توانمندسازی کاربر دانش آموز با رویکرد تربیت مجازی
الموضوعات : پژوهش در برنامه ریزی درسی
فائزه تقی پور
1
(دانشیارگروه علوم ارتباطات وکسب وکار، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران )
الکلمات المفتاحية: توانمندسازی کاربردانش آموز, تربیت مجازی, خودکارآمدی دانش آموز, مهارت چندبعدی,
ملخص المقالة :
هدف از انجام این پژوهش بررسی زمینه‌های موثر بر توانمندسازی کاربران دانش آموز در شبکههای اجتماعی است که مبتنی بر رویکرد تربیت مجازی و به دست آوردن راهبردهایی عملیاتی جهت اتخاذ شیوه¬هایی جدید در آموزش دانش‌آموزان با هدف استفاده مطلوب از شبکه¬های اجتماعی مدنظر قرارگیرد. این پژوهش از نوع پژوهش¬های کیفی بوده که با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، معلمان مدارس ابتدایی، اساتید دانشگاه در رشته¬های علوم تربیتی، ارتباطات و رسانه و متخصصان در حوزه رسانه و فضای مجازی بودند که با استفاده از نمونه گیری نظری و با ابزار مصاحبه¬ی عمیق نیمه ساختار یافته به صورت رودرو از تعداد 31 نفر به عنوان مشارکت کننده، داده¬ها جمع آوری شد. پژوهشگر با استفاده از مقوله¬های به دست آمده، طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی، توانمندسازی کاربردانش‌آموز را به عنوان پدیده محوری مورد مطالعه قرار داد و شرایط علی، زمینه‌ای، مداخله‌گر، پیامدها و راهبردها را استخراج و دسته بندی نمود. جهت اطمینان از روایی و پایایی پژوهش، مصاحبه¬ها با بعضی از افراد چندین بار تکرار و نتایج حاصل از کدگذاری در چندین مرحله به رؤیت چند تن از اساتید مجرب و همچنین خود مصاحبه شونده‌ها رسید و در این بین از گروه‌های کانونی که متشکل از شرکت کنندگان در پژوهش بود، نیز چندین بار استفاده گردید. بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش، تقویت مهارتهای چندبعدی کاربران، آموزش خودمحور، برنامه ریزی و تنوع‌گرایی در تولید محتوا و توانمندسازی کاربر دانش¬آموز با رویکرد خودکارآمدی از مهترین مفاهیم بدست آمده بود.
Bagheri, K. (2016). A Look at Islamic Education (41 ed.). Tehran: Borhan,44-45.
Bakhshi, B., Khorsan, M., Hoseini dana, H., Dadjoi tavakoli, S. (2014) The consequences study of new communication technologies on the Learning Process. Media Studies, 9(25), 139-150.
Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage
Dadgaran, M. (2017). The Basics of Mass Communication (5 ed.). Tehran: Morvarid.
Eltantawi, N. & Wiest, J. B. Social Media in the Egyptian Revolution:Reconsidering ResourceMobilization Theory, International Journal ofCommunication. 2011;(5): 1207–1224
Eslamieh, F., oladian, M., Safari, M. (2019). Conceptual Design of Green Schools in Iran. Journal of School Administration, 7(2), 60-81. Journal of School Administration
Farmahini farahani M, Rahnema A, Rezvankhah S. Vocational Education from A`eme Athar viewpoint. TLR. 2010; 1 (42) :251-270
Gharaee, A. (2018). Sociology of Education. tehran: Abjad.
Gangwani, Sanjeevni; Alruwaili, Norah; Safar, Sarah A L. (2021). SOCIAL MEDIA USAGE AND FEMALE EMPOWERMENT IN SAUDI ARABIA. Academy of Strategic Management Journal; Arden Vol. 20, Iss. 4, (2021): 1-8.
Hashemi,Sh.(2015). Review of Media Role in Educational System of Document on Fundamental Reforms in Education: Emphasis on Necessity of Media Literacy Education. Rasaneh, 25(4), 5-18.
Hosein Zade, A., & Mouhammadi, M. (2010). Media literacy, the necessity of today's world. kolliyat, 45-58.
jafari. (2018). Islamic Education. Tehran: Allameh Jafari.
