در این مقاله با استفاده از نظریه استعارۀ شناختی لیکاف- جانسون به بررسی استعاره های موجود در شعر حسین منزوی درباره ی معشوق تغزلی و سمبلیک پرداخته شده است. نتایج این گفتار نشان می دهد که منزوی، در ناخودآگاه خود به انواع معشوق به مثابه یک موضوع نورانی و روشن گر می نگرد. این نگاه استعاره ایِ غالب در اشعار منزوی را می توان وابسته به زیرساخت سیاسی-اجتماعی و فرهنگی جامعه ، نمود اساطیر و نمادهای جهانی در دنیای ذهن و شعر او در هنگام سرایش شعر دانست. تفاصيل المقالة

تاریخ داستان نویسی معاصر پیوند محکمی با زندگی و آثار هدایت دارد. هدایت یکی از خاصّ ترین نویسندگان معاصر ایران است که نگاه متفاوت تری نسبت به زندگی و دنیای اطراف خود دارد. در این مقاله با بررسی زندگی وی و نیم نگاهی به بوف کور به بررسی تیپ شخصیتی وی می پردازیم. جین شینودا بولنبا تکیه بر دیدگاهِ یونگ و خداهای یونان باستان ، به مطالعه بر تیپ‌های شخصیتی مردانه و زنانه پرداخته کرده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، تیپ شخصیتی هادس، دیونوسوس و هفائستوسرب النوع های غالب بر شخصیّت هدایت هستند و او با این ترکیب سه گانه در پی جذب تیپ پرسفون وارزنانۀ روح خود است. تفاصيل المقالة

اصطلاح پسایونگی به گروهی از روان‎شناسان و روان‎کاوان اطلاق می‎شود که پس از آشنایی با نظریات کارل‎گوستاو یونگ[i]به بررسی، نقد و تحلیل آرای وی در ابعاد مختلف آن پرداختند. مکتب پسایونگی خود به سه مکتب کلاسیک[ii]، رشد[iii] و کهن‎الگویی[iv] تقسیم می‎شود. مکتب کهن‎الگویی جیمز هیلمن[v] پیوند عمیقی با ادبیات و متون ادبی دارد. از رهگذر رشد و گسترش مکتب هیلمن، انواع سفر قهرمانی در این مکتب شکل گرفته است که عبارت‎اند از: سفر قهرمانی کارول.اس.پیرسون،[vi] سفر قهرمانی مرد رابرت بلای،[vii] سفر قهرمانی زن مورین مرداک[viii] و کلاریسا پینکولا استس.[ix] تیپ‎شناسی جین شینودا بولن[x] نیز یکی از روش‎های نقد کهن‎الگویی در حوزۀ شناخت تیپ و شخصیت قهرمان است. نتایج این نوشتار نشان می‎دهد، با استفاده از این الگوهای سفر قهرمانی، بسیاری از متون ادبیات فارسی چه کلاسیک و چه معاصر را می‎توان تحلیل و بررسی کرد. در این مقاله از متون متنوّعی مثل افسانه‎ها و رمان‎های معاصر استفاده شده است تا گستردگی این الگوها را به‎خوبی نشان دهد. تفاصيل المقالة

رمان عادت می‌کنیم زویا پیرزاد، یکی از تأثیرگذارترین رمان‌های معاصر ادبیات فارسی است. شخصیت کلیدی و مهم این رمان، زنی به نام آرزو است که در زندگی با سختی‌ها و دغدغه‌های فراوان دست و پنجه نرم می‌کند. زندگی آرزو از نگاه سفر قهرمانی زن، با الگوی مورین مرداک پیوند دارد. این الگو ده مرحلۀ جدایی از زنانگی، همذات‌پنداری با مردان، امتحانات دشوار، آرزوی موهوم موفقیّت، نه گفتن زنانِ قوی، سفر به سرزمین تاریک روح، میل شدید برای پیوند دوباره با زنانگی، شفای شکاف روحی بین دختر و مادر، یافتن مرد مهربان درون و فراسوی دوگانگی را شامل می‌شود. مقالۀ حاضر، رمان عادت می‌کنیم زویا پیرزاد را براساس مراحل مختلف الگوی مرداک بررسی کرده و نشان می‌دهد این الگو برای خوانش رمان‌هایی مناسب است که کهن‌الگوی آتنا غالب بر رفتار، کنش و شخصیت زن ـ قهرمان آن باشد. تفاصيل المقالة

آئینه اسکندری امیرخسرو دهلوی یکی از متون ادبیات کلاسیک فارسی است که در ترکیبی از خیال و تاریخ و خلاقیت شاعر، وجوهی از شخصیت اسکندر را در قالب ماجراهای مختلف و با تمرکز بر درونمایه‎های گوناگون برای مخاطب قابل لمس نموده است. با توجه به آنکه این اثر با بهره گیری از پشتوانۀ هنری و ادبی متون پیش از خود منظوم شده، از ظرفیت های بیانی مطلوبی برخوردار است و می توان با تمرکز بر تنوع درونمایه ها و ساختار ارائۀ تصویری آنها، از این قابلیت برای تولید نسخۀ سینمایی استفادۀ مناسب نمود. این مهم زمانی اهمیت پیدا می‌کند که شاهد هستیم در دو فیلم مهم اقتباسی اسکندر (2004) و الکساندر کبیر(1956) هیچ‌یک از این درونمایه‌ها دیده نمی‌شود. بر این اساس در مقالۀ پیش رو هدف این است تا به روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که با تأکید بر کدام درونمایه ها در این اثر می توان قابلیت های اقتباسی این متن را مطلوب ارزیابی نمود به گونه‌ای که بسیار متفاوت از فیلم-های اقتباسی باشد. از این منظر، باید گفت درونمایه هایی چون نقش فعال زنان در عشق و حماسه، ارتباط با ماورا و علوم جدید با توجه به تکرار در تاریخ سینما از موارد مطلوب برای تصویرسازی در این متن است و درونمایۀجست وجو در ظرف بیانی سفر در کنار نقش منجی نمای اسکندر و قدرت برتری و استیلاجویی نظامی و فرهنگی ارائه شده از این شخصیت در خلال ماجراهای گوناگون، آئینه اسکندری را به اثری با درونمایه های پرمخاطب و مناسب برای اقتباس تبدیل کرده است. تفاصيل المقالة