فهرس المقالات محمد حسن معصومی


  • المقاله

    1 - تاریخ‌نگاری ابوالفرج اصفهانی در مَقاتِل‌ الطّالِبیّین: مقتل‌نگاری اهل‌بیت(ع)
    تاریخ و تمدن اسلامی , العدد 4 , السنة 18 , پاییز 1401
    مَقاتِل الطّالِبیّین ابوالفرج اصفهانی(د ۳۵۶ﻫ) یکی از کهن ترین و برجسته ترین کتاب های مقاتل است. این مقاله ضمن بررسی تاریخ‌نگاری ابوالفرج اصفهانی، به ویژه آنجا که به اهل‌بیت(ع) پرداخته، می کوشد با ارزیابی و نقد گزارش های ابوالفرج جنبه هایی از مقتل نگاری او را رو أکثر
    مَقاتِل الطّالِبیّین ابوالفرج اصفهانی(د ۳۵۶ﻫ) یکی از کهن ترین و برجسته ترین کتاب های مقاتل است. این مقاله ضمن بررسی تاریخ‌نگاری ابوالفرج اصفهانی، به ویژه آنجا که به اهل‌بیت(ع) پرداخته، می کوشد با ارزیابی و نقد گزارش های ابوالفرج جنبه هایی از مقتل نگاری او را روشن سازد. مَقاتِل الطّالِبیّین تراجم‌نامه‌ای روایی است که بیشتر با تکیه بر منابع مکتوب پیش از خود و گاه با بهره گیری از منابع شفاهی نگاشته شده است. ابوالفرج برای سنجش درستی/ نادرستی روایت ها دست به مقایسه و ارزیابی می زند و گاه نظر خود را نیز بیان می‌کند، از این رو رگه هایی از تاریخ نگاری ترکیبی و تحلیلی در اثر او دیده می شود. گرایش ابوالفرج به دست ه ای از طالبییان در جاهایی به تاریخ نگاری او رنگی جانب دارانه زده و کماً و کیفاً در نگارش مقتل ها تأثیر گذاشته است. با این همه روایت های او نزد پسینیان به ویژه مورخان شیعی امامی با پذیرش بسیار روبه‌رو شد و در تاریخ نگاری اهل بیت ارزش و اعتبار بالایی یافت. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    2 - بررسی معنای تضمین در قرآن با استفاده از روش نشانه‌شناسی پرس
    مطالعات قرآنی , العدد 2 , السنة 13 , تابستان 1401
    از اختلافات نحوی‌‌های بصری و کوفی مساله جایگزینی معنوی حروف به جای هم است که کوفیان آن را جایز، و بصریان آن را جایز ندانسته‌اند و در برابر این پرسش که برخی حروف در معنای غیرحقیقی خود استعمال می‌‌شوند، از قاعدۀ تضمین بهره برده‌‌اند. تضمین توسعه در معنای فعل همراه با حرف أکثر
    از اختلافات نحوی‌‌های بصری و کوفی مساله جایگزینی معنوی حروف به جای هم است که کوفیان آن را جایز، و بصریان آن را جایز ندانسته‌اند و در برابر این پرسش که برخی حروف در معنای غیرحقیقی خود استعمال می‌‌شوند، از قاعدۀ تضمین بهره برده‌‌اند. تضمین توسعه در معنای فعل همراه با حرف جر ناهمگون است. این تعریف از تضمین دربردارندۀ همۀ دیدگاه‌‌ها نیست؛ زیرا برخی از نحوی‌ها قائل به اشراب معنوی و برخی تبدل معنایی را پذیرفته‌‌اند و از آنجا که تضمین یک قاعدۀ تجویزی است، برای بازشناسی درستی اینکه کدام شیوه در برخورد با تضمین صحیح است، باید از روشی زبان‌شناسانه بهره برد؛ ازاین‌رو، برای بازشناسی حقیقت معنای تضمین در این نوشتار از روش نشانه‌شناسی پرس بهره گرفته و با این معیار مشخص شده است که توسعه در معنای نشانه‌‌ها نه به‌تنهایی در بحث حروف صورت گرفته و نه به‌تنهایی در افعال واقع شده است؛ بلکه در فرایندی دوسویه این دو نشانه معانی خود را به‌صورت جعل ترکیبی با هم تلفیق کرده‌اند. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    3 - دراسة أسباب عدم إتقان الحوار الأدبی العربی لکبار خريجی اللغة العربية وآدابها(دراسة حالة مدينة أصفهان)
    فصلیة دراسات الادب المعاصر , العدد 2 , السنة 13 , تابستان 2021
    نظراً لأهمية تعلم المحادثة العربية ومکانتها بين خريجي اللغة العربية وآدابها، تهدف هذه الدراسة إلی دراسة العوامل التي تؤثر علی عدم إتقان الحوار الأدبي العربي بين خريجي هذا المجال وبعد الاعتراف به تقييم عوامل الدور لکل منهم، ولتحقيق هذا الهدف، تم استخدام طريقة المسح وأدوا أکثر
    نظراً لأهمية تعلم المحادثة العربية ومکانتها بين خريجي اللغة العربية وآدابها، تهدف هذه الدراسة إلی دراسة العوامل التي تؤثر علی عدم إتقان الحوار الأدبي العربي بين خريجي هذا المجال وبعد الاعتراف به تقييم عوامل الدور لکل منهم، ولتحقيق هذا الهدف، تم استخدام طريقة المسح وأدوات البحث في تقييم استبيان خريجي اللغة العربية وآدابها في مدينة أصفهان کإحصاء سکاني ونتائجها بصيغة spss أوضحت النتائج أن العوامل المؤثرة علی عدم إتقان درجة الماجستير في أدب اللغة العربية يمکن تصنيفها إلی أربعة عوامل منها: القدرة علی تدريس الأساتذة، ومحتوی النصوص التعليمية، وطرق التدريس، وتحفيز الخريجين. النتائج يوضح الاستبيان أن جميع العوامل الأربعة فعالة في تعلم الحوار الأدبي، ولکن أي عامل يتم وفقًا للمبادئ التربوية وأي عامل لا يتم تنفيذه وفقًا للمبادئ التعليمية، وهو السبب في عدم إتقان کبار الخريجين في هذا المجال من الحوار الأدبي. تفاصيل المقالة

