شناسایی چالشهای زیستمحیطی در سکونتگاههای روستایی و ارزیابی عملکرد نهادهای متولی در مدیریت آنها (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان روانسر)
الموضوعات :
فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
امین دهقانی
1
,
میرنجف موسویسوی
2
,
داود جمینی
3
1 - استادیار گروه جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
3 - دکترای جغرافیا و برنامهریزی روستایی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران
تاريخ الإرسال : 23 الأحد , رمضان, 1438
تاريخ التأكيد : 10 الأحد , ربيع الأول, 1440
تاريخ الإصدار : 15 الإثنين , جمادى الأولى, 1440
الکلمات المفتاحية:
توسعه روستایی,
شهرستان روانسر,
چالشهای زیستمحیطی,
نهادهای متولی,
ملخص المقالة :
محیطزیست مبنا و بستر تمامی فعالیتهای جامعه روستایی است که در سالهای اخیر ارتقای کیفیت آن مورد توجه ویژه برنامهریزان قرار گرفته است. در راستای بهبود کیفیت محیطزیست در سکونتگاههای روستایی، شناسایی مشکلات و چالشهای زیستمحیطی بهوجود آمده و همچنین ارزیابی عملکرد نهادهای متولی در مدیریت این چالشها، مسأله قابل ملاحظهای است که باید مد نظر محققان و اندیشمندان برنامهریزی و توسعه روستایی قرار گیرد. در این راستا، هدف از پژوهش کمی و کاربردی حاضر، که با ترکیبی از روشهای توصیفی ـ تحلیلی و علی به انجام رسیده است، شناسایی مهمترین چالشهای زیستمحیطی و ارزیابی میزان رضایتمندی روستاییان از عملکرد نهادهای متولی در مدیریت چالشها و همچنین بررسی اثرات نهادهای متولی بر چالشهای زیستمحیطی در سکونتگاههای روستایی بوده که به صورت موردی در میان سرپرستان خانوار روستایی بخش مرکزی شهرستان روانسر (4633=N)، که 119 نقطه روستایی را شامل میشود، انجام گرفته است. با توجه به تعداد زیاد سرپرستان خانوار روستایی، عدم دسترسی به کلیه سرپرستان خانوار، محدودیتهای مالی و زمانی، محققان قادر به مصاحبه و تکمیل پرسشنامه در میان کلیه سرپرستان خانوار روستایی نبوده و با استفاده از فرمول کوکران 355 نفر از سرپرستان خانوار، بهعنوان نمونه آماری برآورد گردید. جهت جمعآوری دادههای مورد نیاز، ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محققساختهای بود که روایی و پایایی آن با رعایت اصول علمی پژوهشهای میدانی تأیید شده است. یافتههای تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد مهمترین چالشهای زیستمحیطی شناسایی شده (تخریب مراتع و جنگلها (19 درصد)، فشار بر منابع آب و خاک (88/16 درصد)، تهدید حیات وحش (91/14 درصد)، زباله و پسماند (17/11 درصد) و آلودگی هوا (1/11 درصد)، توانستهاند حدود 73 درصد واریانس متغیر وابسته پژوهش را تبیین نمایند. بر اساس یافتههای حاصل از جدول توزیع فراوانی (حدود 3/78 درصد روستاییان میزان رضایتمندی بسیار ضعیف و ضعیف) و آزمون t تکنمونهای (با میانگین 213/2)) میتوان اذعان کرد که روستاییان از عملکرد نهادهای متولی در مدیریت چالشهای زیستمحیطی، ارزیابی ضعیفی داشتهاند. نتایج بررسی اثرات نهادهای متولی بر چالشهای زیستمحیطی در سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان روانسر نشان داد اثر این نهادها بر چالشهای زیستمحیطی شناسایی شده (به استثنای آلودگی هوا) منفی و معنادار بوده است. در این میان بیشترین اثر منفی نهادهای متولی بر دو چالش فشار بر منابع آب و خاک و تخریب مراتع و جنگلها، بهترتیب با اثرات کل 544/0- و 428/0، بوده است.
المصادر:
Akbarirad, T. (2013): The Role of Islamic Teaching on Reduction of Environmental Crises, Journal of Environmental Studies, 39 (1), pp: 73-80. [in Persian]
Alini, M. (2006): Study of historical background and Structural challenges of rural management in Iran, Administrative Transformation Journal, 10 (50), pp: 68-106. [in Persian]
Amini, A and Jamini, D. (2014): An Analysis of the Rural Community Evaluation of Village Administrations' performance Using Structural Equation Modeling, Geographical Research, 29 (113), pp: 169-177. ([in Persian]
Amozgar, Y. (2012): Evaluation of the Performance of New Rural Management in Rural Development (Case Study: Qir and Karzin Township), MA Thesis, Supervisor: Seyd Eskandar Sidaii, Department of Geography and Rural Planning, University of Isfahan, Isfahan. [in Persian]
Anand, S.V. (2013): Global Environmental Issues, Open Access Scientific Reports, 2 (2), pp: 1-9.
Azmi, A and Motiee Langroudi, H. (2011): Review on Rural Environmental Problems in Iran and Solutions in Resolving These Problems, Housing and Rural Environment, 133, pp: 101-115. [in Persian]
Bouchani, M and Fazeli, D. (2011): Environment Challenges and its Consequences Case Study: Dust and its Impact in the West of Iran, Journal of Policy Letter, 2 (3), pp: 125-146. [in Persian]
Brandon, P.S and Lombardi, P. (2005): EVALUATING SUSTAINABLE DEVELOPMENT IN THE BUILT ENVIRONMENT, by Blackwell Science Ltd.
