بررسی تغییرات فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی Dracocephalum moldavica L. تحت تنش‌های مختلف شوری و کاربرد هیومیک و آسکوربیک اسید

الموضوعات :

رسول نریمانی ¹ , محمد مقدم ² , عبدالله قاسمی پیربلوطی ³

1 - علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
2 - علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
3 - مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرقدس، تهران

تاريخ الإرسال : 30 الإثنين , ذو الحجة, 1439 تاريخ التأكيد : 18 الإثنين , جمادى الأولى, 1441 تاريخ الإصدار : 26 الخميس , جمادى الثانية, 1441

الکلمات المفتاحية: اسید هیومیک, شوری, اسانس, ژرانیال, نرال, بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.),

ملخص المقالة :

چکیده شوری یکی از مهم ترین تنش های اکولوژیکی است که باعث کاهش قابلیت تولید محصول می شود. اسید هیومیک به‌عنوان یک اسید آلی و آسکوربات به‌عنوان یک آنتی اکسیدان قوی می توانند در جهت بهبود عملکرد گیاهان در شرایط تنش شوری مؤثر واقع شوند. در این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر اسید آسکوربیک و اسید هیومیک بر میزان و ترکیبات شیمیایی اسانس گیاه (Dracocephalum moldavica L.) تحت تنش شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1394-1395 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح (0، 50، 100 و 150 میلی مولار)، اسید هیومیک و اسید آسکوربیک در سه سطح (0، 100 و 200 میلی گرم در لیتر) بود.اسانس گیاه از سرشاخه های هوایی گل دار و به روش تقطیر با بخار آب از طریق دستگاه کلونجر استخراج و با استفاده از روش های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی اجزای تشکیل دهنده آن تفکیک و شناسایی گردید. میزان اسانس با افزایش تنش شوری به شدت کاهش یافت و کاربرد تعدیل کننده های تنش شوری (هیومیک و آسکوربیک اسید) سبب بهبود این صفت گردید. به طوری که در تنش 150 میلی مولار شوری به کمترین میزان خود (2/0 درصد) رسید و کاربرد اسید هیومیک 200 میلی گرم در لیتر سبب افزایش 61/51 درصدی اسانس نسبت به تیمار شاهد گردید. بیشترین اجزای تشکیل دهنده اسانس بادرشبو در تیمار شاهد (عدم کاربرد تعدیل کننده ها و شرایط بدون شوری) شامل ژرانیال (65/36 درصد)، نرال (94/31 درصد)، ژرانیول (56/15 درصد)، ژرانیل استات (66/11 درصد)، ترانس- 2،4- هپتادینال (25/1 درصد)، لینالول (09/1 درصد)، پولگون (95/0 درصد) و وربنول (4/0 درصد) می باشد که 5/99 درصد از اجزای اسانس را شامل می شوند. در تیمار 100 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک در سطوح مختلف تنش شوری تعداد زیادی ترکیب نسبت به تیمار شاهد و کاربرد تعدیل کننده های تنش شوری (کاربرد 100 و 200 میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک و 200 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک) مشاهده شد. ازجمله این ترکیب ها می توان به آلفا-پینن، بتا-پینن، کامفن، کامفور، آلفا-توژون، نرول و تیمول اشاره کرد.

المصادر:

References

1. Abd El-Baky, HH. and El-Baroty, GS. 2008. Chemical and biological evaluation of the essential oil of Egyptian Moldavian balm. Advances in food sciences, 30(3): 170-175.


2. Afzali,SFAD., Shariatmadari, H., Hajiabbasi, MA. and Moatar, F. 2007. Salinity and drought stresses effects onflower yield and flavonol-o-glycosides in Chamomile (Matricaria chamomilla L.). Iranian Journal of Medicinal andAromatic Plants, 3(37): 382-390. (In Persian)


3. Albayrak, S. and Camas, N. 2005. Effects of different levels and application times of humic acid on root and leaf yield and yield components of forage turnip (Brassica rapa L.). Journal of Agronomy, 4:130-133.


4. Ameri, AA., Nasiri-Mahallati, M.and Rezvani-Moghaddam, P. 2008.The effect of different amounts ofnitrogen and plant density on nitrogenuse efficiency, yield and activeingredients of marigold plant(Calendula afficinalis L.). IranianJournal of Field Crops Research, 5(2):315-325.


5. Amini, F. and Ehsanpour, AA. 2004. Selection of salt tolerant cell lines from cell suspension cultures of alfalfa (Medicago sativa). Journal Science, 5:145-150.


6. Amiri, H. and gasemi, Z. 2018. The effects of salinity on chemical composition of essential oil of Satureja rechingeri. Journal of Plant Researches, 31(2): 505-515.


7. Ashraf, M. and Akhtar, N. 2004. Influence of salt stress on growth, ion accumulation and seed oilcontent in sweet fennel. Bologna Plantarum, 48(3): 461-464.


8. Ashraf, M., Mukhtar, N., Rehman, S. and Rha, ES. 2004. Salt-induced changes in photosynthetic activity and growth in a potential medicinal plant Bishop’s weed (Ammimajus L.). Photosynthetica, 42(2): 543-550.


