منظومه‌های عاشقانه بسط‌یافتة شعر غنایی است که مفاهیم عاشقانه در آن باز و گسترده شده، در قالب داستانی کمال می‌یابد. یکی از عناصر مهم در این داستان‌ها، حیوانات هستند که نقش‌های متفاوتی را به عهده دارند. گاه این نقش‌ها اصلی و سرنوشت‌ساز و گاه فرعی و پیش‌برندة حوادث اند. شاعران و نویسندگان منظومه‌ها به مناسبت‌های مختلف، برای پروراندن متن خود از حیوانات یاد کرده و نقش‌های متنوعی برای آنان در نظر گرفته‌اند. هدف این پژوهش، بیان نقش‌های حیوانات به عنوان یکی از عناصر و بن‌مایه‌ها در منظومه‌های عاشقانه است. این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام‌شده، می‌کوشد به این سؤال پاسخ دهد که: حیوانات در منظومه‌های عاشقانه چه نقش‌هایی دارند؟ محدودۀ مطالعاتی در این مقاله، کتاب «یکصد منظومة عاشقانة فارسی» است. این کتاب، شامل صد منظومة عاشقانة فارسی است که به نثر درآمده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد به جز نقش های بلاغی که شامل تشبیه، استعاره، نماد و ... می‌شود؛ نقش‌های ابزاری، پیام‌رسانی، میانجی‌گری، عاطفی، پیش‌گویی و غیب‌گویی، پزشکی، یاریگری، خواب و تعبیر، قصّه‌گویی، اسطوره‌ای، جادویی، مانع، پیش‌برنده و سبب و عامل مرگ، از جمله نقش‌هایی است که برای حیوانات در منظومه‌های عاشقانه ذکر شده‌است. این پژوهش می‌تواند الگوی مناسبی برای طبقه‌بندی عناصر داستان‌های عاشقانه ارائه ‌دهد. تفاصيل المقالة