به منظور بررسی تحمل به شوری 38 ژنوتیپ به دست آمده از پرتوتابی دزهای جذبی 80، 160، 240، 320 و 400 گری اشعه‌ی گاما در رقم 033 سویا (نسل M2)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، همراه با تیمار شوری با سه سطح30، 60 و 90 میلی‌مول کلرید سدیم در سه تکرار انجام شد. این آزمایش در محیط کشت شنی گلخانه در سال 1387 انجام گرفت. پس از 60 روز اعمال تیمار شوری، صفات طول ساقه، طول ریشه، تعداد گره ریشه، وزن تر گیاه، وزن خشک قسمت‌های هوایی گیاه، وزن خشک ریشه و توده‌ی زنده‌ی گیاه اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده‌ی وجود اختلاف معنی دار بین سطوح شوری، ژنوتیپ‌ها و اثر متقابل برای تمام صفات مورد مطالعه می‌باشد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت شوری، کاهش معنی‌داری در تمام صفات ایجاد شد. دز 320 گری اشعه‌ی گاما، بیشترین اختلاف معنی‌دار را بین ژنوتیپ‌ها در صفات مختلف ایجاد کرد. از بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه 13 ژنوتیپ به دست آمده از دز های مختلف اشعه‌ی گاما افزایش معنی‌داری را در اکثر صفات مورد بررسی نسبت به رقم شاهد دارا بودند. این ژنوتیپ‌ها پس از ارزیابی‌های دقیق‌تر در سال‌های آینده می‌توانند به عنوان لاین‌های امیدبخش جهت دستیابی به ارقام متحمل، مورد توجه قرار گیرند. تفاصيل المقالة

تنش گرمایی یکی از عوامل مهم کاهش عملکرد گندم در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود که ایجاد ارقام متحمل به گرما را اجتناب ناپذیر نموده است. به منظور بررسی شاخص‌های تحمل گرما در گندم، 24 ژنوتیپ گندم نان در سال زراعی 92-1391 درقالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در دو ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان و گنبد، در دو تاریخ کاشت طبیعی و تاخیری‌‌ (تنش گرما) کشت شدند. هشت شاخص تحمل تنش، شامل شاخص حساسیت به تنش‌‌ (SSI)، شاخص تحمل (TOL)، میانگین هندسی تولید (GMP)، میانگین حسابی(MP)، شاخص تحمل به تنش (STI)، شاخص پایداری عملکرد (YSI)، شاخص عملکرد (YI) و شاخص اندازه برتری (Pi) بر اساس عملکرد دانه، مورد محاسبه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد دانه در کشت تاخیری به 8/39 و 5/34 درصد به ترتیب در گرگان و گنبد کاهش یافت. میانگین عملکرد دانه در کاشت به موقع و تاخیری در گرگان به ترتیب 2/499 و 8/198 گرم در متر مربع بود. این مقادیر در گنبد به ترتیب 4/391 و 0/135 گرم در متر مربع یودند. بر این اساس، شاخص‌های MP و STI قادر به تشخیص ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا تحت هر دو شرایط طبیعی و تنش گرما بودند. به طور کلی، هر درجه سلسیوس افزایش میانگین دما از 20 تا 4/26 درجه سانتیگراد، در طول دوره پر شدن دانه، باعث کاهش حدود 10 درصدی عملکرد دانه شد. همچنین ژنوتیپ شماره 21 با توجه به نتایج حاصل از بررسی شاخص‌ها به عنوان ژنوتیپ برتر هم در شرایط طبیعی و تنش توصیه می‌شود. تفاصيل المقالة