مقایسه خودکارآمدی تحصیلی در نیمرخ‌های مختلف انگیزشی: تحلیل مبتنی بر شخص

الموضوعات :

محمد ستایشی اظهری ¹ (گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی ، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران)
عباس حبیب زاده ² (هیات علمی دانشگاه قم)
حسن میرزاحسینی ³ (هیئت علمی دانشگاه آزاد قم)

تاريخ الإرسال : 22 الأربعاء , صفر, 1443 تاريخ التأكيد : 27 الأحد , ذو القعدة, 1443 تاريخ الإصدار : 23 الأربعاء , ذو القعدة, 1443

الکلمات المفتاحية: خودکارآمدی تحصیلی, نیمرخ انگیزشی, تحلیل مبتنی بر شخص,

ملخص المقالة :

عوامل زیادی مثل انگیزش، خودکارآمدی می‌توانند بر یادگیری دانش آموزان تأثیر بگذارند. در این ‌باره، شواهد نشان داده که انگیزش یکی از عوامل مؤثر و مهم در بهبود عملکرد دانش آموزان است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیمرخ انگیزشی دانش آموزان با استفاده از تحلیل مبتنی بر شخص و مقایسه‌ خودکارآمدی تحصیلی با توجه به این نیمرخ‌ها انجام‌گرفته است. این پژوهش یک مطالعه توصیفی- علی مقایسه‌ای است. حجم نمونه شامل تعداد 211 نفر از جامعه آماری دانش‌آموز مقطع متوسطه دوره دوم بود که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند و مقیاس جهت‌گیری اهداف پیشرفت الیوت و مک گرگور (2001) و خودکارآمدی تحصیلی جینکس و مورگان (1999) را تکمیل نمودند. برای تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS از روش تحلیل خوشه‌ای، تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون تعقیبی توکی بهره گرفته شد. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل خوشه‌ای، چهار خوشه انگیزش برای دانش آموزان به دست آمد: 2/13 درصد در خوشه‌ بی انگیزشی، 3/28 درصد در خوشه‌ انگیزش سه گانه، 6/19 درصد در خوشه‌ تبحرگرا-عملکردگرا و 8/38 درصد خوشه‌ انگیزش چندگانه قرار گرفتند. خودکارآمدی تحصیلی خوشه‌ بی انگیزشی (05/85M=)، کمتر از خوشه انگیزش سه گانه (53/90M=) بود، و بالاترین میانگین مربوط به خوشه‌های تبحرگرا-عملکردگرا (03/94M=) و انگیزش چندگانه (8/95M=) بود. یافته‌های به‌دست‌آمده می‌تواند به مسئولین حوزه آموزش کمک نماید تا با طراحی برنامه‌های مداخله‌ای تربیتی در ارتقا و یا حفظ انگیزش دانش آموزان، در طول سال‌های تحصیلی اقدامات مؤثری را انجام دهند.

المصادر:

بانی، زینب و فریده، یوسف (1391). رابطه‌ی باورهای انگیزشی و پیشرفت تحصیلی با واسطه گری انواع جهت‌گیری انگیزشی هدف و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی، مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 49-80.

عوضیان، فاطمه، بدری، رحیم، سرندی، پرویز و قاسمی، زهره (1390). بررسی رابطه ی بین اهمال‌کاری و عزت‌نفس با انگیزش پیشرفت دانش آموز ان دختر متوسطه شهرستان کاشان، مجله فصلنامه علوم تربیتی، 4(14)، 151-164.

بدری، رحیم و بیرامی، ناصر (1388). نیمرخ های جهت‌گیری انگیزشی دانش آموزان ناشنوا: تحلیل مبتنی بر شخص. مجله روانشناسی دانشگاه تبریز، 15(3)، 1-22.

بدری، رحیم، مهدوی، علی و مهدوی، محمدتقی (1391). نیمرخ های انگیزش و فرسودگی دانش آموزان: تحلیل مبتنی بر شخص. مجله دستاوردهای روانشناختی اهواز، 4(2)، 45-62.

بدری، رحیم، مرادی، صمد و حسین پور، حامد (1390). تیپ های انگیزشی یادگیری دانشجویان دانشگاه تبریز: مقایسه ی عملکرد شناختی، عاطفی و اجتماعی دانشجویان، مجله پژوهش‌های نوین روانشناختی، 6(21)، 19-42.

بدری، رحیم، آرین پور، الناز و فرید، ابوالفضل (1389). مطالعه نیمرخ های هدف پیشرفت دانش آموزان سال اول متوسطه شهر تبریز و ترجیح محیط یادگیری آنها. فصلنامه تعلیم و تربیت، 3(2)، 144-162.

