پژوهش حاضر با هدف بررسی تجارب معلمان مدارس حاشیه ای (به لحاظ فرهنگی و جغرافیایی) از دانش آموزان به حاشیه رانده‌شده است. مبنای نظریه اتخاذشده، نظریۀ تعلیم و تربیت مرزی ژیرو است. در این پژوهش از روش کیفی تحلیل پدیدار شناختی استفاده‌شده است. بر مبنای نمونه گیری هدفمند به واکاوی تجارب هشت نفر از معلمان در سه مدرسه حاشیه ای استان یزد که تجربه زیسته ای درزمینۀ موضوع موردمطالعه داشتند از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته پرداخته شد. یافته ها با روش کدگذاری داده های روایی بر اساس روش اسمیت تحلیل شد سپس به شناسایی و دسته بندی پنج مضمون معلم، دانش آموز، محتوای درسی، نظام تربیت رسمی و خانواده به دوازده مقوله و یازده زیر مقوله منجر شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که وجود نظام آموزش متمرکز، سطح پایین آموزش و ضعیف عمل کردن بخش تربیت‌معلم، نوع تربیت خانوادگی دانش آموزان، غنی نبودن محتوای کتب درسی از دانش بومی ازجمله عواملی است که نظام تربیت رسمی ایران را از حضور پررنگ تعلیم و تربیت مرزی خالی می کند. کلیدواژگان: پدیدارشناسی، تعلیم و تربیت چند فرهنگی، تعلیم و تربیت مرزی، هنری ژیرو تفاصيل المقالة