بررسی تغییر اقلیم کمک شایانی در مدیریت منابع آب و تولیدات کشاورزی خواهد کرد. افزایش دما یکی از جنبه‌های قطعی تغییر اقلیم محسوب می‌گردد. محدودیت تعداد ایستگاه‌های هواشناسی و کیفیت و طول دوره داده‌های اقلیمی از مهمترین عوامل محدودکننده در بررسی تغییرات اقلیمی است. بهره گیری از داده های پایگاه‌های اطلاعاتی شبکه‌بندی‌شده از راهکارهای رفع این محدودیت است. در این مطالعه از داده‌های پایگاه اطلاعاتی CRU TS (نسخه 01/4) شامل میانگین‌های ماهانه متوسط، کمینه و بیشینه روزانه دما در سطح کشور برای تحلیل روند تغییرات متوسط‌های سالانه، فصلی و ماهانه با استفاده از آزمون من-کندال اصلاح شده استفاده شد. نتایج نشان می‌دهند در دوره 2016-1987 (دوره دوم) نسبت به دوره 1986-1957 (دوره اول)، متوسط روزانه دما در مقیاس سالانه و در مناطق مختلف کشور، بین 4/0 تا 2/1 درجه سانتی گراد افزایش داشته است. متوسط روند افزایش دما در طول سه دهه اخیر در سطح کشور، 39/0 درجه سانتی گراد در دهه (17/1 درجه سانتی گراد در سی سال) برآورد شد. افزایش کمینه روزانه دما در مقیاس سالانه در طول دوره دوم، بیش‌تر از افزایش متوسط روزانه دما و در حدود 23/1 درجه سانتی‌گراد در سی سال بوده است. بررسی روند تغییرات میانگین‌های فصلی نشان می دهد که فصول زمستان و بهار، به خصوص در استان های غربی و شمال غربی کشور، بیش‌ترین روند افزایش دما را طی سه دهه اخیر تجربه کرده‌اند. نتایج این تحقیق وقوع تغییرات معنی‌دار در دما در فصول زمستان، بهار و تابستان را که اهمیت زیادی برای کشاورزی کشور دارند تأیید می‌کنند. تفاصيل المقالة

مدل های شبیه ساز رشد محصولات کشاورزی با هدف درک واکنش گیاهان به تغییر شرایط محیطی و ارزیابی صفات فیزیولوژیک و مرفولوژیک گیاه در جهت بهبود عملکرد محصول و کمک به استفاده بهینه از منابع آب و خاک مورد استفاده قرار می گیرند. ارزیابی عملکرد این مدل ها پیش نیاز کاربرد آنها در ارزیابی راه کارهای مدیریتی مختلف می باشد. در این مطالعه، مدل گیاهی CERES-Barley از مدل های موجود در بسته نرم افزاری DSSAT (نسخه 4) با استفاده از روش مدل سازی معکوس و مدل PEST واسنجی گردید. این مطالعه، شامل 11 تیمار با سه تکرار در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آبی شامل 100 (T100)، 90 (T90)، 80 (T80)، 70 (T70)، 60 (T60)، 50 (T50)، 40 (T40)، 30 (T30)، 20 (T20) و 10 (T10) درصد نیاز آبی گیاه بود. تیمار دیم نیز با دو آبیاری در زمان کاشت (11 آبان) و اولین آبیاری بهاره (20 فروردین) پیش از اعمال تنش (T0) بود. نتایج نشان داد که مدل CERES-Barley می تواند تا تیمار T50 این مقادیر را با دقتی مناسب شبیه سازی نماید. مقدار آماره SRMSE در تیمارهای بین T100 تا T50 برای شبیه سازی عملکردهای دانه، کاه و کل به ترتیب برابر با 5/5%، 9/10% و 6/3% بدست آمد. همچنین مقادیر R2های مربوطه به ترتیب برابر با 95%، 69% و 93% محاسبه شد. تفاصيل المقالة

