ارزیابی و پهنه‌بندی تناسب پارامترهای محیطی برای توسعه فیزیکی شهرها (مطالعه موردی: شهر میاندوآب)

الموضوعات :

اسماعیل نصیری هنده خاله ¹ (دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)
رحیم سرور ² (استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
علی احمدی ³ (دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 13 الأحد , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 26 الأحد , جمادى الأولى, 1437 تاريخ الإصدار : 20 الأربعاء , ذو الحجة, 1437

الکلمات المفتاحية: توسعه فیزیکی شهر, پهنه‌بندی, شهر میاندوآب, پارامترهای محیطی,

ملخص المقالة :

شهر میاندوآب یکی از شهرهای میانه اندام استان آذربایجان غربی است که هم‌زمان با دیگر شهرهای میانه اندام کشور با رشد روزافزون جمعیت و گسترش فیزیکی - کالبدی روبرو است.این شهر از تحولات کشوری در بخش اقتصادی و در سایر بخش‌ها متأثر گشته است و در این میان روند توسعه فیزیکی آن نسبت به سایر بخش‌های شهری کرد بیشتری یافته است؛ و این شهر دارای رشد فیزیکی پراکنده است. هدف این پژوهش ارزیابی و پهنه‌بندی تناسب پارامترهای محیطی برای توسعه فیزیکی شهر میاندوآب است. روش جمع‌آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه‌ای، اسنادی ونوع تحقیق کاربردی- توسعه‌ای می‌باشد و برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از تحلیل‌های مکانی و از نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی GISاستفاده‌شده است یافته های این تحقیق نشان می دهد که وسعت و مساحت شهر میاندوآب در سال 1390 نسبت به سال 1335 حدود 15 برابر شده است که رقم قابل‌ملاحظه‌ای است و نشان‌دهنده رشد و توسعه بیش از بیش شهر میاندوآب در جهات مختلف می‌باشد. توان‌های محیطی حوضه زرینه‌رود کاملاً بر روند توسعه فیزیکی شهر میاندوآب تأثیر داشته و این تأثیرگذاری و تأثیرپذیری را با توجه به اسکان شهروندان و رشد و توسعه بیش از بیش شهر میاندوآب قابل توجیه می‌باشد. به‌طوری‌که همه پهنه‌ها و جهات شهر میاندوآب جهت توسعه پایدار شهری کاملاً مناسب نمی‌باشد بلکه جهات و پهنه‌های شمال و شمال شرقی از لحاظ پارامترها و توان‌های محیطی کاملاً مناسب می‌باشند؛ و دیگر پهنه‌ها و جهت ها به‌صورت مناسب، تا حدودی مناسب و نامناسب‌اند. نقاط و جهات شمال و شمال شرقی شهرستان میاندوآب جهت توسعه فیزیکی از نظر توان‌های محیطی (پارامترهای محیطی) کاملاً مناسب بوده و در اولویت اول توسعه قرار می‌گیرد و جهات جنوب شرق برای توسعه فیزیکی شهر نامناسب (به دلیل حاصلخیز بودن، شیب زیاد و نزدیکی به گسل و شبکه آبراهه‌ها و...) تشخیص داده‌شده است.

المصادر:

1- اداره کل هواشناسی استان آذربایجان غربی، (1392): گزارش اقلیمی استان آذربایجان­غربی.

2- امانپور، س، علیزاده، ه، قراری، ح(1392): تحلیلی برجهات بهینه توسعه فیزیکی شهر اردبیل با استفاده از مدل AHP فصل­نامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال سوم، شماره 10، صص 96.

3- آزادی، م. )1385(: پژوهشی بر ژئومورفولوژی کمی حوضه آبریز زرینه‌رود- پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، استاد راهنما، علی رزیری، گروه جغرافیا، دانشگاه تبریز.

4- بدری س. و رکن‌الدین افتخاری، ع. (1382): ارزیابی پایداری:روش و مفهوم، فصل­نامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 2، مشهد، صص 44-65.

5- جی. سی بارو، (1376): توسعه پایدار، مفهوم، ارزش و عمل، ترجمه سید علی بدری، فصل­نامه تحقیقات جغرافیایی شماره یک ،مشهد، صص 33-46.

6- حبیبی، ک، پوراحمد، ا. (1382): توسعه کالبدی – فضایی شهر سنندج با استفاده از GIS، چاپ اول، انتشارات دانشگاه کردستان.

7- زمردیان، م. ج (1381): کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه‌ریزی شهری و روستای، انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.