Katharina Diergarten. Anna, Möckel. Nieding, Gerhild. Ohler, Peter.(2017). The impact of media literacy on children's learning from films and hypermedia. Journal of Applied Developmental Psychology. Pages 33-41.
Kaur, P., Islam, N., Tandon, A., & Dhir, A. (2021). Social media users’ online subjective well-being and fatigue: A network heterogeneity perspective. Technological Forecasting and Social Change, 172, 121039.
livingtone ,Sonia(2010). Media Literacy and the Challenge of New Information and Communication Technologies. Published online. Pages 3-14.
Li, Jianjun; Dai, Yonghui; Shi, Qinghua; Xian, Jin (2020). Study of situation awareness of cultural security based on social media analysis. International Journal of Distributed Sensor Networks, 16(1), 155014772090360–. doi:10.1177/1550147720903604.
Mahdi Zade, M. (2017). Media Theories (6 ed.). Tehran: Hamshahri.
Mehrani, E. (2018). Media or other parents (13 ed.). Isfahan: Fahm.
Mo'tamed Nejad, K. (2012). Mass Communication. Tehran: Allameh Tabatabaei University.
Norouzi, M., kazemi, A., Shahmoradi, S. (2017). Strategies for Religious Training in Cyberspace with an Emphasis on the Quranic Teachings and Imam Reza’s Traditions. Journal of Razavi Culture, 5(19), 177-211.
Rahman zadeh, S. (2010). Functions of Virtual Social Network In Globalization Period. Strategic Studies of public policy, 1(1), 49-78
Saeid, z., & Farahani, M. (2012). The effect of media on education and development of children and adolescents. Promotional training, 39-62.
Sarmadi, M. (2015). The Educational Role of the Media in Contemporary Education Based on the Postmodernist Philosophical Perspective. 11th Iranian E-Learning Conference (p. 35). Tehran: School of Distance Education.
Sarokhani, B. (2016). Sociology of Communication (31 ed.). Tehran: Ettelaat.
Shahjafari, T., Ebrahimabadi, H., Rezaei, M., Ebrahimzadeh, I. (2015). Pattern of Internet Usage in Planning after-School Programs. Interdisciplinary Studies in Humanities, 7(2), 127-147. doi: 10.7508/isih.2015.26.006
Simpkins, S. D., Davis-Kean, P. E., & Eccles, J. S. (2006). Mathand science motivation: A longitudinal examination of the links between choices and belief. Developmental Psychology, 42, 70-83
Sobhanejad Mehdi, Afshar Abdollah, Rezai Zarchi Reza. The Pathology of Religious Education in the Age of Globalization and its Dynamic Interaction Strategies. Teaching and learning research. 2010; 1 (42): 271-292
Taghizadeh, A. (2018). The Effectiveness of Training Media Literacy on Students in Kerman. Communication Research, 24(92), 153-174.
Tavosi, R. (2016). The status of media literacy in the educational system. First National Conference on planning and development of the educational system (p. 10). Qom: Payam Noor university.
