جهانی شدن فرایندی است که امروزه جوامع بشری را در عرصه­های مختلف تحت تأثیر خود قرار داده است. تغییرات ناشی از این پدیده در دو دهه اخیر در جامعه عشایری ملموس‌تر بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و تحلیل پیامدهای جهانی شدن بر ابعاد زندگی جوامع عشایری اسکان‌یافته در استان فارس می‌باشد. روش پژوهش توصیفی– تحلیلی و نوع آن کاربردی– توسعه‌ای است. روش گردآوری داده­ها نیز عمدتاً پیمایشی بوده و از طریق پرسشنامه صورت گرفته است حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای محدوده مورد نظر 384 نفر محاسبه شده است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها از طریق آمار های توصیفی و استنباطی (آزمون T تک نمونه ای، و رگرسیون) انجام شده است. نتایج به دست آمده بیانگر این واقعیت است که اثرات جهانی شدن در همه ابعاد بر جامعه سنتی عشایر اسکان یافته موثر بوده است و بین اثرات جهانی شدن با تغییرات در زندگی عشایر اسکان یافته در روستاهای مورد مطالعه رابطه معنادار وجود دارد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان می‌دهد که در سطح کلی میزان تأثیر گذاری جهانی شدن بر زندگی عشایر اسکان یافته منطقه مورد مطالعه، بخش اجتماعی با مقدار بتای (821/0 β=)، بیشترین تأثیر را از جهانی شدن داشته است. در بعد اجتماعی استفاده از ماهواره با میانگین (3.35)، در بعد اقتصادی شاخص تقلید از سبک زندگی شهری با میانگین (3.25) و در بعد فرهنگی شاخص میزان استفاده از دکوراسیون‌های جدید در منزل با میانگین (3.34) بیشترین تأثیرپذیری را در میان روستاییان داشته است. بنابراین می‌توان بیان کرد جامعه روستایی عشایر اسکان یافته با ویژگی‌های خود در برابر فرآیندهای جهانی شدن آسیب‌پذیرتر است و برخی عرصه‌ها از جمله فرهنگ بومی این جامعه را با تهدیداتی نیز مواجه ساخته است. تفاصيل المقالة

 محیط­زیست مبنا و بستر تمامی فعالیت­های جامعه روستایی است که در سال­های اخیر ارتقای کیفیت آن مورد توجه ویژه برنامه­ریزان قرار گرفته است. در راستای بهبود کیفیت محیط­زیست در سکونتگاه­های روستایی، شناسایی مشکلات و چالش­های زیست­محیطی به­وجود آمده و همچنین ارزیابی عملکرد نهادهای متولی در مدیریت این چالش­ها، مسأله قابل ملاحظه­ای است که باید مد نظر محققان و اندیشمندان برنامه­ریزی و توسعه روستایی قرار گیرد. در این راستا، هدف از پژوهش کمی و کاربردی حاضر، که با ترکیبی از روش­های توصیفی ـ تحلیلی و علی به انجام رسیده است، شناسایی مهم­ترین چالش­های زیست­محیطی و ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از عملکرد نهادهای متولی در مدیریت چالش­ها و همچنین بررسی اثرات نهادهای متولی بر چالش­های زیست­محیطی در سکونتگاه­های روستایی بوده که به صورت موردی در میان سرپرستان خانوار روستایی بخش مرکزی شهرستان روانسر (4633=N)، که 119 نقطه روستایی را شامل می­شود، انجام گرفته است. با توجه به تعداد زیاد سرپرستان خانوار روستایی، عدم دسترسی به کلیه سرپرستان خانوار، محدودیت­های مالی و زمانی، محققان قادر به مصاحبه و تکمیل پرسشنامه در میان کلیه سرپرستان خانوار روستایی نبوده و با استفاده از فرمول کوکران 355 نفر از سرپرستان خانوار، به­عنوان نمونه آماری برآورد گردید. جهت جمع­آوری داده­های مورد نیاز، ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محقق­ساخته­ای بود که روایی و پایایی آن با رعایت اصول علمی پژوهش­های میدانی تأیید شده است. یافته­های تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد مهم­ترین چالش­های زیست­محیطی شناسایی شده (تخریب مراتع و جنگل­ها (19 درصد)، فشار بر منابع آب و خاک (88/16 درصد)، تهدید حیات وحش (91/14 درصد)، زباله و پسماند (17/11 درصد) و آلودگی هوا (1/11 درصد)، توانسته­اند حدود 73 درصد واریانس متغیر وابسته پژوهش را تبیین نمایند. بر اساس یافته­های حاصل از جدول توزیع فراوانی (حدود 3/78 درصد روستاییان میزان رضایتمندی بسیار ضعیف و ضعیف) و آزمون t تک­نمونه­ای (با میانگین 213/2)) می­توان اذعان کرد که روستاییان از عملکرد نهادهای متولی در مدیریت چالش­های زیست­محیطی، ارزیابی ضعیفی داشته­اند. نتایج بررسی اثرات نهادهای متولی بر چالش­های زیست­محیطی در سکونتگاه­های روستایی بخش مرکزی شهرستان روانسر نشان داد اثر این نهادها بر چالش­های زیست­محیطی شناسایی شده (به استثنای آلودگی هوا) منفی و معنادار بوده است. در این میان بیشترین اثر منفی نهادهای متولی بر دو چالش فشار بر منابع آب و خاک و تخریب مراتع و جنگل­ها، به­ترتیب با اثرات کل 544/0- و 428/0، بوده است. تفاصيل المقالة