رشد سریع جمعیت شهری در جهان، موضوع سکونت و استقرار جوامع انسانی را با مسائل و پیچیدگی های تازه ای مواجه ساخته است؛ پیچیدگی هایی که از مرز اقتصادی عبور کرده و بعد اجتماعی و زیست محیطی یافته اند. افزایش جمعیت شهری و توسعه شهرها منجر به تغییر کاربری اراضی و حاشیه نشینی غیراصولی شده که این موضوع به دغدغه امروز برنامه ریزان شهری مبدل شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین مزایای فشرده سازی و معایب پراکنده رویی شهری( مطالعه موردی: شهر همدان ) می باشد. پژوهش حاضر از نظر ماهیت از نوع پژوهش های توصیفی – تحلیلی، از نظرهدف، کاربردی و به لحاظ نتیجه از نوع کاربردی و از منظر جمع آوری داده ها اکتشافی است. برای جمع آوری داده ها از روش ترکیبی استفاده شده که بخشی از روش کتاب خانه ای و اسنادی؛ استفاده از کتب، پایان نامه، نشریات و فصلنامه های داخلی و بخشی به صورت طرح پرسش هایی در قالب پرسش نامه بسته و جمع آوری پاسخ ها و نظرات آن ها بوده است. پرسش نامه مورداستفاده حاوی 20 سوال و پاسخ دهی با طیف پنج گزینه ای لیکرت بوده است. جامعه آماری شامل مردم شهر همدان و نمونه گیری به صورت تصادفی ساده می باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده های مکتسبه، تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزارspss انجام و از روش‌های آماری توصیفی در بررسی سوالات جمعیت شناختی از توزیع فراوانی و درصد فراوانی تجمعی استفاده و آمار استنباطی جهت بررسی سوالات اصلی پرسش نامه از آزمون پارامتری تی تک نمونه ای (T-test) ، استفاده گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که: فشرده سازی شهری در شهر همدان، مزایایی برای این شهر به دنبال داشته است. پراکنده رویی شهری در شهر همدان، معایبی برای این شهر در بر داشته است. تفاصيل المقالة

شهر دانایی محور از مفاهیم خلق ‌شده‌ی هزاره‌ی جدید است. هرچند نشانه‌هایی از مفهوم شهر دانایی را می‌توان تا یک دهه‌ی پیش نیز جستجو کرد، امّا این از پگاه سده‌ی بیست و یکم است که شهرهایی از گوشه و کنار جهان، به ‌سوی مفهوم توسعه‌ی دانایی محور میل نمودند. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی به بررسی نقش‌آفرینی شهرهای جدید دانائی محور در ارتقاء رقابت‌پذیری ملی پرداخته ونمونه موردی نیز شهر جدید اندیشه انتخاب شده است. یافته‌ها حول سه محور اصلی دانائی محور، رقابت‌پذیری و پیشرفته می‌باشد و جهت تجزیه و تحلیل آنها از روش چندمعیاره (تاپسیس) استفاده شده است. با توجه به یافته های حاصل از مدل تاپسیس، در توسعه یافته زیرمعیار کیفیت زندگی، در مؤلفه رقابت‌پذیری زیرمعیار عوامل تولید و در مولفه دانایی محور زیرمعیار توجه به پتانسیل شهروندان توانسته اند به ترتیب در جایگاههای نخست قرار بگیرند. لذا با ترکیب و ادغام زیرمعیارها نتایج حاکی از ان است که توجه به پتانسیل شهروندان، کیفیت بالای زندگی و دسترسی به فناوری اطلاعات به ترتیب با کسب امتیازهای (1)، (0.377) و (0.324) جایگاه‌های اول تا سوم را به خود اختصاص دهند و سایر زیرمعیارها مانند فعالیت‌های پژوهشی، شرایط تقاضا و شبکه‌های تجاری در رتبه‌های آخر قرار دارند و اثرگذاری آن‌ها نسبت به مؤلفه‌های دیگر کمتر می‌باشد. تفاصيل المقالة

با وقوع انقلاب صنعتی روند توسعه شهرنشینی در دهه‌های اخیر ، فزونی یافته و باعث تقدم شهرنشینی بر شهرسازی شده است. شواهد نشان می‌دهد که در دهه‌های اخیر شهرها به صورتی بی‌برنامه رشد کرده و محدوده‌های شهری به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیده‌اند.گسترش بی رویه و کنترل نشده شهرها،آسیب زیادی به بافت شهر از لحاظ انسجام فضایی و هم چنین پراکندگی مناسب خدمات وارد کرده است. به همین خاطر برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران در سراسر جهان تلاش می‌کنند تا با شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر، رشد آن را در راستای توسعه پایدار شهری هدایت و مدیریت کنند. شهر ملایر نیز در طی 4 دهه، مستثنی از این حادثه عظیم شهرنشینی نبوده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و توصیفی-تحلیلی با بهره‌گیری از مدل‌های آنتروپی شانون و هلدرن و تراکم و نیز با به کارگیری نقشه های موجود و عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ایی، به تجزیه و تحلیل چگونگی توسعه فیزیکی شهر وتعیین پهنه ها و محلات شهری با هدف ساماندهی الگوی فیزیکی توسعه و توسعه درونی شهر ملایر می‌پردازد. براساس نتایج حاصل از یافته‌های تحقیق، باتوجه به گسترش شکاف عمیق بین ارزش آنتروپی ناشی از رشد افقی و اسپرال شهری، طی دهه‌های مختلف که خود متأثر از رشد قطاعی شهر می‌باشد،‌ الگوی‌ توسعه تمرکز درون بافتی با استفاده از افزایش تراکم ساختمانی و الگوی گسترش قطاعی- پیوسته، با توجه به محدودیت فیزیکی به دلیل عوامل طبیعی و وجود زمینهای کشاورزی، به عنوان الگوی توسعه آتی شهر پیشنهاد شده است. تفاصيل المقالة