Breidlid, A. (2009): Culture, Indigenous Knowledge Systems and Sustainable Development: A Critical View of Education in an African Context, International Journal of Educational Development 29(2), pp:140-148.
Castagnetti, F. (2012): Facing Up the Congestion and Environmental Challenges of Europe, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 48, pp: 12– 20.
Chokor, B.A. (2004): Perception and response to the challenge of poverty and Environmental resource degradation in rural Nigeria: Case study from the Niger Delta, Journal of Environmental Psychology, 24, pp: 305–318.
Fely, S. Seddighi, H. Pezeshkirad, G and Mirzaii, A. (2011): Challenges Facing Iranian Rural Communities to Achieve Sustainable Development, Journal of Village and Development, 13 (4), pp: 97-128. [in Persian]
Firoznia, G and Roknodin Eftekhari, A. (2003): The position of village in the national development process from the point of view of the experts, Publications of the Institute of Rural Development in Iran, Tehran. [in Persian]
Ghasemi, V. (2011): Structural equation modeling with Amos Graphics application, Sociologists Publications, Tehran. [in Persian]
Golshiri Esfahani, Z and Saraei M.H. (2011): Strategic Planning for Rural Environmental System Using SOWT Analysis (Case Study: Gandoman District, Boroojen Township), Journal of Rural Research, 1 (4), pp: 73-98. [in Persian]
Hajinejad, A. Paidar, A and Bayad, H. (2015): Analysis of Income Sources of Rural Municipalities (Dehyari) Using Participatory Evaluation Approach (Case Study: Narjouiyeh Village in Jiroft County), Journal of Research and Rural Planning, 4 (10), pp: 157-171. [in Persian]
Kastensson, A. (2014): Developing lightweight concepts in the automotive industry: taking on the environmental challenge with the SåNätt project, Journal of Cleaner Production 66, pp: 337-346.
Lai, J.U and Lin, C.T. (2008): What factors drive corporate customer satisfaction with e-banking services. PACIS 2008 Proceedings.
Mak, M and Peacock, J. (2011): Social Sustainability: A Comparison of Case Studies in UK, USA and Australia. Poster presented at the 17th Pacific Rim Real Estate Society Conference, Gold Coast.
Masnavi, M. R. (2013): Environmental Sustainability and Ecological Complexity: Developing an Integrated Approach to Analyse the Environment and Landscape Potentials to Promote Sustainable Development, Int. J. Environ. Res, 7 (4), pp: 995-1006.
Mirtorabi, M.S. Shafiee, F and Rezvanfar, A. (2013): Applying information resources and communication channels in adoption process of rural waste comprehensive management, Journal of Natural Environment, 66 (3), pp: 329-339. [in Persian]
Mossalanejad, A. (2013): Environmental Security and Global Violence, Int. J. Environ. Res, 7 (2), pp: 473-478.
Motamediniya, Z. Mehdizade, H and Popzan, A. (2013): Behavioral Attitude of Agricultural Enterprises to Environmental Pollution (Case Study: Kermanshah, Eslam Abad Gharb, Ilam, Ivan Gharb), Journal of rural Research, 4 (2), pp: 429-450. [in Persian]
Navabakhsh, M and Tavakolan, A. (2013): Strategic Planning to Organize the Urban Historic Fabric Emphasizing on the Environmental Concerns, Int. J. Environ. Res, 7 (3), pp: 523-532.
Rashidpour, L. Farajallah, H. Seyed, J and Mirdamadi S.M. (2011): Local Community Based Management as a Good Governance Approach to Rural Poverty Reduction and Sustainable Development in Iran, American-Eurasian J. Agric. & Environ. Sci, 10, pp: 174-179.
Rokneddin Eftekhari, A. Sojasi Ghidari, H and Einali, J. (2008): New Attitude towards Rural Management with an Emphasis on Effective Institutions, Journal of Village and Development, 10 (2), pp: 1-31. [in Persian]
Rostami, S. Mozafari, F. Rahimi Moghadam, J and Zolfaghari, A. (2015): Evaluating the function of rural governors (Dehyars) in rural development (Case study: Aivan Gharb, Illam), Housing and Rural Environment, 149, pp: 103-119. [in Persian]
Seidaii, S. jamini, D. jamshidi, A and jamshidi, M. (2015): Analysis of the Performance of Rural New Managers (RNM) Towards Sustainable Rural Development (Case Study: Uramanat Region, Kermanshah Province), spatial planing, 14, pp: 1-24. [in Persian]
Shadman, F. (2012): Environmental challenges in nanoelectronics manufacturing, Current Opinion in Chemical Engineering, 1 (3), pp:258–268.
Shamsoddini, A and Jamini, D. (2016): Performance Valuation of Responsible Institutions in the Development of Rural Settlements by Using the Structural Equation Modeling Approach Case study: Javanrood Township, Geography and Development Iranian Journal, 43, pp: 35-50. [in Persian]
Taleb, M. (1997): Rural manegment in Iaran, University of Teheran Publication, Tehran. [in Persian]
Tanguay, G.A. Rajaonson, J. Lefebvre, J.F and Lanoie, P. (2010): Measuring the sustainability of cities: An analysis of the use of local indicators, Journal of Ecological Indicators, 10, pp: 407-418.
Vouvaki, D and Xepapadeas, A. (2008): Changes in social welfare and ustainability: Theoretical issues and empirical evidence, Ecological Economics, 67, pp: 473-484.
_||_