بدون شک بعد از قرآن کریم، نهج‌البلاغه، مهم‌ترین کتاب دینی شیعیان است که تجلی‌گاه عشق، انسانیت، حکومت، عدالت، تربیت، عبادت و... است. تذکره الاولیاء نیز سرگذشت‌ها، کرامت‌ها و اندیشه‌های نودوشش تن از اولیا و مشایخ با ذکر مقامات و مناقب و مکارم اخلاقی و مواعظ و سخنان حکمت‌آمیز آنان است و تمام بخش‌های آن آکنده از حکمت و معرفت و یک اثر بی‌نظیر عرفانی است. این دو اثر گران‌قدر، همواره در طول تاریخ، منابع مهمی برای دریافت و درک معانی عرفانی مسلمانان هستند و بررسی مقایسه‌ای این دو اثر، بی‌شک زوایای مهمی از تفاوت‌ها و شباهت‌ها آن‌ها را برای پژوهشگران روشن می‌سازد. در این پژوهش، ابتدا نکات مهم عرفانی، دو اثر استخراج گردید و سپس با بررسی مضامین، موارد مشترک و متفاوت آن‌ها مشخص شد و بعدازآن با معیار قرار دادن بعضی از آیات قرآن و احادیث نبوی به تحلیل آن‌ها پرداخته شد. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیل مضمون انجام‌شده است و سعی شده است به پرسش اصلی پژوهش، یعنی موارد تشابه و تفاوت اندیشه‌های نهج‌البلاغه و تذکره الاولیاء پرداخته شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هر دو اثر از منابع قرآن و سنّت سرچشمه گرفتند؛ ولی دلیل بعضی تفاوت‌ها، نوع نگرش و تفسیر آن‌هاست. پس از بررسی و تحلیل نمونه‌های مستخرج، مهم‌ترین نتایج به‌دست‌آمده عبارت‌اند از: برتری جنبة ادبی تذکره بر جنبة تعلیمی آن، نگاه دینی و مذهبی و تعلیمی نهج‌البلاغه، دیدگاه‌های افراطی بعضی اقوال تذکره، استفاده از آرایه‌های ادبی در تذکره، تناقض در اقوال و اغراق‌های داستانی و... باعث تفاوت‌هایی در این دو اثر گشته است. تفاصيل المقالة