• الصفحة الرئيسية
  • شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار سرمایه‌ی اجتماعی بر ارتقاء نظام مدیریت بحران و تحقق تاب‌آوری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)
رقم المقالة : JSS-2203-1442 (R2) زيارة : 179 PDF XML

نوع المخطوط: ابحاث

شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار سرمایه‌ی اجتماعی بر ارتقاء نظام مدیریت بحران و تحقق تاب‌آوری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز)

مریم علیپور شعاری دهقانی 1 ( دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران )
علی پناهی 2 ( استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز- ایران (نویسنده مسئول). )
رضا ولیزاده 3 ( استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. )

تاريخ الإرسال : 07 الخميس , شعبان, 1443 تاريخ التأكيد : 20 الأحد , ربيع الأول, 1444

الکلمات المفتاحية: مدیریت بحران, تاب‌آوری, سرمایه‌ی اجتماعی, کلان‌شهر تبریز,

ملخص المقالة :

در عصر حاضر مفهوم تاب‌ آوری شهری به یک اجماع جهانی برای دستیابی به توسعه‌ی پایدار شهری تبدیل گردیده است. با توجه به اهمیت تاب‌آوری شهری، هدف از تحقیق حاضر شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار سرمایه‌ی اجتماعی بر ارتقاء نظام مدیریت بحران و به تبع آن تحقق تاب‌آوری در کلان‌شهر تبریز می‌باشد. در این راستا، روش تحقیق از منظر هدف کاربردی و از منظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی بوده، که به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار Amos استفاده شده است. جامعه‌ی آماری تحقیق نیز شامل مدیران، مسئولان و کارشناسان مسائل مدیریت بحران شهری و همچنین نخبگان دانشگاهی می‌باشد که با استفاده از فرمول کوهن، حجم نمونه‌ی آماری 200 نفر برآورد گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که تأثیرگذاری متغیرهای سرمایه‌ی اجتماعی یعنی هم‌ پیوندی (درون سازمانی)، اتصالی (بین سازمانی) و مربوط‌ کننده بر ارتقاء سازمانی و تحقق تاب‌آوری به ترتیب 71/0، 65/0 و 58/0 بوده است. همچنین در بین متغیرهای فرعی بیشترین تأثیرگذاری مربوط به متغیرهای میزان آگاهی لازم برای مواجهه با بحران‌ها، میزان هم فکری درون‌سازی در مواجهه با بحران‌ها و وجود هماهنگی میان مراکز اخذ تصمیم‌ها و فعالیت‌های اجرایی می‌باشد که به ترتیب ارزش مدل ساختاری برای آنها 92/0، 89/0، 83/0 و 81/0 محاسبه شده است.

المصادر:


