاورزی و اراضی مرتعی و جنگلی، توجه گردیده است.به طوری که در حال حاضر اختلاف نظرهادر خصوص مباحث مرتبط با آمایش مناطق شهری در رابطه با تخصیص اراضی، رخدادهای تحقیقاتی در زمینه استفاده از اراضی در قالب اصول و مفاهیم آمایش سرزمین بیش از پیش مورد تاکید و توجه قرار گرفته است. یافته ها: در تحقیق حاضر با هدف مدل سازی تخصیص و پهنه بندی اراضی شهری در قالب مطالعه موردی در شهر چادگان واقع در استان اصفهان اقدام به مدل سازی با استفاده از تلفیق روش های مدل سازی مکانی وتصمیم گیری چندمشخصه ای با روش های کارت امتیازی متوازن و تولید پاک در محیط سیستم های اطلاعات جغرافیائی شده است. بحث و نتیجه گیری: خروجی حاصل از تحقیق ارائه مدل توصیفی مبتنی بر امتیاز دهی به شاخص های 22 گانه مربوط به 4 معیار یا مؤلفه اجتماعی،زیست محیطی، اکولوژیکی و اقتصادی است. به نحوی که با شناسایی خصوصیات و ویژگیهای هریک از مؤلفه ها وتهیه نقشه های موضوعی مربوط به آنها مبتنی بر امتیاز یا نمره هریک از شاخص های 22 گانه در محیط سیستم های اطلاعات جغرافیائی می توان اقدام به تخصیص و پهنه بندی اراضی شهری در 4 وضعیت شامل نا مطلوب، نسبتاً مطلوب، مطلوب و بسیار مطلوب بر اساس نوع کاربرهای مورد نظر در مناطق شهری نمود. تفاصيل المقالة

زمینه و هدف: بحران های طبیعی همچون زلزله، طوفان و سیل قادر به تحمیل خسارات جبران ناپذیری به انسان و محیط زیست هستند. از این رو ارزیابی ریسک به منظور مدیریت مناسب و کاهش خسارات، حیاتی است. ارزیابی ریسک با فرایند برآورد احتمال وقوع یک رویداد و اهمیت یا شدت اثرات زیان آور آن مشخص می شود. مواد و روش ها: در این تحقیق به منظور ارزیابی شدت آسیب پذیری از زلزله، پارامترهای مؤثر شناسایی و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی[1] وزن دهی شدند. نقشه آسیب پذیری به روش همپوشانی شاخص[2] و منطق فازی[3] برای بلوک های آماری شهر تهران تهیه و به صورت بصری در محیط سیستم اطلاعات مکانی ارایه گردیدند. نتایج: نتایج به دست آمده حاکی از ارجحیت منطق فازی در تعیین آسیب پذیری مناطق است. مدل همپوشانی شاخص با تعداد مناسب کلاس های وزنی برای هر فاکتور می تواند نتایج مشابه با منطق فازی به بار آورد. علاوه بر آن مدل همپوشانی شاخص از مزایای سادگی، سرعت بیشتر در حل مسئله و انعطاف پذیری در ترکیب ورودی ها و رتبه بندی خروجی ها بهره می برد. روش مناسب برای تهیه نقشه آسیب پذیری به میزان فازی بودن پارامترها، انتخاب مناسب تابع عضویت و ادغام بهینه لایه های اطلاعاتی بستگی دارد. 4- Analytic Hierarchy Process )AHP( 5- Index Overlay 5- Fuzzy Logic تفاصيل المقالة

کسب آگاهی و دانش در رابطه با برآورد میزان محصولات می‌تواند نقش مهمی را در مدیریت اراضی کشاورزی و برآورد میزان تولید خالص ایفا کند. امروزه تکنیک‌های سنجش از دور به عنوان یک ابزار مدیریتی برای بسیاری از عناوین و موضوعات مورد توجه می‌باشد. ترکیب نتایج حاصل از مشاهدات و اندازه‌گیری‌های زمینی با این تکنیک‌ها می‌تواند با فراهم آوردن داده‌های به‌هنگام و قابلیت بالای آنالیز تصاویر، کاربرد گسترده‌ای در تمامی بخش‌ها از جمله کشاورزی داشته است و مسیر رسیدن به کشاورزی دقیق را آسان‌تر کند. در پژوهش حاضر سعی برآن بوده که با استفاده از داده‌های زمینی موجود از 37 قطعه زمین زراعی و داده‌های ماهواره‌ای سنجش از دور و روش‌های آماری، مدل‌سازی و برآوردی دقیق از میزان محصول گندم در منطقه گیلان‌غرب ارائه گردد. لذا جهت بررسی ویژگی‌ها و فرآیندهای رشد در طول دوره‌ی کاشت تا برداشت محصول، از داده‌های سنجنده OLI، و برای نمایش تغییرات زیست توده از شاخص NDVI استفاده شده است. با ترسیم منحنی رشد گندم، ارتباط بین پارامترهای هندسی محاسبه شده از نمودار دوره رشد محصول (مساحت زیر نمودار، ماکزیمم، انحراف‌معیار، چولگی و کشیدگی) و میزان محصول مشخص شده است، که این قسمت به نوعی جز نوآوری‌های تحقیق است. در نهایت با اعمال روش تحلیل عاملی با روش PCA روی پارامترها، با ایجاد رابطه رگرسیون خطی، میزان خطا برای هر یک از پارامترها بطور مجزا حساب شده است. با مقایسه نتایج یک رابطه رگرسیونی با بدست آمد. با استفاده از روش تحلیل عاملی میزان به میزان 04/0 افزایش داده شد و به مقدار 69/0 رسید. تفاصيل المقالة