The Internet and Virtual Socialization of Adolescent Students A Case Study of High School Students in Sari, Mazandaran, Iran)). scds. 2017; 5 (4) :9-41
The Internet and Virtual Socialization of Adolescent Students A Case Study of High School Students in Sari, Mazandaran, Iran)). scds. 2017; 5 (4) :9-41
توانمندسازی کاربر دانش آموز با رویکرد تربیت مجازی
علی میربیک سبزواری، فائزه تقيپور1، رضا اسماعیلی
1دانشجوي دکتراي تخصصی مديريت رسانهای، گروه مدیریت، دانشکده حکمرانی اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ايران
2دانشیار گروه علوم ارتباطات و مدیریت کسب و کار، دانشكده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ايران
3استادیار گروه مدیریت، دانشکده حکمرانی اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ايران
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی زمینه‌های موثر بر توانمندسازی کاربران دانش آموز در شبکههای اجتماعی است که مبتنی بر رویکرد تربیت مجازی و به دست آوردن راهبردهایی عملیاتی جهت اتخاذ شیوههایی جدید در آموزش دانش‌آموزان با هدف استفاده مطلوب از شبکههای اجتماعی مدنظر قرارگیرد. این پژوهش از نوع پژوهشهای کیفی بوده که با استفاده از نظریه داده بنیاد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، معلمان مدارس ابتدایی، اساتید دانشگاه در رشتههای علوم تربیتی، ارتباطات و رسانه و متخصصان در حوزه رسانه و فضای مجازی بودند که با استفاده از نمونه گیری نظری و با ابزار مصاحبهی عمیق نیمه ساختار یافته به صورت رودرو از تعداد 31 نفر به عنوان مشارکت کننده، دادهها جمع آوری شد. پژوهشگر با استفاده از مقولههای به دست آمده، طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی، توانمندسازی کاربردانش‌آموز را به عنوان پدیده محوری مورد مطالعه قرار داد و شرایط علی، زمینه‌ای، مداخله‌گر، پیامدها و راهبردها را استخراج و دسته بندی نمود. جهت اطمینان از روایی و پایایی پژوهش، مصاحبهها با بعضی از افراد چندین بار تکرار و نتایج حاصل از کدگذاری در چندین مرحله به رؤیت چند تن از اساتید مجرب و همچنین خود مصاحبه شونده‌ها رسید و در این بین از گروه‌های کانونی که متشکل از شرکت کنندگان در پژوهش بود، نیز چندین بار استفاده گردید. بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش، تقویت مهارتهای چندبعدی کاربران، آموزش خودمحور، برنامه ریزی و تنوع‌گرایی در تولید محتوا و توانمندسازی کاربر دانشآموز با رویکرد خودکارآمدی از مهترین مفاهیم بدست آمده بود.
کلید واژگان: توانمندسازی کاربردانش آموز، تربیت مجازی، خودکارآمدی دانش آموز، مهارت چندبعدی
Providing a Model for the optimal use of Mobile Phone Social Networks with Emphasis on the Cultural Identity of Students
Ali Mirbeyk sabzevari, Faezeh Taghipour, Reza Smaili
1Ph.D. Student of Media Management, Department of Management, Faculty of Islamic Governance, Islamic Azad University Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran
2Associate Professor, Department of Communication Sciences and Business Management, Faculty of Humanities and Law, Islamic Azad University Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran
3Assistant Professor, Department of Management, Faculty of Islamic Governance, Islamic Azad University Isfahan (Khorasgan) Branch, Isfahan, Iran
Abstract
The present research aimed to investigate the optimal use of mobile phone social networks with an emphasis on the cultural identity of students for providing models. The research was developmental in terms of outcome, exploratory in terms of purpose, and had the field type in terms of strategy. The research methodology had a qualitative type. The statistical population consisted of university professors in culture and media. Theoretical sampling and then the snowball technique was used for conducting interviews. The open, axial, and selective data coding methods were used, and 300 codes were identified in the initial coding stage, then 198 codes were identified in the second stage of open coding, and 37 codes were identified in 5 categories in the axial coding stage (causal, underlying, and intervention conditions, strategy, consequences), and finally, a model was provided in selective coding. The grounded theory and MAXQDA 2018 software were used to analyze data and convert them into usable information in the model. Based on the research findings, it is necessary to create a suitable basis for familiarizing and consolidating the pillars of identity formation among young people, especially students.
Keywords: Identity, Cultural identity, Social networks, Mobile phone, Grounded theory
[1] *. نویسندة مسئول: faezeh.taghipour@gmail.com
وصول: 16/11/1402 پذیرش: 28/01/1403
DOI: 10.30486/JSRE.2023.928758.8758
مقدمه
تربیت مفهومی پرچالش و فراگیر در زندگی بشر است که همیشه جزو مقوله های اصلی در زندگی یک انسان سالم از لحاظ فردی و اجتماعی ازآن نام برده می شود؛ موضوع تربیت، انسان است كه آرمان و هدف نهایی او رسیدن وی به كمال و تعالی است و رسیدن به این هدف به ساز و كار های ویژه و پیچیده ای نیاز دارد .تربیت عبارت است از فراهم كردن زمینه ها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا نمودن استعدادهای انسانی در جهت مطلوب؛ به وسیله تربیت استعدادهای انسان شکوفا و نظام ارزشی و اهداف انسان هدایت می‌شود (Farmahini Farahani et al, 2010).
