زمینه: گسترش فناوری نانو، در دهه اخیر، دریچه جدید و منحصربه‌فردی را به روی علم گشوده است؛ که در بین آن‌ها، نانو ذرات نقره با توجه به خاصیت آنتی میکروبی که دارا می‌باشند جزء مهم‌ترین انواع نانو ذرات محسوب می‌شوند. برای تولید نانو ذرات نقره به روش سنتز سبز، روش‌های متفاوتی وجود دارد. استفاده از عصاره گیاهان برای تولید نانو ذرات نقره، روشی ارزان و مقرون‌به‌صرفه می‌باشد که به محیط‌زیست آسیبی نمی‌رساند.هدف: در این پژوهش به مطالعه بررسی فیتوشیمی گیاه و همچنین تولید نانو ذره نقره با استفاده از برگ گیاه چوچاق (Eryngium pulegium) پرداخته شد؛ همچنین اثر ضد باکتریایی نانو ذرات حاصل، بر روی دو باکتری اشرشیا اکلای و باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بررسی شد.روش‌ها: ابتدا متابولیت های ثانویه شامل فنول، فلاونوئیدها، ترپنوئید و آلکالوئیدها مورد سنجش قرار گرفتند. سپس میزان فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه چوچاق با روش DPPH اندازه گیری شد و پس از تایید وجود خاصیت آنتی اکسیدانی و مقدار بالای متابولیت های ثانویه در گیاه مورد بررسی، سنتز نانوذره نقره به وسیله عصاره آبی گیاه چوچاق انجام شد و با روش اسپکتروفوتومتری و SEMو TEMوجود نانوذره تایید و ابعاد و شکل نانوذره مشخص گردید. سپس خاصیت ضدباکتریایی عصاره همراه با نانوذره بر روی دو گونه باکتری اشرشیا کلای و استافیلوکوکوس اورئوس مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته‌ها: آنالیز متابولیت های ثانویه در گیاه چوچاق نشان داد که ترکیبات اصلی ترپنوئیدی در عصاره چوچاق، شامل کورکومین، گاما 3 کارن و... وترکیبات آلکالوئیدی شامل بربامین، کوکسولین و ....است. نتایج مربوط به DPPH در گیاه چوچاق نشان داد که افزایش غلظت عصاره چوچاق، درصد مهار کنندگی رادیکال های آزاد را افزایش می دهد. بیشترین میزان مهارکنندگی به غلظت 60میلی مولار اختصاص یافت. آنالیز طیف سنجی Vis-UV و وجود پیک در370نانومتر حاکی از سنتز زیستی این نانو ذرات در عصاره چوچاق بود. شکل نانو ذرات کروی و میانگین اندازه آنها را حدود 20 نانومتر تعیین گردید. در بررسی اثر ضد باکتری نانو ذرات بیوسنتز شده با عصاره چوچاق ،حداقل غلظت ممانعت کنندگی(MIC) ،مربوط به محلول چوچاق 60میلی مولار بر روی باکتری استافیلوکوکوس اورئوس برابر5 و حداقل غلظت ممانعت کنندگی(MIC)، در محلول چوچاق 60 میلی مولار بر روی باکتری اشرشیا کلای برابر با 78/0 اندازه گیری شد.نتیجه گیری: عصاره گیاه چوچاق به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی و متابولیت های ثانویه فراوان، نقش احیاکنندگی و پایدارسازی نانو ذرات را ایفا می کند.در این پژوهش، نانو ذرات نقره توسط عصاره آبی گیاه چوچاق (Eryngium pulegium) سنتز شدند. تفاصيل المقالة