پینتریچ، پال و شانک دیل (1393).  انگیزش در تعلیم و تربیت (نظریه ها، تحقیقات و کاربردها). (ترجمه مهرناز شهرآرای). تهران: نشر علم. (سال انتشار اثر به زبان اصلی، 2002).

تمدنی، مجتبی، حاتمی، محمد و رزینی، هادی (1390). خودکارآمدی عمومی، اهمال‌کاری تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 6(17)، 65-86.

خرایم، رقیه، نریمانی، محمد و خرایم، سارا (1391). مقایسه باورهای خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت در میان دانش آموزان با و بدون ناتوانی یادگیری. مجله ناتوانی یادگیری، 1(4)، 85-104.

عوضیان، فاطمه، بدری، رحیم، سرندی، پرویز و قاسمی، زهره (1390). بررسی رابطه بین اهمال‌کاری و عزت‌نفس با انگیزش پیشرفت دانش اموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان کاشان، فصلنامه ارزشیابی و آموزش، 3(12)، 164-151.

قدم‌پور، عزت‌الله، کامکار، پیمان، سبزیان، سعیده، چهل پر، عاطفه، عبدلی، سمانه و گراوند، هوشنگ (1394). بررسی رابطه بین انگیزش و خودکارآمدی تحصیلی با اهمال‌کاری تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی جندی شاپور اهواز. پژوهش کاربردی در روانشناسی تربیتی، 2(1)، 67-53.

هاشمی، تورج؛ واحدی، شهرام؛ محبی، مینا (1394). رابطه ساختاری پیوند با مدرسه و والدین با رضایت تحصیلی و کنترل تحصیلی: نقش میانجی‌گری خودکارآمدی تحصیلی. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 3(5)، 19-1.

Avazyan, F., Badri., R., Sarandi., P., & Ghasemi., Z (2011). Trlationshep between procrastination and self-steem with academic performance, journal of education,4(14):51-164 [In Persian].

Badri, R., & Beyrami, N. (2009). Goal achievement orientation of deaf students: a person-centered analysis, Journal of psychological university of Tabriz, 15(3): 1-22 [In Persian].

Badri, R., Mahdavi, A., & Zarabi, M. (2001). Motivational Profiles and academic burnout in students: a person-centered analysis, Journal of psychological achievement,4(2): 45-62 [In Persian].

Badri, R., Moradi, S., & Hosseinpoor, H. (2011). Motivational Profiles of university students: Comparing of cognitive, emotional and social performance, Journal of Modern Psychological Studies, 6(21): 20-42 [In Persian].

Bani, Z., & Yousef, F (2011). The relationsheep between motivational beliefs and academic performance with mediating role of the goal achievement orientation, journal of education and Learning, 4(2): 49-80 [In Persian].

Bari, R., Arianpoor, E., & Farid, A. (2009). Profiles of Students goal achievement orientation and preferring learning atmosphere. Journal of Pedagogy, 2(3): 143-162 [In Persian].

Collins, J. (1982). Self-efficacy and ability in achievement behavior. Paper presented at the meeting of the American Educational Research Association: New York.

Daniels, L., Haynes, T., Stupnisky, R., Perry, R., Newall, N., & Pekrun, R. (2008). Individual differences in achievement goals: a longitudinal study of cognitive, emotional, and achievement outcomes, Contemporary Educational Psychology, 33. 584-608.

Elliot, A., & McGregor, H. (2001). A 2*2 achievement goal framework, Journal of Personality and social Psychology, 30, 951-971.

Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational psychologist, 34(3): 169-189.

Farrell, L., Fry, T. R., & Risse, L. (2016). The significance of financial self-efficacy in explaining women’s personal finance behaviour. Journal of Economic Psychology, 54, 85-99.

Ghadammpour., E., Kamkar., p., Sabzyan., S., Chelpar., A., Abdoli., S., & Geravand., H. (2005). Relationsheep motivation and academic self-efficacy in Jondipoor medical scince University., Educational Psychology Practice., 1(2): 53-67 [In Persian].

Hajloo, N. (2014). Relationships between self-efficacy, self-esteem and procrastination in undergraduate psychology students. Iranian journal of psychiatry and behavioral sciences, 8(3): 42.

Hashemi., T., Vadehdi., Sh., & Mohebi., M (2005). School bondig and academic satisfaction: mediating role of the self-efficacy., cognitive stategy in learning., 5(3): 1-19. [In Persian].

Hirao, K. (2011). Validation of a new conceptual model of school connectedness and its assessment measure. A Dissertation of the Degree of Doctor of Philosophy in Social Work, University of Connecticut.

Howell, A. J., & Watson, D. C. (2007). Procrastination: Associations with achievement goal orientation and learning strategies. Personality and Individual Differences, 43(1): 167-178.