  1. رضایی، محمدرضا (1390)، ارزیابی تاب‌آوری اقتصادی و نهادی جوامع شهری در برابر سوانح طبیعی مطالعه موردی: زلزله‌ی محله­ های شهر تهران، مدیریت بحران، دوره‌ی 2، شماره 3، صص 36-25.
    2.
  2. رفیعیان، مجتبی، رضایی، محمدرضا، عسگری، علی، پرهیزکار، اکبر، شایان، سیاوش (1390)، تبیین مفهومی تاب‌‌آوری و شاخص‌سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع‌محور (CBDM)، برنامه‌ریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، دوره‌ی 15، شماره 72، صص 41-19.
    3.
  3. طغرایی، محمدتقی، رضوانی، مهدی (1390)، نگاشت مفهومی سرمایه‌ی اجتماعی در فعالیت‌های بازاریابی شرکت‌های کوچک، بازاریابی نوین، دوره‌ی 2، شماره 3، صص 106-87.
    4.
  4. غلامی، حمیده، پناهی، علی، احمدزاده، حسن (1399)، آینده‌پژوهی تاب‌آوری سکونت گاه‌های شهری در برابر مخاطرات محیطی با تأکید بر پاندمی کرونا (مطالعه موردی: شهر تبریز)، مخاطرات محیطی، دوره‌ی 7، شماره 36، 199-179.
    5.
  5. فاضلی کبریا، حامد، شفقت، ابوطالب، بهمنی، اکبر، کریمی، مینو (1400)، تأثیر سرمایه‌ی اجتماعی بر تاب‌آوری با تأکید بر نقش میانجی رفتار شهروندی سازمانی در بحران‌ها، مورد مطالعه: کارکنان جمعیت هلا ل احمر استان کرمانشاه، مدیریت بحران، شماره 19، صص 81-73.
    6.
  6. فیروزآبادی، سیداحمد، ایمانی­ جاجرمی، حسین (1385)، سرمایه‌ی اجتماعی و توسعه‌ی اقتصادی–اجتماعی در کلان‌شهر تهران، رفاه اجتماعی، دوره‌ی 6، شماره 23، صص 224-197.
    7.
  7. قربانی، مهدی، عوض‌ پور، لیلا، یوسفی، محسن (1394)، تحلیل و ارزیابی سرمایه‌ی اجتماعی در راستای تقویت تاب‌آوری جوامع محلی و مدیریت پایدار سرزمین (منطقه‌ی مورد مطالعه: استان خراسان جنوبی، پروژه‌ی بین‌المللی RFLDL)، مرتع و آبیخزداری، مجله‌ی منابع طبیعی ایران، دوره‌ی 68، شماره 3، صص 645-625.
    8.
  8. گاسپارینی، پائولو، گانتو مانفردی، دومینکو آسپرونه (1395)، تاب‌آوری و پایداری در مقابل بلایای طبیعی (چالشی برای شهرهای آینده)، ترجمه‌ی حسین حاتمی­نژاد و مرتضی نصرتی­ هشی، تهران: انتشارات آراد کتاب.
    9.
  9. گنجی، کامران، حجتی، فائزه (۱۳۹۴)، سؤال‌های آمار و روش تحقیق آزمون دکتری تخصصی مدیریت آموزشی، چاپ اول، تهران: انتشارات رشد.
    10.
  10. مسعود، محمد، حق‌وردیان، فاطمه (1391)، نقش سرمایه‌ی اجتماعی بر توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی (مطالعه‌ی موردی: پیرامون محله‌ی استخر عینک رشت)، چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، دوره‌ی 7، شماره 18، 140-128.
    11.
  11. نوروزی، حسین، خامه‌چی، حامد، درویش، فاطمه (1399)، بررسی تأثیر کارکردهای مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر تاب‌آوری سازمانی با تأکید بر میانجی‌گری سرمایه‌ی اجتماعی، مدیریت پرستاری، دوره‌ی 9، شماره 3، صص 109-101.
    12.
  12. Agudelo-Vero, Claudia, M. (2012). Harvesting urban resources towards more resilient cities, Resources, Conservation and Recycling, 64, 3-12.
    13.
  13. Barnes-Mauthe, M., Oleson, K.L.L., Zafindrasilivonona, B. (2013). The total economicvalue of smallscalefisheries with a characterization of post-landing trends: anapplication in Madagascar with global relevance. Fish. Res, 147, 175–185.
    14.
  14. Besser, T. (2009). Changes in small town social capital and civic engagement. Journal of Rural Studies, 25(2), 185-193.
    15.
  15. Eraydin, A., & Taşan-Kok, T. (2013). Introduction: Resilience thinking in urban planning. In A. Eraydin, & T. Taşan-Kok (Eds.). Resilience thinking in urban planning (pp. 1–16). Dordrecht: Springer.
    16.
  16. Folke, C., Carpenter, S. R., Walker, B., Scheffer, M., Chapin, T., & Rochstorm, J. (2010). Resilience thinking: integrating resilience, adaptability and transformability. Ecology and Society, 15(4), 1-9.
    17.
  17. Gonzales, P., & Ajami, N. (2017). An Integrative Regional Resilience Framework for the Changing Urban Water Paradigm. Sustainable Cities and Society, 30, 128-138.
    18.
  18. Hegger, D. L. T., Driessen, P. P. J., Wiering, M., van Rijswick, H. F. M. W., Kundzewicz, Z. W., & Matczak, P. (2016). Toward more flood resilience: Is a diversification of flood risk management strategies the way forward. Ecology and Society, 21(4), 52.
    19.
  19. Huang, G., Li, D., Zhu, X., Zhu, J. (2021). Influencing factors and their influencing mechanisms on urban resilience in China. Sustainable Cities and Society, 74, 1-11.
    20.
  20. Klein, R. J. N., & Thomalla, F. (2003). Resilience to Natural Hazards: How Useful is this Concept. Environmental Hazards, 5(1-2), 35–45.
    21.
  21. Mayunga, J. S. (2007). Understanding and applying the concept of community disaster resilience: A capital-based approach, A Draft Working Paper Prepared for the Summer Academy for Social Vulnerability and Resilience Building, 22- 28 July 2007, Munich.
    22.
  22. Meerow, S., Newell, J. P., & Stults, M. (2016). Defining urban resilience: A review. Landscape and Urban Planning, 147, 38–49.
    23.
  23. Nakagawa, Y., & Shaw, R. (2004). Social capital: A missing link to disaster recovery. International Journal of Mass Emergencies and Disasters, 22(1), 5– 34.
    24.
  24. Neumann, B., & Unger, S. (2019). From voluntary commitments to ocean sustainability. Science, 363, 35–36.
    25.
  25. O’Hare, P., & White, I. (2013). Deconstructing resilience: Lessons from planning practice. Planning Practice & Research, 28(3), 275–279.
    26.
  26. Paul, H., Kumar Bamel, U., & Garg, P. (2016). Employee Resilience and OCB: Mediating Effects of Organizational Commitment, VIKALPA. Journal for Decision Makers, 41(4), 308-332.
    27.
  27. Poortinga, W. (2006). Social relations or social capital? Individual and community health effects of bonding social capital. Social science and medicine, 63(1), 255-270.
    28.
  28. Sabatini, F. (2009). Social capital as social networks: a new framework for measurement and empirical analysis of its determinants and consequences. Socio-Economics, 38(3), 429-442.
    29.
  29. Stumpp, E. M. (2013). New in town? On resilience and “resilient cities”. Cities, 32, 164–166.
    30.
  30. Wu, C. (2020). The dynamics of trust before, during, and after the COVID-19 outbreak. Canadian Sociological Association, Societe canadienne di sociologie. York University.
    31.