از این رو فیلسوفان و جامعه شناسان و عالمان علوم تربیتی با گرایش‌های مختلف، اقدام به تعریف تربیت کرده‌اند به گونه‌ای که به ندرت میتوان به تعریف واحدی دست یافت؛ افلاطون تربیت را عبارت از رساندن جسم و روح به بالاترین پایه کمال و جمال می‌داند؛ به نظر اسپنسر تربیت مهیا کردن انسان است برای زندگی کامل؛ ژان آموس کمینوس می گوید: آموزش و پرورش هنری است که افراد را برای زندگانی آماده می‌کند و هدف این است که فرد دارای دانش، اخلاق و دین شود؛ دورکیم در این خصوص می‌گوید: تربیت عملی است که نسل‌های بزرگسال بر روی نسل‌هایی که هنوز برای زندگانی اجتماعی پخته نیستند انجام می‌دهند و هدف آن این است که در کودک شماری از حالات جسمانی و عقلانی و اخلاقی را برانگیزانند و فرد را برای محیط سیاسی که اقتضاء می‌کند آماده کنند(Gharaee,2016).
محمد تقی جعفری به عنوان یک فیلسوف شرقی هم تربیت را اینگونه تعریف می‌کند؛ تربیت یعنی پرورش همه جنبه‌های فکری و عاطفی و جسمی و اجتماعی فرد و ساماندهی رفتارهای او بر اساس مبانی و دستورهای اسلامی برای تحقق هدفهای اسلام در زمینه‌های گوناگون زندگی((Jafari,2018.
خسرو باقری به عنوان یکی از صاحب نظران معاصر در این حوزه نیز بیان می‌دارد که تربیت اسلامی یعنی شناخت خدا به عنوان رب یگانه انسان و تن دادن به ربوبیت او و چشم بستن از غیر او(Bagheri,2016).
اما در نهایت نیز کسانی بر این باورند که مراد از تربیت همان مفهوم اجتماعی شدن است اما این مفهوم بی نهایت بزرگ همیشه تحت تأثیر عواملی شناخته شده از جمله محیط، همسالان، خانواده و ... قرار می‌گیرد. رایزمن1 معتقد است تربیت فردی در مرحله نخست از طریق حماسه ها و افسانه ها و اسطوره ها شکل می گیردکه به صورت شفاهی به افراد منتقل می شود، در مرحله دوم تربيت از طريق كتاب و آموزش مكتوب منتقل مي‌شد (Mahdi zadeh,2017) و در مرحله سوم وسایل ارتباط جمعی هستند که افراد را می سازند, آن هم نه در میان خانواده و یا درگوشه عزلت بلکه در میان گروه دوستان و همسالان؛ این آموزش در تمام طول زندگی انسان تداوم می‌یابد (Sarokhani,2016).
رايزمن مي‌گويد رسانه‌ها نقش معلمان خصوصي فرزندان ما را بازي مي‌كنند. براين اساس رسانه‌ها نقش سازنده‌اي بر شخصيت و تربيت افراد دارند و بخشي از مرحله جامعه پذيري و اجتماعي شدن را به دوش مي‌گيرند (Dadgaran,2017).
فضای مجازی وبطورکلی وسایل ارتباط جمعی به عنوان جلوه ای از بروز رسانه با انتشار اطلاعات، آگاهی ها و دانستنی های نوین، آموزش رسمی را از انحصار مدارس، آموزشگاه ها و دانشگاه ها خارج کرده اند و در پاره ای موارد در کنار تلاش های دانش آموزان، معلمان و استادان بدون هیچ محدودیت زمانی، مکانی، سنی و جنسی آموزش انسان ها را در جامعه بر عهده می گیرند و باید گفت که رسانه ها تاثیر عمیقی در تعلیم و تربیت دارند (Mo’tamednejad,2012).