9. Badran, F.S. and Safwat, MS. 2004. Response of fennel plants to organic manure and bio-fertilizers in replacement of chemical fertilization. Egyptian Journal of Agricultural Research, 82(2): 247.


10. Barrett-Lennard, EG. 2003. The interaction between waterlogging and salinity in higher plants: causes, consequences and implications. Plant and Soil, 253(1): 35-54.


11. Darzi, MT., Ghalavand, A., Sefidkon, F. and Rejali, F. 2007.The effects of mycorrhiza, vermicompost and phosphaticbiofertilizer application on quantity and quality of essential oil in Fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Iranian Journalof Medicinal and Aromatic Plants, 24(4): 396-413. (In Persian).


12. Dastmalchi, K., Dorman, HD., Koşar, M. and Hiltunen, R. 2007. Chemical composition and in vitro antioxidant evaluation of a water-soluble Moldavian balm (Dracocephalummoldavica L.) extract. LWT-Food Science and Technology, 40(2): 239-248.


13. Delfine, S., Tognetti, R., Desiderio, E. and Alvino, A. 2005. Effect of foliar application of N and humic acids on growth and yield of durum wheat. Agronomy for sustainable Development, 25(2): 183-191.


14. Ertani, A., Pizzeghello, D., Baglieri, A., Cadili, V., Tambone, F., Gennari, M. and Nardi, S. 2013. Humic-like substances from agro-industrial residues affect growth and nitrogen assimilation in maize (Zea mays L.) plantlets. Journal of Geochemical Exploration, 129:103-111.


15. Fabriki ourang, S. and davoodnia, B. 2018. Changes in growth characteristics and secondary metabolites in Thymus vulgaris L. under moderate salinity and drought shocks. Eco-phytochemical Journal of Medicinal Plants, 6(2): 27-39.


16. Farooqi, AHA., Fatima, S., Khan, A. and Sharma, S. 2005. Ameliorative effect of chlormequat chloride and IAA on drought stressed plants of Cymbopogonmartinii and C. winterianus. Plant growth regulation, 46(3): 277-284.


17. Fatima, S., Farooqi, AA. and Sharma, S.2002. Physiological and metabolic responses of different genotypes of Cymbopogonmartinii and C. winterianus to water stress. Plant growth regulation, 37(2): 143-149.


18. Flexas, J. and Medrano, H. 2002. Drought‐inhibition of photosynthesis in C3 plants: stomatal and non‐stomatal limitations revisited. Annals of botany, 89(2): 183-189.


19. Gorgini, SH., Fakhri, BA. and Mohammadpor, VR. 2016. Effects of different levels of salinity and drought stress on growth parameters and essential oil of lemon balm (Melissa officinalis L.).Iranian Crop Science, 4(46): 673-686. (In Persian)


20. Hamada, A. and Al-Hakimi, A. 2009. Exogenous ascorbic acid or thiamine increases the resistance of sunflower and maize plants to salt stress. Acta Agronomical Hungarica, 57(3): 335-347.


21. Hassani, A. 2002. Investigate the effects of drought and salinity-induced morphological and physiological sodium chloride on some varieties of basil Kshkny Lulu. Ph.D. Thesis, Horticultural Science, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modarres University.


22. Holm, Y., Hiltunen, R. and Nykanen, I. 1988. Capillary gas chromatographic‐mass spectrometric determination of the flavour composition of dragonhead (Dracocephalummoldavica L.). Flavour and fragrance Journal, 3(3):109-112.


23. Hosseini, H., Mousavi-Fard, S.,Fatehi, F. and Qaderi, A. 2016.Changes in phytochemical andmorpho-physilogical traits of Thyme(Thymus vulgaris CV Varico 3) underdifferent salinity levels. Journal ofMedicinal Plants, 16(1): 1-13.


24. Hussein, M.S., EI-Sherbeny, S.E., Khalil,MY., Naguib, N.Y. and Aly, S.M. 2006.Growth characters and chemical constituentsof Dracocephalum moldavica L. plants inrelation to compost fertilizer and plantingdistance. Journal of Scientica Horticulture, 108: 322-331.


25. Jalalvand, A., Alibi, B. and Tavakoli, A. 2018. Evaluation the effects of cycocel and salicylic acid on some physiological characteristic and essential oil under normal and drought conditions in medical plant Dragonhed (Dracocephalum moldavica L.). Environment Stresses in Crop science, 24(4): 111-128. (In Persian)


26. Kamalizadeh, M., Bihamta, M.R.,Peyghambari, SA.and Hadian, J. 2015.The effect of different levels of titaniumdioxide nanoparticle on production of twomajor phenolic compounds in dragonheadherb (Dracocephalum moldavica L.). IranianJournal of Medicinal and Aromatic Plants,31(3): 428-435.


27. Kapoor, R., Giri, B. and Mukerji, KG. 2004. Improved growth and essential oil yield and quality in Foeniculum vulgare mill on mycorrhizal inoculation supplemented with P-fertilizer. Bioresource Technology, 93(3):307-311.