  • المقاله

    4 - مقایسه تحلیلی رویکرد حاکم بر ترجمۀ قران ابوالفتوح رازی و گرمارودی با تفسیر عرفانی کشف‌الاسرار
    عرفان اسلامی , العدد 4 , السنة 18 , پاییز 1400
    قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده و هر یک از آنان تلاش کردند تا برداشت و تفسیر خود را به سبک خاصی به جامعه علمی خودشان ارائه دهند. ابوالفتوح رازی، رشیدالدین میبدی و موسوی گرمارودی از جمله کسانی هستند که در عرصه تفسیر و ترجمۀ قران گام أکثر
    قرآن کریم به عنوان کتاب آسمانی همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان بوده و هر یک از آنان تلاش کردند تا برداشت و تفسیر خود را به سبک خاصی به جامعه علمی خودشان ارائه دهند. ابوالفتوح رازی، رشیدالدین میبدی و موسوی گرمارودی از جمله کسانی هستند که در عرصه تفسیر و ترجمۀ قران گام‌های بزرگی برداشته‌اند. ابوالفتوح رازی یکی از برجسته‌ترین واعظان منطقۀ ری در قرن ششم هجری است. این سمت موجب گردیده است تفسیر او سبک واعظانه داشته باشد. از اقتضائات چنین سبکی توجه ویژه به روایات تفسیری است. رشیدالدین میبدی در کشف‌الاسرار آیات قرآن را در سه نوبت تفسیر می‌کند و در ضمن آن از قرائت، شأن نزول، اخبار و احادیث و غیره به تفصیل سخن می‌گوید و در نوبت ثالثه آیات را به مذاق صوفیان و عارفان توجیه و تأویل می‌کند. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی تحلیلی است، کوشش شده با مقایسۀ تفسیر کشف‌الاسرار و تفسیر روض الجنان ابوالفتوح رازی ـ که هر دو در قرن ششم نوشته شده است ـ تفسیر و ترجمۀ جدید موسوی گرما رودی و نیز تأثیر دیدگاه‌های عرفانی میبدی بر تفاسیر دیگر نـشان داده شود. تفاصيل المقالة