8- سازمان زمین‌شناسی کشور (1387): نقشه­های زمین‌شناسی 1:2500000 ایران- 1:250000 شامل 6 شیت حوضه زرینه‌رود، تهران.

9- سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان­غربی، آمارنامه استان (1380): ارومیه.

10- سازمان جغرافیایی ارتش (1388): نقشه‌های توپوگرافی حوضه زرینه‌رود- 40 شیت- 1:50000، تهران رود.

11- شکویی، ح. (1379): دیدگاه نو در جغرافیایی شهری، انتشارات سمت، جلد اول، تهران.

12- صداقت، م. (1379): منابع و مسائل آب ایران- انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.

13- عزیز پور، م (1375): توان سنجی محیط طبیعی و توسعه فیزیکی شهر (نمونه موردی، تبریز) رساله دکترا، جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

14- قرخلو، م، داودی، م، زندوی، س. م، جرجانی، ح. ع (1390): مکان‌یابی مناطق بهینه توسعه فیزیکی شهر بابلسر بر مبنای شاخص‌های طبیعی، فصل­نامه جغرافیا و توسعه شماره 23، صص 122- 99.

15- مرکز آمار ایران (1335): نتایج سرشماری نفوس و مسکن استان آذربایجان­غربی، شهرستان میاندوآب، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان­غربی، ارومیه.

16- مرکز آمار ایران (1345): نتایج سرشماری نفوس و مسکن استان آذربایجان­غربی، شهرستان میاندوآب، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان­غربی.

17- مرکز آمار ایران (1355): نتایج سرشماری نفوس و مسکن استان آذربایجان­غربی، شهرستان میاندوآب،انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان­غربی، ارومیه.

18- مرکز آمار ایران (1365): نتایج سرشماری نفوس و مسکن استان آذربایجان­غربی، شهرستان میاندوآب،انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان­غربی، ارومیه.

19- مرکز آمار ایران (1375): نتایج سرشماری نفوس و مسکن استان آذربایجان­غربی، شهرستان میاندوآب، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان­غربی، ارومیه.

20- مرکز آمار ایران (1385): نتایج سرشماری نفوس و مسکن استان آذربایجان غربی، شهرستان میاندوآب، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان آذربایجان­غربی، ارومیه.

21- مخدوم ،م (1389): شالوده آمایش سرزمین، انتشارات دانشگاه تهران، تهران

22- مخدوم ، م، و همکاران (1388): ارزیابی و برنامه‌ریزی محیط‌زیست با GIS انتشارات دانشگاه تهران.

23- مقیمی، ا. (1388): ژئومورفولوژی شهری، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

24- موسوی، ع. (1384): نقش عوامل جغرافیایی در توسعه کالبدی – فیزیکی شهر ایذه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

25- مهندسین مشاور زیستا (1377): طرح جامع شهر میاندوآب، انتشارات سازمان مسکن و شهرسازی استان آذربایجان­غربی، ارومیه.

26- Bagan H And Yamagata Y. (2012): Landsat Analysis Of Urban Growth: How Tokyo Became The World's Largest Megacity During The Last 40 Years. Remote Sensing Of Environment 127. Pp: 210–222.

27- Hall, P., (2009): Toward Sustainable, Livable And Innovative Cities For 21th Century, In Processing .Cansas University, First Edition, 652p.

28-Hester, R.E. & Harrison, R.M. (2002): Environmental And Health Impacts Of Solid Waste Management Activities, Alama University, First Edition, 555p.

29- Horton, R.E., (1957): Erosional Development Of Streams And Their Drainage Basins- Hydrophysical Approachto Quantitative Morphologe, In Drainage e Basin Morphology, Ed by S.A. Schumm, p.290-291.

30- Jiang, L., Deng, X., Seto, K.C. (2013): The Impact Of Urban Expansion On Agricultural Land Use Intensity In China.Land Use Policy 35, pp: 33–39.

31- Johanson, E. A. J. (1998): The Organization Of Spase In Development Press. Contries. Combridge. Harvard University, Second Edition, 221p.

32-Kirk, D., (2006): Sustainable Waste Management, Paul Chapman Publishing Secod Edition 654p.

33- Mandal, R. B. (2010): Systems Of Rural Settlements In Developing Countries, Concept Publishing Company, New Delhi, India,first Edition 765p.

34- Pound, Barry et al. (2003): Managing Natural Resources For Sustainable Livelihoods: Uniting Science And Participationtd., IDRC, Canada Earthscan Publications Ltd, First Edition 412p.

35- Sanders M. H And Clark P. D. (2010): Geomorphology: Processes, Taxonomy And Applications. Nova Science Publishers, Inc. 216 P.