بررسی امکان کنترل بیولوژیکی Phytophthora drechsleri عامل بوته‌میری خیار توسط جدایه‌های Trichoderma spp. در شرایط گلخانه

الموضوعات :

احسان خانی ¹ , مژده ملکی ² , داریوش شهریاری ³

1 - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین– پیشوا، ورامین، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین;پیشوا، دانشکده کشاورزی، گروه بیماری‌شناسی گیاهی، ورامین، ایران
3 - بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران

تاريخ الإرسال : 12 الأربعاء , ربيع الأول, 1437 تاريخ التأكيد : 14 الخميس , رجب, 1437 تاريخ الإصدار : 14 السبت , شعبان, 1437

الکلمات المفتاحية: کنترل بیولوژیک, تریکودرما, بوته‌میری خیار, < Phytophthora drechsleri>,

ملخص المقالة :

خیـار (Cucumis sativus) یکـی از محصـولات تجـاری مهم در ایـران و جهـان بـوده کـه سـرشـار از منـابع غنـی از فیبـر و ویتامیـن با ارزش غـذایی زیاد است. این محصـول همواره مورد حملـه عـوامل بیماریزای خـاکزاد قرار دارد که نه تنهـا خسـارت اقتصـادی قابل توجهـی برعملکرد محصول وارد می کنند، بلکه کیفیت و بازار پسندی محصول را نیز کاهش می دهند. یکی از مهم ترین و مخرب ترین بیماری های خاکزاد خیـار، بوتـه میـری و پوسیـدگی ریشـه و طـوقه با عامل Tuker Phytophthora drechsleri می باشد. در این مطالعه توان بیوکنترلی جدایه های سه گونه قارچ Trichoderma بر روی قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای بررسی شد. جدایه های آنتاگونیست مورد بررسی شامل گونه Trichoderma harzianum (جدایه های Th3، Th5، Th6، Th7 و Th9)،گونـهT. longibrachiatum (جـدایـه Tl2) و گـونـه T. atroviride (جدایه های Ta1، Ta4، Ta8 و Ta10) بودند. آزمون های کشت متقابل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 11 تیمار در سه تکرار اجرا شد. جدایه Th6 با 3/89 درصد بیش ترین خاصیت بازدارندگی از رشد را در کشت متقابل نشان داد. پیچش هیفی در تماس جدایه های تریکودرما با فیتوفترا مشاهده نشد ولی هیف های تریکودرما به موازات هیف های فیتوفترا رشد کردند و آپرسوریوم و هاستوریوم را تشکیل دادند. براساس نتایج به دست آمده از بررسی های آزمایشگاهی، موفق ترین جدایه ‌ها از نظر فعالیت آنتاگونیستی در مقابل P.drechsleri، جدایه های Th6، Th5، Th3 و Ta1بودند. چهار جدایه مذکور جهت انجام مطالعات گلخانه ‌ای انتخاب شدند. در گلخانه، آزمون های تیمار خاک و آغشته سازی بذر با سوسپانسیون اسپور جدایه های تریکودرما به منظور بررسی توان کنترلی این جدایه ها در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در سه تکرار اجرا شد. نتایج بررسی های گلخانه ای نشان داد که جدایـه های مورد بررسی با سطوح مختلفی قادر به کنترل بیماری بودند. جدایه های Th6 و Ta1 به ترتیب با 75/91 درصد و 5/83 درصد بیش ترین تأثیر کاهنده را بر بیماری به صورت کاهش درصد گیاهچه میری در اولین آمار برداری پس از تیمار خاک داشتند و پس از آن ها جدایه های Th3 و Th5 قرار گرفتند. در روش آغشته سازی بذر نیز جدایه های Th6 و Ta1 موفق تر از جدایه های دیگر عمل کردند و در تیمار های مایه ‌زنی شـده با این جدایه ها و فیتوفترا، درصد جوانه زنی بذر به ترتیب 100 و 34/83 درصد بود. به طور کلی در این تحقیق، روش تیمار بذر در مقایسه با تیمار خاک در کاهش بیماری مؤثر تر بود. جدایه ‌های مورد بررسی در افزایش رشد گیاه نیز موثر بودند و دو جدایه Ta1 و Th6 به طور معنی داری وزن تر و ارتفاع گیاهان را افزایش دادند.