28. Khaled, H. and Fowey, HA. 2011. Effect of different levels of humic acids on the nutrient content. plant growth, and soil properties under conditions of salinity. Soil and Water Research, 6(3): 21–29.


29. Khorasaninejad, S., Mousavi, A., Soltanloo, H., Hemmati, K. and Khalighi A. 2010. The Effect of salinity stress ongrowth parameters, essential oil yield and constituent of Peppermint (Mentha piperita L.). World Applied SciencesJournal, 11 (11): 1403-1407.


30. Maham, M., Akbari, H., and Delazar, A. 2013.Chemical composition and antinociceptiveeffect of the essential oil of Dracocephalummoldavica L. Pharmaceuticalsciences, 18(4):187-192.


31. Masciandaro, G., Ceccanti, B., Ronchi, V., Benedicto, S. and Howard, L. 2002. Humic substances to reduce salt effect on plant germination and growth. Communications in soil science and plant analysis, 33(3-4): 365-378.


32. Morales, C., Cusido, RM., Palazon, J. and Bonfill, M. 1993. Response of Digitalis purpurea plants to temporary salinity. Journal of plant nutrition, 16(2): 327-335.


33. Mostafazade-Fard, B., Heidarpour, M., Aghakhani, A. and Feizi, M. 2007. Effects of Irrigation water salinity and leaching on soil chemical properties in an arid region. International Journal of Agriculture and Biology, 3:466-462.


34. Neffati, M. and Marzouk, B. 2008. Changes in essential oil and fatty acid composition in coriander (Coriandrumsativum L.) leaves under saline conditions. Industrial crops and products, 28(2): 137-142.


35. Niakan, M., Khavarinejad R. and Rezaei, MB. 2005. Effect of three ratios of fertilizer N, P, K on fresh weight, dryweight, leaf area and the essential oil of peppermint (Mentha piperita L.). Medicinal and Aromatic Plants Research, 21(2): 148-131. (In Persian).


36. Nikolova, M.T. and Ivancheva, S.V.2005. Quantitative flavonoidvariations of Artemisia vulgaris L. andVeronica chamaedrys L. in relation toaltitude and polluted environment. ActaBiological Szegedsciences, 49(3-4): 29-32.


37. Olfa Baatour R., Kaddour W., Aidi Wannes, M. and Lachaal Marzouk B. 2009. Salt effects on the growth, mineralnutrition, essential oil yield and composition of marjoram (Origanum majorana). Acta Physiology Plantaroom, 10: 0374-4.


38. Petropoulos, SA., Dimitra, D., Polissiou, MG. and Passam, HC. 2008. The effect of water deficit stress on the growth, yield and composition of essential oils of parsley. Sciatica Horticulture, 115: 393-397.


39. Rahbarian, P. and Salehi Sardoei, A. 2014. Effectsof drought stress and manure on dray herbyield and essential oil of Dragonhead(Dracocephalum moldavicaL.) in Jiroft area.International Journal of Bioscience, 4(9): 212-217.


40. Safikhani, F., Heydarye Sharifabadi, H., Siadat, A., Sharifi Ashorabadi, A., Syednedjad, M. and Abbazadeh, B. 2007. The effect of droughton yield and morphologic characteristics ofDeracoceohalum moldarica L. Iranian Journalof Medicinal and Aromatic Plants, 23(2): 183-194. (In Persian)


41. Said-Al Ahl, HAH. and Abdou, MAA. 2009. Impact of water stress and phosphorus fertilizer on fresh herb and essential oil content of dragonhead. International Agrophysics, 23: 403-407.


42. Said-Al Ahl, HAH., Sabra, AS., El Gendy,ANG., Aziz, EE.and Tkachenko, KG.2015. Changes in content and chemicalcomposition of Dracocephalum moldavicaL. essential oil at different harvest dates.Journal of Medicinal Plants Studies, 3(2):61-64.


43. Sairam, R. and Tyagi, A. 2004. Physiology and molecular biology of salinity stress tolerance in plants. Current Science-Bangalore, 86(3): 407-421.


44. Sebahattin, A. and Necdet, C. 2005. Effects of different levels and application times of humic acidon root and leaf yield and yield components of forage turnip (Brassica rapa L.).AgronomyJournal, 4:130-133.


45. Singh, DV. and Anwar, M. 1985. Effect of soil salinity on herb and soil Yield quality of some cymbopogon sp.Journal of the Indian Society of Soil Science, 33:362.


46. Smirnoff, N. 2005. Ascorbate, tocopherol and carotenoids: metabolism, pathway engineering and functions. Antioxidants and reactive oxygen species in plants, 53-86 pp.


47. Vaughan, D. and Linehan, D.J. 1976. The growth of wheat plants in humic acid solutions under axenic conditions. Plant and Soil, 44(2): 445-449.


48. Venskutonis, PR., Dapkevičius, A. and Baranauskienė, M. 1995. Flavour composition of some lemon-like aroma herbs from Lithuania. In Developments in food Science, 37: 833-847


49. Walker, D.J. and Bernal, M.P. 2008. The effects of olive mill waste compost and poultry manure on theavailability and plant uptake of nutrients in a highly saline soil. Bioresearch Technology, 99: 396-403.