سابقه و هدف: بیماری سل به دلیل گسترش مقاومت، به یکی از جدی ترین بیماری ها تبدیل شده است. مطالعات اپیدمیولوژی مولکولی سل با تعیین تنوع ژنتیکی سویه های مورد گردش در جوامع به منظور برنامه های کنترلی این بیماری اهمیت دارد. این مطالعه با هدف بررسی اپیدمیولوژی مولکولی سل مقاوم به دارو در بین بیماران دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان انجام گرفت.مواد و روش ها: جدایه های حاصل از بیماران مسلول شهر تبریز و کشور جمهوری آذربایجان به مدت یک سال مورد بررسی قرار گرفتند. تمامی جدایه ها با روش های بیوشیمیایی به عنوان مجموعه مایکوباکتریوم توبرکلوزیس تشخیص داده شدند و با روش نسبی برای داروهای ایزونیازید، ریفامپسین، استرپتومایسین و اتامبوتول تعیین حساسیت شدند. پس از استخراج DNA، لوکوس های MIRU تکثیر شدند و تعداد تکرارهایشان در مقایسه با سویه استاندارد H37Rv تعیین گردید. تعیین ژنوتیپ بر اساس الگوی تعداد تکرارهای مجموعه لوکوس های 15 گانه مورد مطالعه، با استفاده از سایت مرجع MIRU-VNTRplus انجام گرفت.یافته ها: از مجموع 119 جدایه مورد بررسی، مقاومت حداقل به یک دارو و مقاومت چند دارویی (MDR) به ترتیب در 27.73 و 6.72 درصد موارد شناسایی شد. همچنین خانواده های ژنوتیپی شناخته شده شامل Uganda I ،Uganda II ، LAM ، TUR ، Delhi/CAS ، Bovis ، Beijing ، NEW-1 و Cameron بودند.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که میزان و الگوی مقاومت دارویی و نیز خانوادههای ژنوتیپی در بین مردم تبریز و کشور آذربایجان تفاوت دارند، اما این شاخص ها برای جمهوری آذربایجان نسبت به تبریز متنوع تربودند. تفاصيل المقالة