مقدمه و هدف: امروزه عضویت کشورها در موافقنامه‌های تجاری با تسهیل تجارت از راه مقررات‌زدایی، برچیدن مرزهای تعرفه‌ای و حمایتی، یکپارچه‌سازی هرچه بیشتر بازارهای ملی و منطقه‌ای و امکان دسترسی به بازارهای مختلف، فضای جدیدی را برای مسیر حرکت اقتصادی کشورهای مختلف گشوده است. اما با وجود تمام مزایای بیان شده برای موافقت‌نامه‌ها در تسهیل شرایط تجارت، وضعیت تعادل تجاری بین کشورها در بخش‌های مختلف اقتصادی در پی عضویت در توافقنامه‌ها روشن نیست.
مواد و روش­ها: از این‌رو، در این مقاله، تأثیر عضویت ایران در موافقتنامه‌های ترجیحات تجاری منطقه‌ای، نظام جهانی ترجیحات تجاری و سازمان همکاری‌های اقتصادی بر تراز تجاری دوجانبه بخش کشاورزی ایران با 45 شریک تجاری اصلی با استفاده از الگوی جاذبه در دوره زمانی 2017-2001 مورد بررسی قرار گرفت.
یافته­ ها: بر اساس نتایج، عضویت ایران در توافقنامه‌های تجاری به طور معنی‌داری موجب تضعیف تراز تجاری کشاورزی ایران شده است. همچنین، متغیرهای درآمد (997/0) و جمعیت شرکای تجاری (013/2)، پردرآمد بودن شرکای تجاری و مرز زمینی مشترک اثری مثبت و معنی‌دار و متغیرهای نرخ ارز (690/0-)، درآمد ایران (005/1-)، فاصله و بحران مالی جهانی اثری منفی و معنی دار بر تراز تجاری کشاورزی ایران داشته‌اند. 
بحث و نتیجه­گیری: پیشنهاد می‌شود که با توجه به معنی‌داری و تأثیر مثبت مرز زمینی مشترک، بازارهای کشورهای همسایه که از شباهت و نزدیکی بیشتری برخوردارند، در تقویت پیمان‌ها و اجرای استراتژی‌های تثبیت و توسعه بازار بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند تا از این طریق امکان کاهش تعرفه‌ها و سایر هزینه‌های مبادله فراهم آید. تفاصيل المقالة