 

 

اداره کل راه و شهرسازی استان آذربایجان شرقی (1394)، گزارش وضعیت مناطق نابسامان شهری و عملکرد ستادهای استانی و شهرستانی، دبیرخانه‌ی ستاد بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محلات هدف استان آذربایجان شرقی.بهزاد، داوود (1381)، سرمایه‌ی اجتماعی بستری برای سلامت روان، رفاه اجتماعی، دوره‌ی 2، شماره 6، صص 53-43.پورمحمدی، محمدرضا، حسین­زاده دلیر، کریم، پیری، عیسی (1390)، تحلیلی بر دگرگونی کیفی سرمایه‌ی اجتماعی در نظام شهری، مطالعه‌ی موردی نظام شهری استان آذربایجان شرقی، مطالعات جغرافیای مناطق خشک، دوره‌ی 1، شماره 3، صص 19-1.

_||_

  1. Agudelo-Vero, Claudia, M. (2012). Harvesting urban resources towards more resilient cities, Resources, Conservation and Recycling, 64, 3-12.
    2.
  2. Barnes-Mauthe, M., Oleson, K.L.L., Zafindrasilivonona, B. (2013). The total economicvalue of smallscalefisheries with a characterization of post-landing trends: anapplication in Madagascar with global relevance. Fish. Res, 147, 175–185.
    3.
  3. Behzad, D. (2002). Social capital hospitalized for mental health. Social welfare, 2(6), 43-53.
    4.
  4. Besser, T. (2009). Changes in small town social capital and civic engagement. Journal of Rural Studies, 25(2), 185-193.
    5.
  5. Eraydin, A., & Taşan-Kok, T. (2013). Introduction: Resilience thinking in urban planning. In A. Eraydin, & T. Taşan-Kok (Eds.). Resilience thinking in urban planning (pp. 1–16). Dordrecht: Springer.
    6.
  6. Fazeli Kebria, H., Shafqat, A., Bahmani, A., & Karimi, M. (2021). The effect of social capital on resilience with emphasis on the mediating role of organizational citizenship behavior in crises, Case study: Red Crescent staff of Kermanshah province. Crisis Management, 19, 73-81.
    7.
  7. Firozabadi, S.A., & Imani Jajromi, H. (2006). Social capital and socio-economic development in the metropolis of Tehran. Social welfare, 6(23), 197-224.
    8.
  8. Folke, C., Carpenter, S. R., Walker, B., Scheffer, M., Chapin, T., & Rochstorm, J. (2010). Resilience thinking: integrating resilience, adaptability and transformability. Ecology and Society, 15(4), 1-9.
    9.
  9. Ganj, K., & Hojati, F. (2015). Statistical questions and research methods of the doctoral exam in educational management. Tehran: Roshd Publications.
    10.
  10. Gasparini, P., Manfredi, G., & Asperone, D. (2016). Resilience and Sustainability in the Face of Natural Disasters (Challenges for Future Cities). Translated by Hossein Hataminejad and Morteza Nosratihi. Tehran: Arad Ketab Publications.
    11.
  11. General Directorate of Roads and Urban Development of East Azerbaijan Province (2015). Report on the situation of unorganized urban areas and the performance of provincial and city headquarters. Secretariat of the Sustainable Reconstruction Headquarters of the target areas and neighborhoods of East Azerbaijan Province.
    12.
  12. Gholami, H., Panahi, A., & Ahmadzadeh, H. (2020). Future research of resilience of urban settlements against environmental hazards with emphasis on Corona pandemic (Case study: Tabriz city). Environmental hazards, 7(36), 179-199.
    13.
  13. Ghorbani, M., Avazpour, L., & Usefi, M. (2015). Analysis and Assessment of Social Capital in toward increasing of Local Communities Resilience and Sustainable Landscape Management. Journal of Range and Watershed Management, 68(3), 625-645.
    14.
  14. Gonzales, P., & Ajami, N. (2017). An Integrative Regional Resilience Framework for the Changing Urban Water Paradigm. Sustainable Cities and Society, 30, 128-138.
    15.
  15. Hegger, D. L. T., Driessen, P. P. J., Wiering, M., van Rijswick, H. F. M. W., Kundzewicz, Z. W., & Matczak, P. (2016). Toward more flood resilience: Is a diversification of flood risk management strategies the way forward. Ecology and Society, 21(4), 52.
