از ویژگی های شاخص داده های فعالیت های کشاورزی، دقیق نبودن آن هاست، بنابراین استفاده از روش های مبتنی بر منطق فازی در برنامه ریزی تولید می تواند مناسب باشد. در این مطالعه روش برنامه ریزی امکان به عنوان یکی از روش های مبتنی بر منطق فازی مورد استفاده قرار گرفت. افزون بر این برنامه ریزی فازی و قطعی نیز در قالب برنامه ریزی ریاضی چندهدفی مورد استفاده قرار گرفت. داده های استفاده شده نیز از میان 100 بهره بردار منتخب منطقه ی کهگیلویه و بویراحمد در سال 1378 گرد آوری شد. افزایش بازده ی ناخالص و کاهش ریسک به عنوان هدف در نظر گرفته شد. بمنظور انتخاب از میان الگوهای گوناگون نیز از منطق فازی استفاده شد. بر اساس نتایج مشخص شد که ریسک بازده ی ناخالص در تدوین الگوی بهینه از وزنی بالا برخوردار است. همچنین یافته های مطالعه نشان داد که در تأمین توأم هدف های یاد شده، روش برنامه ریزی امکان در مقایسه با روش های دیگر از توانی بالاتر برخوردار است و پیشنهاد می شود در شرایطی که بهره برداران با شرایط نا بهینه مواجه اند، از این روش استفاده شود. محصولات پیشنهادی الگوهای بهینه نیز شامل گندم، هندوانه، خربزه، و برنج بود.   تفاصيل المقالة

مهم­ترین هدف این مطالعه بررسی اثر هزینه­های جانبی ناشی از برداشت بی­رویه­ی آب­های زیرزمینی برای تولید محصول پسته بر بازار پسته ایران است. ابندا تابع تقاضای صادرات و تقاضای داخلی پسته همراه با تابع عرضه­ی آن با و بدون در نظر گرفتن هزینه­های جانبی برداشت بی­رویه­ی آب­های زیرزمینی برای دوره­ی 90-1359 برآورد گردید و سپس در قالب یک مدل برنامه‌ریزی ریاضی آثار هزینه­های جانبی بر متغیرهای کلیدی و رفاه بررسی شد. نتایج نشان داد که هزینه‌های جانبی برداشت بی­رویه­ی آب‌های زیرزمینی در تولید پسته موجب انتقال منحنی عرضه به سمت بالا و چپ می‌شود. بنابراین عرضه­ی فعلی پسته به­دلیل در نظر نگرفتن هزینه‌های جانبی، بیش از حد بهینه است. از سوی دیگر قیمت‌های بازار کمتر از قیمت‌های بهینه اجتماعی است. بر این اساس با لحاظ هزینه‌های جانبی مقدار متغیرهای قیمت افزایش و متغیرهای مقدار تولید و عرضه، تقاضای داخلی و صادرات کاهش یافته است. در نهایت با لحاظ کل هزینه­های جنبی، رفاه مصرف‌کننده، رفاه تولیدکننده، درآمد صادراتی و در مجموع رفاه کل جامعه در کوتاه‌مدت کاهش یافت. قطعا لحاظ این هزینه‌های جنبی مانع از برداشت بی­رویه­ی منابع آب زیرزمینی و افزایش ارزش حال منافع حاصل از آن در بلندمدت خواهد شد.   طبقه­ بندی JEL: C2, Q2, Q5, O13 تفاصيل المقالة