ملخص المقالة :
صدور، ظهرنویسی، ضمانت و قبول اسناد تجاری اعم از برات، سفته و چک به اراده طرفین صورت گرفته و عمل حقوقی محسوب می شوند. بنابرین، اصولاً رعایت قواعد عام فقهی و حقوقی قصد و رضا در آنها ضروری است، با وجود مبانی فقهی حقوق اسلامی، در این زمینه تاکنون در تحلیل و رویکرد متأثر از این مبانی هیچ پژوهشی صورت نگرفته است. از این رو نتیجه گیری های علمی موجود در تألیفات صرفاً مبتنی بر نگاه شکلی است، همین شیوه در مقررات و قوانین مربوط به این اسناد دیده می شود. نگاه از این زاویه به اعمال حقوقی چهارگانه مذکور رویکردی نوین با اتکا به ریشه فقهی ایجاد خواهد کرد و به این بخش از مقررات حقوق تجارت استحکام مبنایی و معقول می بخشد، از طرف دیگر بسیاری از خلاًهای موجود نیز با این مبانی به نحو منطقی و اصولی برطرف خواهد شد، البته با توجه به ویژگی های خاص اسناد تجاری، اصل عدم توجه ایرادات و استقلال امضائات نتیجه فقدان قصد و رضا در برخی موارد متفاوت از قواعد عام قراردادهاست. امکان انتقال پی در پی این اسناد و اصل سرعت در تجارت، حمایت از دارنده با حسن نیت را جهت اعتماد به این اسناد می طلبد، که شقوق مختلف آن مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
المصادر:
1.ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
اسفندیاری، احمد؛ سیفی زیناب، غلامعلی (1400)، توجیه اصل عدم توجه ایرادات در حقوق براتی از منظر فقهی، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، سال17، شماره 63، صص 36-11.
اسکینی، ربیعا، (1373). حقوق تجارت تطبیقی، (چاپ اول)، تهران: مجد.
امامی، سیدحسن، (1385). حقوق مدنی، (چاپ بیست و ششم)، تهران: انتشارات اسلامیه.
بجنوردی، حسن، (1391ه.ق)، القواعد الفقهیه. جلد سوم. نجف.
حسینی عاملی، سید جواد بن محمد، (1419). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
حسینی مراغی، سید میر فتاح، (1417). العناوین، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
حرعاملی، محمدبن حسن، (1409). وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت.
حلی، جعفربن حسن، (1408). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، (چاپ دوم)، قم: اسماعیلیان.
حلی (فخرالمحققین)، محمد بن حسن بن یوسف. (1387ق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1387). تأثیر اراده در حقوق مدنی، (چاپ دوم)، تهران: گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1378). حقوق تعهدات. (چاپ سوم)، تهران: گنج دانش.
جلیل قنواتی و دیگران، (1379). حقوق قراردادها در فقه امامیه، (چاپ اول)، تهران: سمت.
شهیدی، مهدی (1380). تشکیل قراردادها و تعهدات، (چاپ دوم)، تهران: مجد.
کانت، ایمانوئل (1380). فلسفه حقوق، ترجمه: صانعی درهبیدی، منوچهر، تهران: انشارات نقش و نگار.
عاملی، جواد، (1419). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عرفانی، محمود، (1375). حقوق تجارت بین الملل، (چاپ دوم)، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
غروی اصفهانی، محمد حسین، (1418). حاشیه المکاسب، قم: دارالمصطفی لإحیاء التراث.
کاتوزیان، ناصر.(1385). حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، (چاپ هفتم)، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر، (1384). دوره عقود معین، (چاپ نهم). تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر، (1383). قواعد عمومی قراردادها، (چاپ ششم)، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاویانی، کورش، (1383). حقوق اسناد تجارتی، (چاپ اول). تهران: میزان.
کرکی، علی بن حسین، (1429). جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث.
فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، (1401). قاموس المحیط، بیروت: موسسه العربیه للطباعة و النشر.
فخاری، امیرحسین، (1375). مسئولیت امضاکنندگان اسناد تجاری. مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق شهید بهشتی. شماره17-16، صص63-38
فیض کاشانی،محمد محسن، (بی تا). مفاتیح الشرائع، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی.
قنواتی، جلیل، (1383). مطالعه تطبیقی ایجاب و قبول، (چاپ اول). قم: نشر بوستان کتاب.
موسوی الخمینی، سید روح الله، (1363). البیع، قم: انتشارات اسماعیلیان.
موسوی خویی، سید ابوالقاسم، (1412). مصباح الفقاهه فی المعاملات، (چاپ اول). بیروت: دارالهادی.
مغنیه، محمد جواد، (بیتا)، فقه الامام جعفر الصادق، بیروت: دارالجواد، دارالایثار الجدید.
مکارم شیرازی، ناصر، (1411)، قواعد الفقیهیه، (چاپ سوم). قم: مؤسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین.
نجفی خوانساری، موسی بن محمد، (1424). منیة الطالب فی شرح المکاسب. تقریرات میرزا محمدحسین نائینی، (چاپ دوم). قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
نراقی، احمد، (1418)، مستند الشیعه فی احکام الشریعه. قم: مؤسسه آلالبیت لإحیاء التراث.
نراقی، ملا احمد، (1394)، معراج السعادة، (چاپ چهارم)، قم: پیام مقدس.
نیک فرجام، کمال. (1381) ضمانت در اسناد تجاری. فصلنامه دیدگاههای حقوقی، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، ش25، سال هفتم. صص 115-93
واحدی، جواد، (1378). قانون تعهدات سوئیس(ترجمه)، (چاپ اول). تهران: میزان.
R-J.potthier, (1821), Trait des obligations, tomo1, paris.