با ظهور فضای مجازی و نفوذ در سبک زندگی فردی و اجتماعی افراد، به تدریج این بحث قوت پیدا کرد که "فضای مجازی هم پس ازرسانه می‌تواند برتربیت اثر بگذارد و حتی با نگاهی عمیق‌تر می‌تواند گفت حضور استقلال طلبانه کاربر در شبکه های اجتماعی می‌تواند به صورت یک تربیت کننده‌ی قوی ایفای نقش کند و به تعبیری دیگر بحث تربیت رسانهای و اکنون تربیت مجازی از حالت فانتزی به مفهومی عمومی و اجتماعی تبدیل شد و جزو دغدغه‌های اصلی فعالان عرصه‌ی تربیت، مربیان تربیتی، مدیران مدارس، معلمان و والدین قرار گرفت. از سوی دیگر در بررسی مباحث مربوط به نحوه استفاده از فضای مجازی بحث توانمندسازی کاربران شبکه های اجتماعی موردتوجه است. توانمندسازي به عنوان فرآيندي تعريف مي شود كه در آن فرد، افراد، گروهها و سازمانها بر مسائل و مشكلاتي كه با آن مواجه هستند، كنترل پيدا كنند که با مفهوم خودکارآمدی رابطه بسیار نزدیکی داشته و حتی می توان این دو واژه را با یک مفهوم تعبیر کرد(Mohades,1402).به همین دلیل توجه به تربیت مجازی مبتنی برتوانمندسازی کاربران دانش آموزضرورت می یابد تا براساس آن دانش آموزبه کاربر توانمندی تبدیل شود،که بتواند در مواجه به هر نوآوری مجازی یا رسانه ای دیگری خود را هماهنگ کند و براساس رویکردهای تربیتی، از مفاهیم نهفته در رابطه با آن موضوع استفاده کند.
با توجه به تغييرات پرشتاب در عرصه‌هاي مختلف دنياي امروز، نهاد آموزش وپرورش نیز که جزو نهادهای تأثیر گذار در فرایند تربیت کودکان و نوجوانان می باشد نيازمند تحول و توجهي دوصد چندان است تا بتواند وظايف اساسي خود را در آموزش وپرورشِ نسل فرداي كشور به گونه اي بايسته و شايسته انجام دهد به طوری که حتی اين مهم در ”سند تحول بنيادين آموزش وپرورش“ با عنوان ”بهسازي و تحول در نظام برنامه ريزي آموزشي و درسي و زيرساخت هاي كالبدي“ مطرح شده است(Hashemi,2014).
مساله تربیت مجازی در مدیریت بر سازمان‌های آموزشی به ویژه بر مدارس، در قرن بیست و یکم مهم تر نیز شده است(Simpkins et al,2006) .مدارس و سبک مدیریتی حاکم بر آنها به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار برتربیت قشر دانش آموز، همواره در تلاشند که نقش تربیتی رسانه، این مهمان ناخوانده در حوزه تربیت را در پازل عملیاتی خود مشخص کرده و متناسب با نوع و کارکرد های رسانه و ابزارهای دیجیتال بهترین بهره کشی را از آنها در تربیت نسل آینده به عمل آورند؛ اما با حرکت شتابان علم و پیشرفت جنون آمیز فناوری‌های ارتباطی و استفاده وسیع از رسانه‌های دیجیتال در بین دانش آموزان، به نظر می رسد مدارس دچار یک سردر گمی در عرصه تعلیم و تربیت شده اند و این می‌تواند نتایج نامطلوبی به همراه داشته باشد؛ با ظهور رسانه‌های پیشرفته و فناوری مدرن همچون ماهواره، رایانه شخصی، موبایل و... که همگی نقش آموزشی و تربیتی را دارا هستند، میزان کنترل مدارس بر آموخته هاکمتر شده و کیفیت و جهت گیری های آموزشی و تربیتی نیز کاهش یافته است و مدارس رقبای جدیدی را شاهد هستند و باید اذعان کرد که دیگر تعلیم و تربیت محدود به مکانی به نام مدرسه نیست(Sarmadi,2015).