تأثیر افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن اتمسفر بر میزان تعرق و فتوسنتز گیاه غیرقابل انکار است. در این مطالعه اثر افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن در چهار سناریوی A1B، A2، B1 و B2 بر عملکرد گندم، جو و ذرت به عنوان غلات اصلی منطقة دشت قزوین مورد بررسی قرار گرفت. مدل AquaCrop پس از واسنجی و اعتبارسنجی برای شبیه‌سازی رشد محصولات مورد استفاده قرار گرفت. در هریک از سناریوها (افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن اتمسفر، عدم تغییر در داده‌های هواشناسی و فرض ثابت ماندن سطح تأمین آب آبیاری)، عملکرد گندم در دورة 26 سالة2010-2035 نسبت به دورة 26 سالة مبنا (1984-2009) به‌طور میانگین بین 5/11 تا 4/14 درصد افزایش خواهد یافت. در مورد جو و ذرت این افزایش به‌ترتیب 5/8 تا 3/11 و 7/3 تا 3/4 درصد برآورد گردید. میزان تعرق گندم، جو و ذرت به‌ترتیب و بطور متوسط در حدود 7، 5 و 1 درصد در سناریوهای مختلف کاهش خواهند یافت. همچنین میزان افزایش بهره‌وری مصرف آب به‌ترتیب برای گندم، جو و ذرت بطور متوسط برابر با 13، 6 و 4 درصد برآورد گردید. نتایج این مطالعه، مؤید تأثیرگذاری بیشتر افزایش غلظت‌دی‌اکسیدکربن بر گیاهان گروه C3 (گندم و جو) نسبت به گیاهان گروه C4 (ذرت) می‌باشد. تفاصيل المقالة

متخصصین اقلیم‌شناسی برای بسیاری از مناطق دنیا، کاهش بارندگی و افزایش دما را پیش‌بینی کرده‌اند. بنابراین، شناخت تغییرات اقلیم منطقه‌ای لازمة دستیابی به کشاورزی پایدار می‌باشد. در این مطالعه، تغییرات میانگین و انحراف معیار میانگین‌های ماهانه‌ی متغیرهای کمینه و بیشینه‌ی دما، رطوبت نسبی، سرعت باد، تابش خورشیدی و بارندگی در 5 ایستگاه در محدوده‌ی شبکه‌ی آبیاری و زهکشی قزوین برای دوره‌ی 2069-2040 نسبت به دوره‌ی مبنا (1999-1980) مطالعه شدند. به منظور تعیین دامنه‌ی این تغییرات، از 5 گروه نمایشنامه‌ی تغییر اقلیم استفاده شد. در گروه اول، کلیه‌ی نمایشنامه‌های تغییر اقلیم در کنار یکدیگر مورد بررسی قرار گرفتند. چهار گروه دیگر هریک شامل یک خانواده از نمایشنامه‌هایی تغییر اقلیم SRES بودند، که شامل نمایشنامه‌های Commit، A1B، A2 و B1 می‌باشند. با استفاده از روش وزن‌دهی عکس فاصله (IDW)، مقادیر تغییرات هریک از متغیرها تحت نمایشنامه‌های مختلف و برای هریک از ایستگاههای مطالعاتی تعیین شدند. نتایج نشان از افزایش متوسط کمینه‌ی دما به میزان 61/1 درجه، افزایش میانگین بیشینه‌ی دما به میزان 93/1 درجه، کاهش متوسط رطوبت نسبی به میزان 2%، کاهش متوسط سرعت باد به میزان 1% و کاهش متوسط بارندگی به میزان 2% داشتند. تغییر قابل توجهی در متوسط تابش خورشیدی مورد انتظار نیست، ضمن این‌که روند منظم و مشخصی در دگرگونی این متغیرها در ماههای مختلف سال قابل تشخیص نبود. همچنین، مشاهده گردید که انحراف معیار میانگین‌های ماهانه‌ی کلیه‌ی متغیرها بطور متوسط دچار افزایش خواهد گردید، و این افزایش برای دو متغیر بیشینه‌ی دما و بارندگی بیشتر از سایر متغیرها برآورد گردید.   تفاصيل المقالة