38. Treitle, G.H., (1995) The Law of Contract, 9th/ed, Sweet and Maxwell, London.
_||_
Ibn Idris, Muhammad ibn Mansour ibn Ahmad (1990). Al-Sarai Al-Hawi for writing
Fatwas, Qom: Islamic Publications Office affiliated with the seminary teachers'
association.
Esfandiari, Ahmad; Seifi Zeinab, Gholam Ali (2021), Justification of the principle of not
paying attention to objections in Barati law from a jurisprudential point of view,
Jurisprudence and Islamic Law Research, Volume 17, Number 63, pp. 11-36.
Skini, Rabia, (1994). Comparative Commercial Law, (First Edition), Tehran: Majd.
Emami, Seyed Hassan, (2006). Civil Law, (26th Edition), Tehran: Islamic Publications.
Bojnurdi, Hassan, (1971), the rules of jurisprudence. Volume III. Najaf.
Hosseini Ameli, Sayyid Javad bin Muhammad, (1998). Muftah al-Karama fi Sharh Qawa'd
al-Alamah, Qom: Islamic Publications Office affiliated with the seminary teachers'
association.
Hosseini Maraghi, Seyed Mir Fattah, (1996). Titles, Qom: Islamic Publishing Institute.
Har'amli, Muhammad ibn Hassan, (1989). Shiite means, Qom: Al-Bayt Foundation.
Hali, Ja'far ibn Hassan, (1988). Sharia of Islam in Halal and Haram Issues, (Second
Edition), Qom: Ismailis.
Hali (Fakhr al-Muhaqiqin), Muhammad ibn Hassan ibn Yusuf. (1967). Explaining the
benefits in explaining the problems of the rules, Qom: Ismaili Institute.
Jafari Langroudi, Mohammad Jafar, (2008). The Impact of Will in Civil Law, (Second
Edition), Tehran: Ganj-e-Danesh.
Jafari Langroudi, Mohammad Jafar, (2008). Rights of obligations. (Third Edition),
Tehran: Treasure of Knowledge.
Jalil Qanavati and others, (2000). Contract Law in Imami Jurisprudence, (First Edition),
Tehran: Samat.
Shahidi, Mehdi (2001). Formation of Contracts and Obligations, (Second Edition),
Tehran: Majd.
Kant, Immanuel (2001). Philosophy of Law, translated by Sanei Darhobidi, Manouchehr,
Tehran: Naghsh-o-Negar Publications.
Ameli, Javad, (1998). The key to honor in explaining the rules, Qom: Islamic
Publications Office.
Erfani, Mahmoud, (1996). International Trade Law, (Second Edition), Tehran: University
Jihad Publications.
Gharavi Esfahani, Mohammad Hossein, (1997). Margin of gains, Qom: Dar al-Mustafa
for the revival of heritage.
Katozian, Nasser. (2005). Civil Law: General Rules of Contracts, (seventh edition),
Tehran: Anteshar Co.
Katozian, Nasser, (2004). Definite period of contracts, (ninth edition). Tehran: Anteshar
Co.
Katozian, Nasser, (2004). General Rules of Contracts, (sixth edition), Tehran: Anteshar
Co.
Kaviani, Kourosh, (2004). Commercial Document Law, (First Edition). Tehran: Rate.
Karki, Ali ibn Hussein, (2008). Comprehensive intentions in explaining the rules, Qom:
Al-Bayt Foundation for the Revival of Heritage.
Firoozabadi, Mohammad Ibn Yaqub, (1981). Dictionary of Environment, Beirut: Arab
Institute for Printing and Publishing.
Fakhari, Amir Hossein, (1996). Responsibility of signatories of commercial documents.
Journal of Legal Research, Shahid Beheshti Law School. No. 17-16, pp. 63-38
Feyz Kashani, Mohammad Mohsen, (unpublished). Mafatih al-Sharia, Qom: Ayatollah
Marashi Najafi Library Publications.
Qanawati, Jalil, (2004). Comparative study of acceptance and acceptance, (first edition).
Qom: Book Garden Publishing.
Mousavi Khomeini, Sayyid Ruhollah, (1984). Al-Bayy, Qom: Ismailian Publications.
Mousavi Khoei, Seyyed Abolghasem, (1992). The Light of Jurisprudence in Transactions,
(First Edition). Beirut: Dar al-Hadi.
Mughniyeh, Mohammad Javad, (Bita), Fiqh of Imam Ja'far al-Sadiq, Beirut: Dar al-
Jawad, Dar al-Athar al-Jadid.
Makarem Shirazi, Nasser, (1991), Rules of Jurisprudence, (third edition). Qom: Islamic
Publishing Institute of the Teachers Association.
Najafi Khansari, Musa ibn Muhammad, (2003). I am a student in the explanation of
achievements. Lectures by Mirza Mohammad Hossein Naeini, (second edition). Qom:
Islamic Publishing Institute.
Naraqi, Ahmad, (1997), Shiite documentary on the rules of Sharia. Qom: Al-Bayt
Institute for the Revival of Heritage.
Naraghi, Mullah Ahmad, (2015), Ascension of Happiness, (fourth edition), Qom: Holy
Message.
Nik Farjam, Kamal. (2002) Guarantee in commercial documents. Quarterly Journal of
Legal Perspectives, Faculty of Judicial Sciences and Administrative Services, Vol. 25,
Year 7. Pp. 115-93
Vahedi, Javad, (1999). Swiss Law of Obligations (translation), (first edition). Tehran:
Rate.
R-J.potthier, (1821), Trait des obligations, tomo1, paris.
Treitle, G.H., (1995) The Law of Contract, 9th / ed, Sweet and Maxwell, London.
