پرورش تفکر انتقادی بر اساس تحلیل محتوای کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری
الموضوعات :
فرامرز محمدی پویا
1
(مدرس گروه علوم تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران)
سینا ترکاشوند
2
(دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی تهران)
سهراب محمدی پویا
3
(دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی. دانشگاه تهران)
الکلمات المفتاحية: تحلیل محتوا, تفکر انتقادی, منطق‌الطیر, تحلیل مفهومی,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف شناسایی مؤلفه‌های تفکر انتقادی در منطق‌الطیر عطار نیشابوری و به روش تحلیل محتوای کیفی و مفهومی، صورت پذیرفته است. بدین صورت که از طریق مطالعه‌ی نظری، به تحلیل مفهوم تفکر انتقادی و تبیین مؤلفه-های آن پرداخته و سپس از فرم وارسی دو مرحله‌ای باز و بدون پیش‌سازمان یافتگی جهت تحلیل محتوای منطق‌الطیر استفاده شده است. به این‌صورت که کل اشعار، حکایات و تماثیل مورد بررسی قرار داده شده و مواردی که دارای مضامین مرتبط با مؤلفه‌های تفکر انتقادی بودند، شناسایی و طی دو موقعیت از جمله؛ آدرس اشعار، حکایت و تماثیل، و زمینه‌ی مصداقی، در فرم تحلیل محتوا منظور شده‌اند. یافته‌ها به تبیین مؤلفه‌های نه گانه‌ای برای تفکر انتقادی انجامید (پرسشگری، قضاوت با معیار روشن، استدلال، تجزیه و تحلیل، بی‌طرفی، روشمندی، عینیت‌گرایی، حقیقت‌جویی، انعطاف‌پذیری) و سپس برای هر یک از مؤلفه‌ها، مصادیقی در منطق‌الطیر عطار استخراج گردید. نتایج پژوهش حاکی از تأکید منطق‌الطیر عطار بر همه‌ی مؤلفه‌های تفکر انتقادی به خصوص مؤلفه‌ی پرسشگری، حقیقت جویی، قضاوت و ارزیابی با معیار روشن بوده، لذا بهره‌مندی از متون عرفانی می‌تواند در پرورش تفکر انتقادی موثر باشد.
_||_
