بررسی مؤلفه‌های هیچ‌انگاری در ارتباط با ادب غنایی در شعر معاصر مورد مطالعه: اشعار نصرت رحمانی، فریدون مشیری و نادر نادرپور

الموضوعات :

عبدالکریم کریمی ¹ (دانشجوی دوره دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.)
فرزانه سرخی ² (استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.)
فریدون طهماسبی ³ (استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.)
بهزاد خواجات ⁴ (استادیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.)

تاريخ الإرسال : 22 السبت , محرم, 1444 تاريخ التأكيد : 28 السبت , صفر, 1444 تاريخ الإصدار : 27 الأحد , ربيع الأول, 1444

الکلمات المفتاحية: شعر معاصر, رمانتیسم, نادرپور, ادب غنایی, مشیری, رحمانی, هیچ‌انگاری,

ملخص المقالة :

در نهاد ادبی شعر معاصر با گسست از ادبیات کلاسیک و تغییرات فرهنگی اجتماعی در سبک فکری، مضامین تازه با گرایش به مکتب‌های غربی، مورد توجه قرار گرفت. هیچ‌انگاری (نیهیلیسم) و رمانتیسم یکی از گرایش‌های فکری بود که با تحولات اجتماعی‌ سیاسی جامعه، گسترش یافت و به‌ویژه در دهة سی شمسی بعد از کودتا، از موتیف‌های اصلی شعر شد. شعر غنایی در ادبیات ادامه داشت اما شاعران رمانتیک با تکیه بر اصل آزادی بیان رمانتیسم، بی‌پروا و به دور از اخلاق، صرفاً به زندگی دنیایی اهمیت دادند و در قالب رمانتیسم سیاه، در بن‌بست‌های زندگی شخصی و اجتماعی به هیچ‌انگاری روی آوردند و از شعر غنایی رایج دور شدند. در این مقاله، مؤلفه‌های هیچ‌انگاری که همسو با رمانتیسم سیاه است و از شعر غنایی کلاسیک متفاوت شده است، در شعر سه شاعر معاصر: نادرپور، رحمانی و مشیری مورد بررسی قرار گرفته است، روش مطالعه و بررسی منابع، کتابخانه‌ای است. نگارش مقالة توصیفی‌تحلیلی با انتخاب نمونه‌های شعری است. نتایج بررسی نشان می دهد: شاعران در برهه‌‌ای از تاریخ زندگی خود به‌ویژه دهة سی که جامعه درگیر تنش‌های حاصل از کودتای 28 مرداد است به اندیشه‌های هیچ‌انگاری روی آوردند. گرایش به یأس و مرگ‌اندیشی در زندگی، لذت‌جویی و اروتیک، میخانه رفتن و مستی، علاقه به افیون، مهمترین مؤلفه‌های رمانتیکی هیچ‌انگاری است که در اشعارشان دیده می‌شود و در تقابل با شعر غنایی کلاسیک با هدف بیزاری از هستی، خوشباشی گذرا و سرخوردگی اجتماعی سروده شده است. در مقایسه شاعران نیز شعر نصرت رحمانی در این موتیف، سرآمد است.

المصادر:

اخوان لنگردوی، مهدی (1380). خدا غم را آفرید، نصرت را آفرید، زندگی و شعر نصرت رحمانی. تهران: ثالث.

حافظ، خواجه شمس الدین محمد (1372). دیوان، براساس نسخه تصحیح شده علامه محمد قزوینی. با ترجمه احوال حافظ از علی اکبر دهخدا. تهران: پیام عدالت.

حسین‌پور جافی، علی (1387). جریان‌های شعری معاصر فارسی از کودتا(1332) تا انقلاب اسلامی (1357). تهران: امیرکبیر.

رحمانی، نصرت (1392). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.

روزبه، محمدرضا (1386). ادبیات معاصر ایران (شعر). تهران: روزگار.

زرقانی، سیّد مهدی (1391). چشم‌انداز شعر معاصر ایران، جریان‌شناسی شعر ایران در قرن بیستم. تحریر دوم. تهران: ثالث.

زمانی، کریم (1382). بر لب دریای مثنوی معنوی. 2 جلدی. تهران: قطره.

سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1389). کلیّات سعدی. به اهتمام محمدعلی فروغی. تهران: امیرکبیر.

شفعیی‌کدکنی، محمدرضا (1383). ادوار شعر فارسی (از مشروطیت تا سقوط سلطنت). تهران: سخن.

فروزانفر، بدیع الزمان (1382). طریق عشق (شرح غزلیاتی چند از حافظ). به اهتمام عبدالکریم جربزه‌دار. تهران: اساطیر.

کوشش، رحیم؛ مدرسی، فاطمه؛ نوری، زهرا (1396). بررسی تحول ادب تعلیمی در جریانهای شعر معاصر در ارتباط با تحولات اجتماعی. پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، 9 (34)، 87 ـ57.

لنگردوی، شمس (1377). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج. 2. تهران: مرکز.

مشیری، فریدون (1388). بازتاب نفس صبحدمان، کلیات اشعار. 2 ج. تهران: چشمه.

نادرپور، نادر (1382). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.

نظامی گنجه‌ای، الیاس بن یوسف (1384). لیلی و مجنون. با تصحیح و حواشی حسن وحیدی دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان. تهران: قطره.

Akhavan Langrudi, M. (2001). God Created Sorrow, Created Nusrat: the Life and Poetry of Nusrat Rahmani. Tehran: Sales.

Foroozanfar, B. (2003). The Way of Love (Explanation of Several Lyrical Poems of Hafez). A. Jorbozedar (ED.). Tehran: Asatir.

Hafez, Kh.Sh.M. (1993). Diwan. M. Qazvini (Coore.). Tehran: Payam Edalat.

Hosseinpour Jafi, A. (2008). Contemporary Persian poetic trends from the coup 1953 to the Islamic revolution 1979. Tehran: Amir Kabir.

Langrudi, Sh. (1998). Analytical History of New Poetry. Vol. 2. Tehran: Maekaz.

Maulvi, J. (2017). Masnavi Ma’navi. M. Movahed (Ed.). Tehran: Hermes.

Moshiri, F. (2008). Reflection of Morning Beathing, The Collected Poems. 2 Vols. Tehran: Cheshmeh.

Naderpour, N. (2003). The Collected Poems. Tehran: Negah.

Nizami Ganjavi, E.Y. (2004). Leili and Majnoon. H. Vahidi Dastgardi (Coore.). S. Hamidian (Eff.). Tehran: Ghatreh.

Rahmani, N. (2012). The Collected Poems. Tehran: Negah.

Roozbeh, M. (2006). Contemporary Iranian Literature (Poetry). Tehran: Roozegar.

Sa’adi, M. A. (2010). The Collected Poems of Sa’adi. M. Foroughi (Eff.). Tehran: Amir Kabir.

Shafaii Kodkani, M. (2004). Periods of Persian Poetry (from Constitutionalism to the Fall of the Monarchy). Tehran: Sokhan.

Kooshesh, R.; Modaresi, F.; Nouri, Z. (2016). Investigation of the evolution of educational literature in contemporary poetry trends in relation to social developments. Research Journal of Educational Literature, 9 (34), 57-87.

Zamani, K. (2003). On the Edge of the Sea of the Spiritual Masnavi. 2 Vols. Tehran: ghatreh.

Zarqani, M. (2012). Contemporary Iranian Poetry Perspective, Flowology of Iranian Poetry in the 20th Century. 2^nd Edition. Tehran: Sales.