Howell, A. J., &Buro, K. (2009). Implicit beliefs, achievement goals, and procrastination: A mediational analysis. Learning and Individual Differences, 19(1): 151-154.

Huang, C. (2016). Achievement goals and self-efficacy: A meta-analysis. Educational Research Review, 19, 119-137.

Jinks, J., & Morgan, V. (1999). Children’s perceived academic self-efficacy: Aninventory scale. The Clearing House, 72(4): 224-230.

Kaplan, A., & Maehr, M. L. (2002). Adolescents' Achievement Goals: Situating Motivation in Sociocultural Contexts.

Kharayem., R., Narymani., m., & Kharayem., S. (2012). Comparing self-efficacy belifes and goal achievement orientation among learning disability and normal, Journal of LD, 1(4): 85-104 [In Persian].

Kia-Keating, M., & Ellis, B. H. (2007). Belonging and connection to school in resettlement: Young refugees, school belonging, and psychosocial adjustment. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 12(1): 29–43.

Kim, J. H., Park, H. J., Kim, J. H., Chung, S., & Hong, H. J. (2017). Psychometric Properties of the Korean Version of the Infertility Self-Efficacy Scale. Asian Nursing Research, 11(3): 159-165.

Latikka, R., Turja, T., & Oksanen, A. (2019). Self-efficacy and acceptance of robots. Computers in Human Behavior, 93, 157-163.

Medina, M. N. (2017). Training motivation and satisfaction: The role of goal orientation and offshoring perception. Personality and Individual Differences, 105, 287-293.

Pintrich, P. R., &Schrauben, B. (1992). Students’ motivational beliefs and their cognitive engagement in classroom academic tasks. Student perceptions in the classroom, 7, 149-183.

Ratelle, F., Guay, F., Vallerand, Larose, J., & Sene’cal, C. (2007). Autonomus, Controlled, and Amotivated Types of academic Motivation: A person-oriented Analysis, Journal of educational psychology, 99, 734-746.

Saif, A. (2012). Modern educational psychology, Tehran: Doran [In Persian].

Setiawan, J. L. (2014). Examining entrepreneurial self-efficacy among students. Procedia-social and behavioral sciences, 115, 235-242.

Skaalvik, M. E., Federici, R. A., & Klassen, R. M. (2015). Mathematics achievement and self-efficacy: Relations with motivation for mathematics. International Journal of Educational Research, 72, 129–136.

Tamadoni, M., & Razini, H. (2011). Self-efficacy, academic procrastination and academic achievement, journal of educational psychology. 6(17): 65-86 [In Persian].

Tams, S., Thatcher, J. B., & Craig, K. (2017). How and why trust matters in post-adoptive usage: The mediating roles of internal and external self-efficacy. The Journal of Strategic Information Systems.

Tuominen-Soini, H., Salela_Aro, K., & Niemivirta, M. (2008). Achievement goal orientation and subjective well-being: A person-centred analysis, Learning and Instruction, 18, 251-226.

Vahedi, S., Esmaeelpoor, Kh., Zamanzade, V., & Ataeezade, A. (2012). The nursing students’ motivational profie and its relationship to their academic achievement: A person-oriented approach, Journal of Nursing Vision, 1(1):37-46 [In Persian].

Avazyan, F., Badri., R., Sarandi., P., & Ghasemi., Z (2011). Trlationshep between procrastination and self-steem with academic performance, journal of education,4(14):51-164 [In Persian].

Badri, R., & Beyrami, N. (2009). Goal achievement orientation of deaf students: a person-centered analysis, Journal of psychological university of Tabriz, 15(3): 1-22 [In Persian].

Badri, R., Mahdavi, A., & Zarabi, M. (2001). Motivational Profiles and academic burnout in students: a person-centered analysis, Journal of psychological achievement,4(2): 45-62 [In Persian].

Badri, R., Moradi, S., & Hosseinpoor, H. (2011). Motivational Profiles of university students: Comparing of cognitive, emotional and social performance, Journal of Modern Psychological Studies, 6(21): 20-42 [In Persian].

Bani, Z., & Yousef, F (2011). The relationsheep between motivational beliefs and academic performance with mediating role of the goal achievement orientation, journal of education and Learning, 4(2): 49-80 [In Persian].

Bari, R., Arianpoor, E., & Farid, A. (2009). Profiles of Students goal achievement orientation and preferring learning atmosphere. Journal of Pedagogy, 2(3): 143-162 [In Persian].

Collins, J. (1982). Self-efficacy and ability in achievement behavior. Paper presented at the meeting of the American Educational Research Association: New York.

Daniels, L., Haynes, T., Stupnisky, R., Perry, R., Newall, N., & Pekrun, R. (2008). Individual differences in achievement goals: a longitudinal study of cognitive, emotional, and achievement outcomes, Contemporary Educational Psychology, 33. 584-608.

