مقدمه و هدف: کشاورزی از مهم­ترین محورهای پیشرفت و توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان به­شمار می­رود از­ این­رو، توجه به توان و ظرفیت­های بالقوه صادراتی این بخش و عوامل مؤثر بر افزایش این ظرفیت­ها در تجارت بین­المللی در پرتوی بهره­وری کل عوامل تولید بسیار ضروری به­نظر می­رسد. برهمین اساس، مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر بهره­وری کل عوامل تولید بر ظرفیت صادراتی دوجانبه بخش کشاورزی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا صورت گرفت.
مواد و روش­ها: در این مطالعه بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی از طریق شاخص تورنکوئیست محاسبه و از مدل جاذبه به­منظور مطالعه اثر متغیر بهره­وری کل عوامل تولید کشاورزی ایران و اتحادیه اروپا و دیگر متغیرهای اثرگذار طی دوره زمانی2015-1980 استفاده شده است. داده­های آماری مربوط به ایران و 24 کشور عضو اتحادیه اروپا می­باشد، و از روش داده­های تابلویی با استفاده از الگوی اثرات ثابت برای برآورد مدل استفاده شده است.  
یافته ها: نتایج مربوط به مدل اثر ثابت برای ظرفیت صادراتی بخش کشاورزی ایران نشان داد که، بهره­وری کل عوامل تولید ایران و بهره­وری کل عوامل تولید کشورهای واردکننده (اتحادیه اروپا) تأثیر مثبت و معنی­دار بر ظرفیت صادراتی بخش کشاورزی ایران دارد. همچنین نتایج حاکی از تأثیر مثبت و معنی­دار بهره­وری کل عوامل تولید بخش کشاورزی کشورهای عضو این اتحادیه و معنی­دار نبودن تأثیر بهره­وری کل عوامل تولید ایران بر ظرفیت صادراتی اتحادیه اروپا است.
بحث و نتیجه ­گیری: پیشنهاد می­شود در مطالعات آتی راهکارهای اجرایی رسیدن به رشد بهره­و­ری بالاتر توسط متولیان همچون سرمایه­گذاری بیشتر، آموزش بهتر و فراگیرتر برای تولیدکنندگان، به­کارگیری تکنولوژی روز در مسیر تولید، تخصصی کردن کارگرها در اولویت قرار گیرد تا نتایج مطلوب‌تری حاصل شود. تفاصيل المقالة