به‌منظور بررسی ارتباط فنوتیپی و ژنوتیپی میان ویژگی‌های موثر در مرحله جوانه‌زنی در شرایط تنش خشکی، 19 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه گروه زراعت و اصلاح نباتات پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل واریانس (ANOVA) نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین ژنوتیپ‌های مورد ارزیابی از نظر صفات درصد جوانه زنی (GP)، طول کلئوپتیل (KL)، میانگین زمان جوانه زنی (MGT)، ضریب سرعت جوانه زنی (CVG)، میانگین سرعت جوانه زنی (AVG) و شاخص بنیه بذر (SV) در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی مشاهده شد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه و امکان انتخاب ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی است. بر اساس بای پلات به‌دست آمده در آزمون جوانه زنی نیز ژنوتیپ شماره 16 در گروه A قرار گرفت رابطه ژنتیکی مثبت و معنی‌داری میان صفات SV،AVG ، GP و RL مشاهده شد. که با نتایج نمودار GT-biplot مطابقت کامل داشت. وراثت پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالا برای AVG،GP و SV مشاهده گردید که این موضوع می‌تواند حاکی از عمل افزایشی ژن‌ها باشد. بر این اساس روش اصلاحی انتخاب برای صفات مورد مطالعه در ژنوتیپ‌های مورد بررسی موثر است. به منظور دسته‌بندی ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از تجزیه خوشه‌ای به روش Ward استفاده شد. که ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در شرایط تنش اعمال شده و نرمال (شاهد) در سه گروه قرار گرفتند. تفاصيل المقالة

چکیده:به منظور بررسی ارتباط فنوتیپی و ژنوتیپی میان خصوصیات فیزیولوژیک مرتبط با تحمل به خشکی و همچنین بررسی تنوع ژنتیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی این شاخصه‌ها در شرایط کشت دیم، 19 ژنوتیپ گندم نان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه در طول سال 94-1393 کشت گردید. تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنیداری بین ژنوتیپ‌های مورد ارزیابی از نظر صفات عملکرد دانه، پایداری غشا، میزان آب نسبی ازدسترفته، آب ازدسترفته برگ، آب حفظشده برگ، کارایی مصرف آب و میزان سبزینگی برگ در شرایط کشت دیم وجود دارد. نمای چندضلعی بایپلات ژنوتیپ - صفت نشان داد که ژنوتیپ شماره 12 (wc-4931) برترین ژنوتیپ نسبت به سایر ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر عملکرد دانه، راندمان مصرف آب، آب نگهداری شده در برگ‌های بریده‌شده و میزان سبزینگی برگ بود. رابطه ژنتیکی مثبت و معنی‌داری میان راندمان مصرف آب و عملکرد دانه، میان کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II و آب ازدست‌رفته برگ و میان آب نگهداری شده در برگ‌های بریده‌شده و درجه سبزینگی برگ مشاهده شد. از طرف دیگر، وراثت‌پذیری و پیشرفت ژنتیکی بالا برای عملکرد دانه، پایداری غشا و راندمان مصرف آب مشاهده شد که حاکی از عمل افزایشی ژن‌ها است. براین‌اساس، با توجه به سهم بالای اثرات افزایشی در صفات پایداری غشا، عملکرد دانه و راندمان مصرف آب، انتخاب در نسل های اولیه در برنامه اصلاحی پیشنهاد میشود. تفاصيل المقالة