Elliot, A., & McGregor, H. (2001). A 2*2 achievement goal framework, Journal of Personality and social Psychology, 30, 951-971.

Elliot, A. J. (1999). Approach and avoidance motivation and achievement goals. Educational psychologist, 34(3): 169-189.

Farrell, L., Fry, T. R., & Risse, L. (2016). The significance of financial self-efficacy in explaining women’s personal finance behaviour. Journal of Economic Psychology, 54, 85-99.

Ghadammpour., E., Kamkar., p., Sabzyan., S., Chelpar., A., Abdoli., S., & Geravand., H. (2005). Relationsheep motivation and academic self-efficacy in Jondipoor medical scince University., Educational Psychology Practice., 1(2): 53-67 [In Persian].

Hajloo, N. (2014). Relationships between self-efficacy, self-esteem and procrastination in undergraduate psychology students. Iranian journal of psychiatry and behavioral sciences, 8(3): 42.

Hashemi., T., Vadehdi., Sh., & Mohebi., M (2005). School bondig and academic satisfaction: mediating role of the self-efficacy., cognitive stategy in learning., 5(3): 1-19. [In Persian].

Hirao, K. (2011). Validation of a new conceptual model of school connectedness and its assessment measure. A Dissertation of the Degree of Doctor of Philosophy in Social Work, University of Connecticut.

Howell, A. J., & Watson, D. C. (2007). Procrastination: Associations with achievement goal orientation and learning strategies. Personality and Individual Differences, 43(1): 167-178.

Howell, A. J., &Buro, K. (2009). Implicit beliefs, achievement goals, and procrastination: A mediational analysis. Learning and Individual Differences, 19(1): 151-154.

Huang, C. (2016). Achievement goals and self-efficacy: A meta-analysis. Educational Research Review, 19, 119-137.

Jinks, J., & Morgan, V. (1999). Children’s perceived academic self-efficacy: Aninventory scale. The Clearing House, 72(4): 224-230.

Kaplan, A., & Maehr, M. L. (2002). Adolescents' Achievement Goals: Situating Motivation in Sociocultural Contexts.

Kharayem., R., Narymani., m., & Kharayem., S. (2012). Comparing self-efficacy belifes and goal achievement orientation among learning disability and normal, Journal of LD, 1(4): 85-104 [In Persian].

Kia-Keating, M., & Ellis, B. H. (2007). Belonging and connection to school in resettlement: Young refugees, school belonging, and psychosocial adjustment. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 12(1): 29–43.

Kim, J. H., Park, H. J., Kim, J. H., Chung, S., & Hong, H. J. (2017). Psychometric Properties of the Korean Version of the Infertility Self-Efficacy Scale. Asian Nursing Research, 11(3): 159-165.

Latikka, R., Turja, T., & Oksanen, A. (2019). Self-efficacy and acceptance of robots. Computers in Human Behavior, 93, 157-163.

Medina, M. N. (2017). Training motivation and satisfaction: The role of goal orientation and offshoring perception. Personality and Individual Differences, 105, 287-293.

Pintrich, P. R., &Schrauben, B. (1992). Students’ motivational beliefs and their cognitive engagement in classroom academic tasks. Student perceptions in the classroom, 7, 149-183.

Ratelle, F., Guay, F., Vallerand, Larose, J., & Sene’cal, C. (2007). Autonomus, Controlled, and Amotivated Types of academic Motivation: A person-oriented Analysis, Journal of educational psychology, 99, 734-746.

Saif, A. (2012). Modern educational psychology, Tehran: Doran [In Persian].

Setiawan, J. L. (2014). Examining entrepreneurial self-efficacy among students. Procedia-social and behavioral sciences, 115, 235-242.

Skaalvik, M. E., Federici, R. A., & Klassen, R. M. (2015). Mathematics achievement and self-efficacy: Relations with motivation for mathematics. International Journal of Educational Research, 72, 129–136.

Tamadoni, M., & Razini, H. (2011). Self-efficacy, academic procrastination and academic achievement, journal of educational psychology. 6(17): 65-86 [In Persian].

Tams, S., Thatcher, J. B., & Craig, K. (2017). How and why trust matters in post-adoptive usage: The mediating roles of internal and external self-efficacy. The Journal of Strategic Information Systems.

Tuominen-Soini, H., Salela_Aro, K., & Niemivirta, M. (2008). Achievement goal orientation and subjective well-being: A person-centred analysis, Learning and Instruction, 18, 251-226.

Vahedi, S., Esmaeelpoor, Kh., Zamanzade, V., & Ataeezade, A. (2012). The nursing students’ motivational profie and its relationship to their academic achievement: A person-oriented approach, Journal of Nursing Vision, 1(1):37-46 [In Persian].