    16.
  16. Huang, G., Li, D., Zhu, X., Zhu, J. (2021). Influencing factors and their influencing mechanisms on urban resilience in China. Sustainable Cities and Society, 74, 1-11.
    17.
  17. Klein, R. J. N., & Thomalla, F. (2003). Resilience to Natural Hazards: How Useful is this Concept. Environmental Hazards, 5(1-2), 35–45.
    18.
  18. Masuod, M., & Haghverdian, F. (2012). The Role of Social Capital on empowerment of the informal settlements (case study: around of Eynak neighborhood in Rasht city). Human settlement planning studies, 7(18), 128-140.
    19.
  19. Mayunga, J. S. (2007). Understanding and applying the concept of community disaster resilience: A capital-based approach, A Draft Working Paper Prepared for the Summer Academy for Social Vulnerability and Resilience Building, 22- 28 July 2007, Munich.
    20.
  20. Meerow, S., Newell, J. P., & Stults, M. (2016). Defining urban resilience: A review. Landscape and Urban Planning, 147, 38–49.
    21.
  21. Nakagawa, Y., & Shaw, R. (2004). Social capital: A missing link to disaster recovery. International Journal of Mass Emergencies and Disasters, 22(1), 5– 34.
    22.
  22. Neumann, B., & Unger, S. (2019). From voluntary commitments to ocean sustainability. Science, 363, 35–36.
    23.
  23. Norouzi, H., Khamehchi, H., Darvish, F. (2020). Investigating the Effect of Strategic Human Resource Management Functions on Organizational Resilience with Emphasis on Social Capital Mediation. Quarterly Journal of Nursing Management (IJNV), 9(3), 101-109.
    24.
  24. O’Hare, P., & White, I. (2013). Deconstructing resilience: Lessons from planning practice. Planning Practice & Research, 28(3), 275–279.
    25.
  25. Paul, H., Kumar Bamel, U., & Garg, P. (2016). Employee Resilience and OCB: Mediating Effects of Organizational Commitment, VIKALPA. Journal for Decision Makers, 41(4), 308-332.
    26.
  26. Poortinga, W. (2006). Social relations or social capital? Individual and community health effects of bonding social capital. Social science and medicine, 63(1), 255-270.
    27.
  27. Pourmohammadi, M.R., Hoseinzade Dalir, K., & Piri, I. (2011). Analysis of the qualitative transformation of social capital in the urban system, a case study of the urban system of East Azerbaijan province. Geographical studies of arid regions, 1(3), 1-19.
    28.
  28. Rafieian, M., Rezayi, M.R., Asgari, A., Parhizkar, A., & Shayan, S. (2011). Conceptual Explanation of Resilience and Creation of its Indicator in the Community Base Disaster Management. Journal of Spatial Planning, 15(72), 19-41.
    29.
  29. Rezayi, M.R. (2011). Assessing the economic and institutional resilience of urban communities against natural disasters Case study: Earthquake in Tehran neighborhoods. Crisis management, 2(3), 25-36.
    30.
  30. Sabatini, F. (2009). Social capital as social networks: a new framework for measurement and empirical analysis of its determinants and consequences. Socio-Economics, 38(3), 429-442.
    31.
  31. Stumpp, E. M. (2013). New in town? On resilience and “resilient cities”. Cities, 32, 164–166.
    32.
  32. Toghraei, M.T., & Rezvani, M. (2011). Mapping of Social capital in entrepreneurial marketing activities in small business. New Marketing Research, 2(3), 87-106.
    33.
  33. Wu, C. (2020). The dynamics of trust before, during, and after the COVID-19 outbreak. Canadian Sociological Association, Societe canadienne di sociologie. York University.
    34.

 

سند

Sanad is a platform for managing Azad University publications

الروابط

المراكز ذات الصلة

دعامة

الصفحات الرسمية

حقوق هذا الموقع الإلكتروني مملوكة لنظام SANAD Press Management. © 1442-1446

الصفحة الرئيسية| دخول| معلومات عنا| اتصل بنا|
[English] [فارسی] [en] [fa]