عوامل موثر در شکل گیری محوطه تاریخی سر مشهد با استناد به منابع تاریخی و شواهد باستان شناسی

الموضوعات : فصلنامه تاریخ

علیرضا ابوالاحرار ¹ , محمدرضا سعیدی ² , رضا شعبانی صمغ آبادی ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه باستان شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار پژوهشی مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی سمت، تهران، ایران.
3 - استاد گروه تاریخ، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 05 الإثنين , جمادى الثانية, 1445 تاريخ التأكيد : 29 الأحد , شعبان, 1445 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , شعبان, 1446

الکلمات المفتاحية: دوره ساسانی, سرمشهد, جغرافی نویسان اسلامی, دشت بارین, غندجان,

ملخص المقالة :

روستای سرمشهد در دهستان دادین، از بخش جره-بالاده شهرستان کازرون در استان فارس و در 30 کیلومتری غرب شهر بالاده قرار دارد. محوطه باستانی سرمشهد در حدود 7 کیلومتری این روستا در میان دشتی هموار و وسیع در میان دو رشته کوه واقع شده است. نقش برجسته بهرام دوم و کتیبه معروف کرتیر در مجاورت این محوطه بزرگ، گویای اهمیت این منطقه در زمان ساسانیان است. محوطه تاریخی سرمشهد به وسعت تقریبی ششصد هکتار یکی از بزرگترین مناطقی است که آثار دوره ساسانی در آن مشاهده می شود. نتایج بررسی روشمند باستان‌شناسی در این محوطه پیشینه آن را دوره ساسانی تا اواخر قرن ششم هجری قمری معرفی می‌کند، جغرافی نویسان اسلامی از سده سوم تا قرن نهم هجری قمری، از این محوطه با عنوان دشت بارین و غندجان نام برده‌اند. این نوشتار با مطالعه آثار جغرافی نویسان و مورخان اسلامی و نتایج پژوهش‌های باستان‌شناسی، به بررسی آثار برجای مانده در محوطه تاریخی سرمشهد می‌پردازد و در انتها عوامل موثر در شکل‌گیری این محوطه و ارتباط آن با نام‌جایِ دشت بارین و غندجان در منابع اسلامی را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.