ارزیابی برخی لگوم‌های علوفه‌ای در شرایط آبیاری محدود

الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

حسن منیری فر ¹ (دانشیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، تبریز)

تاريخ الإرسال : 19 الأحد , ربيع الثاني, 1436 تاريخ التأكيد : 21 الخميس , شوال, 1436 تاريخ الإصدار : 10 الجمعة , محرم, 1437

الکلمات المفتاحية: ماشک گل‌خوشه‌ای, خلّر, علوفه, ماشک پانونیکا, نخود علوفه‌ای,

ملخص المقالة :

لگوم‌های علوفه‌ای از نظر تحمل کم‌آبی و پتانسیل تولید در شرایط محدود آبی رفتار و پاسخ متفاوتی دارند و با ارزیابی آنها می‌توان نسبت به گزینش لگوم مناسب در شرایط کم‌آبیاری اقدام نمود. بدین منظور پژوهشی طی دو سال زراعی 1392-1390 در ایستگاه تحقیقاتی تیکمه‌داش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی اجرا گردید. کرت اصلی شامل: عدم آبیاری، یک‌بار آبیاری و دوبار آبیاری بود و در کرت‌های فرعی 4 نوع لگوم علوفه‌ای شامل ماشک گل خوشه‌ای، نخود علوفه‌ای، ماشک پانونیکا و خلّر قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تاثیر روش آبیاری بر صفات ارتفاع، تعداد ساقه، مساحت برگ، وزن تر برگ و وزن خشک برگ غیر معنی‌دار است ولی انواع لگوم از نظر صفات فوق به طور معنی‌دار اختلاف نشان دادند و اختلاف آنها در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. همچنین، تاثیر تیمارهای آبیاری و نوع لگوم بر میزان پروتئین علوفه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. اثرات سال و نوع لگوم برای عملکرد علوفه تر و خشک معنی‌دار بود ولی اثر آبیاری و اثرات متقابل سال × آبیاری و آبیاری × نوع لگوم غیرمعنی‌دار گردید. به نظر می‌رسد در شرایطی که این پژوهش انجام شده است اختلاف تیمار بدون آبیاری با تیمارهای یکبار و دو بار آبیاری نتوانسته است به صورت معنی‌دار ظاهر شود. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسات میانگین کلیه صفات کمّی اندازه‌گیری شده و همچنین در نظر گرفتن درصد پروتئین خام، به ویژه مقدار عملکرد پروتئین خام در علوفه در حالت تر و خشک، به نظر می‌رسد گونه‌های ماشک گل خوشه‌ای و خلّر مناسب‌ترین نوع بودند و می‌توان آن دو را به عنوان لگوم‌های مناسب برای تولید علوفه به صورت دیم، در مناطق مختلف آذربایجان شرقی با آب و هوای مشابه محل آزمایش معرفی نمود.