از سویی دیگر، در سند نقشه جامع علمی کشور و سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز بر این مفهوم تاکیدشده است که در جامعه فعلی، با مدارس سنتی نمی‌توان دانش آموختگان را برای آینده آماده کرد و برای اینکه دانش آموختگانی دانا، توانا و متعهد در عرصه‌های داخلی و بین المللی داشته باشیم نه تنها نیازمند تحول در تمامی عرصه‌های تعلیم و تربیت هستیم بلکه مفهوم مدرسه نیز نیازمند بازتعریف و تحول اساسی است و مطابق با محورهای ارایه شده در برنامه تعالی مدیریت مدرسه، مدارس متعالی هزاره کنونی باید با ایجاد فضایی شاداب، شرایط ایمن را برای پرورش و شکوفایی استعدادهای دانش آموزان مورد توجه قرار داده و با آموزش‌های عملی خود حس مسوولیت پذیری و مشارکت فعالانه در جامعه را در آنها ایجاد و نهادینه کنند (Mohebi, 2015).
از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻭ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻲﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﺓ ﻳﺎﺩﮔﻴﺮﻱ ﻭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﻧﻘﺶ فضای مجازی ﭘﻴﺮﺍﻣــﻮﻥ ﺁﻣــﻮﺯﺵ ﻭ ﭘــﺮﻭﺭﺵ ﻧﻮﻳــﻦ، ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮ ﺟﺎﻳــﮕﺎﻩ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻣﺒﺤﺜﻲ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺰ ﺩﺭ ﻳﺎﺩﮔﻴﺮﻱ ﺍﺳــﺖ و ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ وقتی ﺩﻭﭼﻨﺪﺍﻥ ﻣﻲﺷــﻮﺩ که ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﺱ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ فضای مجازی ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺯﻳﺮﺍ فضای مجازی ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻮ ﺭﻗﻴﺐ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻭ ﻋﻠﻤﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﺓ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻭ ﺍﺯ سویی ﺩﻳﮕﺮ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎﺯ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎﻱ ﻓﻜﺮﻱ ﻭ ﻋﻤﻠﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺁﺣﺎﺩ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ جامعه هستند (HoseinZade & Mouhammadi,2010).
فضای مجازی و حضور مستمر در شبکههای اجتماعی نه تنها توانسته در حوزه تربیت خانوادگی و اجتماعی دانش آموزان تاثیر گذار باشد ( وآنرا نیز به مدارس منتقل کند) بلکه توانسته است در حوزه آموزشی نیز تغییرات شگرفی در سبک، نوع و چگونگی ارایه آموزش در مدارس ایجاد کند. این تغییر به تدریج در حوزه شناختی و معنایی دانش آموزان نیز رسوخ پیدا کرده است؛ بدین معنا که دانش آموزان را به اقیانوسهایی وسیع با عمقی کم تبدیل کرده است. دانش آموزانی که باتوجه به درگیر شدن با شبکههای اجتماعی و فضای مجازی افتهای شدید تحصیلی و بالتبع آن تنش های شدید روحی و روانی پیداکرده اند و به شخصیت هایی درونگرا تبدیل شده‌اند، امروزه همه براین باورند که تربیت کردن و به ثمر رساندن یک انسان، بسیار مهم تر از آن است که معلوماتی را به او بیاموزند بدون آنکه قدرت و درک صحیحی از کاربرد آن در زندگی داشته باشد. از طرفی آینده هر جامعه‌ای در گروی تربیت صحیح انسانهای تشکیل دهنده آن است که با رشد لجام گسیخته و قدرت روز افزونی که فضای مجازی در سبک زندگی جامعه پیدا کرده باید پذیرفت که دیگر روشهای تربیتی گذشته کارکرد مناسب را جهت تربیت نسل جدید از دست داده و باید در این زمینه اقدامی صورت پذیرد(Mehrani,2017).از این رو با توجه به این حجم از تأثیر و قدرت فضای مجازی در تربیت وشکل دهی به تفکرات انسان و نبود مدلی برای مواجهه فعال در این عرصه و ایجاد تغییر در سبک آموزش غیررسمی باتمرکزبرحضورهمگان درفضای مجازی و حتی معلمان به عنوان پیشگامان مراکز تربیتی در جامعه، میتوان به ضرورت انجام این پژوهش در رسیدن به استراتژی ها و زمینه ها ی مؤثر بر مقوله محوری توانمندسازی دانش آموزان با رویکردتربیت مجازی پی برد و بتوان با ارایه این الگو برآموزش غیررسمی در تربیت نسل جدید دانش آموزان،که با رسانه به دنیا می آیند و با فضای مجازی روزگار می گذرانند،تاثیرگذاشت.
