بررسی امکان کنترل بیولوژیکی Phytophthora drechsleri عامل بوته‌میری خیار توسط جدایه‌های Trichoderma spp. در شرایط گلخانه

محورهای موضوعی : آفات گیاهی

احسان خانی ¹ , مژده ملکی ² , داریوش شهریاری ³

1 - گروه گیاهپزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین– پیشوا، ورامین، ایران
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین;پیشوا، دانشکده کشاورزی، گروه بیماری‌شناسی گیاهی، ورامین، ایران
3 - بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات و آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران

تاریخ دریافت : 1394/10/02 تاریخ پذیرش : 1395/02/02 تاریخ انتشار : 1395/03/01

کلید واژه: کنترل بیولوژیک, تریکودرما, بوته‌میری خیار, < Phytophthora drechsleri>,

چکیده مقاله :

خیـار (Cucumis sativus) یکـی از محصـولات تجـاری مهم در ایـران و جهـان بـوده کـه سـرشـار از منـابع غنـی از فیبـر و ویتامیـن با ارزش غـذایی زیاد است. این محصـول همواره مورد حملـه عـوامل بیماریزای خـاکزاد قرار دارد که نه تنهـا خسـارت اقتصـادی قابل توجهـی برعملکرد محصول وارد می کنند، بلکه کیفیت و بازار پسندی محصول را نیز کاهش می دهند. یکی از مهم ترین و مخرب ترین بیماری های خاکزاد خیـار، بوتـه میـری و پوسیـدگی ریشـه و طـوقه با عامل Tuker Phytophthora drechsleri می باشد. در این مطالعه توان بیوکنترلی جدایه های سه گونه قارچ Trichoderma بر روی قارچ عامل بیماری در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه ای بررسی شد. جدایه های آنتاگونیست مورد بررسی شامل گونه Trichoderma harzianum (جدایه های Th3، Th5، Th6، Th7 و Th9)،گونـهT. longibrachiatum (جـدایـه Tl2) و گـونـه T. atroviride (جدایه های Ta1، Ta4، Ta8 و Ta10) بودند. آزمون های کشت متقابل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 11 تیمار در سه تکرار اجرا شد. جدایه Th6 با 3/89 درصد بیش ترین خاصیت بازدارندگی از رشد را در کشت متقابل نشان داد. پیچش هیفی در تماس جدایه های تریکودرما با فیتوفترا مشاهده نشد ولی هیف های تریکودرما به موازات هیف های فیتوفترا رشد کردند و آپرسوریوم و هاستوریوم را تشکیل دادند. براساس نتایج به دست آمده از بررسی های آزمایشگاهی، موفق ترین جدایه ‌ها از نظر فعالیت آنتاگونیستی در مقابل P.drechsleri، جدایه های Th6، Th5، Th3 و Ta1بودند. چهار جدایه مذکور جهت انجام مطالعات گلخانه ‌ای انتخاب شدند. در گلخانه، آزمون های تیمار خاک و آغشته سازی بذر با سوسپانسیون اسپور جدایه های تریکودرما به منظور بررسی توان کنترلی این جدایه ها در قالب طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در سه تکرار اجرا شد. نتایج بررسی های گلخانه ای نشان داد که جدایـه های مورد بررسی با سطوح مختلفی قادر به کنترل بیماری بودند. جدایه های Th6 و Ta1 به ترتیب با 75/91 درصد و 5/83 درصد بیش ترین تأثیر کاهنده را بر بیماری به صورت کاهش درصد گیاهچه میری در اولین آمار برداری پس از تیمار خاک داشتند و پس از آن ها جدایه های Th3 و Th5 قرار گرفتند. در روش آغشته سازی بذر نیز جدایه های Th6 و Ta1 موفق تر از جدایه های دیگر عمل کردند و در تیمار های مایه ‌زنی شـده با این جدایه ها و فیتوفترا، درصد جوانه زنی بذر به ترتیب 100 و 34/83 درصد بود. به طور کلی در این تحقیق، روش تیمار بذر در مقایسه با تیمار خاک در کاهش بیماری مؤثر تر بود. جدایه ‌های مورد بررسی در افزایش رشد گیاه نیز موثر بودند و دو جدایه Ta1 و Th6 به طور معنی داری وزن تر و ارتفاع گیاهان را افزایش دادند.

چکیده انگلیسی:

Cucumber (Cucumis sativus) is one of the important commercial products in Iran and the world rich in fiber and vitamin with high nutritional value. It is continuously attacked by soil-borne pathogens that are not only cause significant economic damage to crop yield, but also reduce quality and marketable of product. One of the most important and destructive soil-borne diseases of cucumber, damping off and root rot and crown caused by Phytophthora drechsleri Tuker. In this study, isolates of three species of biocontrol fungus Trichoderma were evaluated in laboratory and greenhouse conditions. The antagonistic isolates of three species were including Trichoderma harzianum (isolates Th3, Th5, Th6, Th7, Th9), T. longibrachiatum (isolate Tl2) and T. atroviride (isolates Ta1 ,Ta4, Ta8, Ta10) respectively. Dual culture tests were carried out in a completely randomized design with 11 treatments in three replications. Th6 Isolate, with 89.3% in dual culture showed the highest inhibitory effect on the. Hyphae twisting of different isolates of Trichoderma spp. were not observed in contact with Phytophthora but Trichoderma hyphae grown in parallel with Phytophthora hyphae and form Appresorium and Haustarium. Based on the results of this research, the most successful isolates for antagonist activity against P. drechsleri Tuker were Th6, Th5, Th3 and Ta1. These four isolates were selected for greenhouse studies. In greenhouse, tests of soil treatment and seed contaminated with the spore suspension of Trichoderma isolates for evaluating the biocontrol isolates in a completely randomized design with 10 treatments and three replications were conducted. Results showed that the isolates were able to control the disease in different levels. In seed treatment, Th6 and Ta1 isolates with 91.75 and 83.5 percent and afterwards, Th3 and Th5 isolates were more effective in reducing disease in first taking notes after soil treatment respectively. In seed treatment, Th6 and Ta1 isolates were more successful than other isolates and in inoculated treatments with the isolates and Phytophthora, seed germination percentage were recorded as 83.34 and 100 % respectively. In general, the seed treatment was more effective in reducing disease in comparison with soil treatment. Isolates were also effective in increasing plant growth and however, Ta1 and Th6 isolates significantly increased plant weight and height.