چکیدهدر عصر مشروطه، جنبشهای دهقانی چندی در برخی از مناطق کشور رخ داد. سرزمین گیلان یکی از مناطقی بود که دهقانان آن، به طور جدی، تقریباً در سراسر منطقه، درگیر جنبش دهقانی بر علیه اربابان بودند. دهقانان در طی جنبش اقدامات متفاوتی جهت مبارزه با اربابان انجام دادند و از حمایت گروهها و احزاب سیاسی همچون اجتماعیون عامیون، انجمن عباسی و سوسیال دموکراتهای گیلان بهره مند شدند .مساله تحقیق حاضر این است که نقش ارامنه در جنبش دهقانی در گیلان عصر قاجاری با تاکید بر اندیشه های مشروطه خواهی چگونه ارزیابی می شود؟ فرضیه تحقیق حاضر این است : به نظر می رسدکه ارامنه در جنبش دهقانی گیلان عصر قاجاری با تاکید بر اندیشه های مشروطه خواهی، نقش موثری داشته اند.روش تحقیق در این مقاله تاریخی (استقرائی) خواهد بود و شیوه گردآوری اطلاعات اسنادی وکتابخانه ای است که با این روش به توصیف و تحلیل مطالب پرداخته خواهد شد. یافته های اساسی پژوهش فوق بیانگر آن است که : دهقانان طی مراحل مختلف جنبش، به اقداماتی نظیر نپرداختن بهرة مالکانه، زدوخورد و درگیری با مالکان و اخراج آنان ازروستاها، و تشکیل انجمنهای روستایی دست زدنددر این راستا دو حزب هو نچاک و داشناک ارامنه در جنگ های تبریز و رشت به طور فعال و چشمگیری اصولا به دو شکل نظامی و فکری - فرهنگی در مشروطه ی ایران تأثیر مهمی گذاشتند . تفاصيل المقالة