چهارچوب مفهومی پژوهش
چهارچوب مفهومی این پژوهش بر نظریه های آلبرت باندورا و دیوید رایزمن و چارلزکولی استوار است. در مورد چگونگي تأثير رسانه ها بر رفتار افراد و تربیت آنها نظريه هاي گوناگوني گسترش يافتند. در بين نظريه هايي كه در جست وجوي تشريح تأثير رسانه ها بر رفتار هستند، از نظريه يادگيري اجتماعي به عنوان يك عامل غيرمستقيم در مورد اثرگذاري پيام هاي رسانه اي بر رفتار مخاطبان مي توان نام برد.
در اوايل دهه1960، روان شناس اجتماعي، آلبرت بندورا نظريه‌اي بازنگري شده در مورد نظريه يادگيري اجتماعي و يا نظريه الگوسازي مشاهده‌اي ارائه داد كه نظريه قدرتمندتري براي توضيح يادگيري تقليدي يا مشاهده اي است؛ بندورا معتقد بود بهترين روش براي آموزش رفتارهاي جديد به ويژه براي كودكان اين است كه رفتاري را كه مي خواهيد كودك بياموزد، به وي نشان دهيد؛ آلبرت باندورا در نظریه خود این گونه اشاره می‌کند که مهم ترین نوع یادگیرى انسان، یادگیرى مشاهده‌اى است که همان تقلید یا سرمشق گیرى است، فرد با انتخاب یک الگو یا سرمشق، به تقلید رفتار آن مى پردازد؛ بندورا، این نوع یادگیرى را در چهار مرحله توضیح مى‌دهد: مرحله توجه، به یاد سپارى، بازآفرینى و انگیزشى؛ براساس نظر او یادگیری فرد از طریق مشاهده صورت می گیرد، او ضمن مطالعات خود مدلی را برای یادگیری ارائه می‌دهد، وی این مدل را به نام یادگیری مشاهده‌ای معرفی کرده است، برطبق این الگو چهار فرایند بر یادگیری مؤثرند:۱)مرحله توجهی؛ 2)مرحله به یادسپاری؛ ۳)مرحله بازآفرینی؛ و ۴) مرحله انگیزشی که با توجه به اینکه یکی از کارکرد های رسانه معرفی الگوها به مخاطبان خود و آموزش به آنان می‌باشد این نظریه یکی از مبانی نظری این پژوهش قرار گرفت (McQuail, 2006).
از طرفی رایزمن در نظریه ی خود عنوان می کند که در سه مرحله از زندگی اجتماعی یعنی 1- جامعه باستانی یا سنتی (انسان از سنت هدایت شده) 2-جامعه فردگرایی (جامعه از درون هدایت شده) 3-جامعه مصرف و فراوانی (از برون هدایت شونده)، سه نوع انسان و متناسب با آن وسایل ارتباطی و بیان جمعی نقش بسیار مهمی ایفا کرده‌اند، از دیدگاه او تربیت فردی در مرحله نخست، از طریق حماسه‌ها و افسانه‌ها و اسطوره ها شکل می‌گیرد که به صورت شفاهی به افراد منتقل می‌شود و نقش این نوع تربیت همزمان، هم سنت‌ها را متذکر می‌شوند و هم نشان می‌دهند چطور قهرمانان بزرگ و استثنایی می‌توانند جاودانه شوند. در مرحله دوم یعنی مراحل هدایت از درون، انتقال میراث فرهنگی از طریق نوشتار به ویژه چاپ که انگاره‌های فردی را رواج می‌دهند، انجام می‌گیرد. در مرحله سوم، یعنی مرحله‌ای که اکنون در برابر چشمان ما آغاز شده است، این وسایل ارتباط جمعی هستند که افراد را می‌سازند، آن هم نه در میان خانواده و یا در گوشه ی عزلت، بلکه در میان گروه دوستان و همسالان، رايزمن مي‌گويد: رسانه ها نقش معلمان خصوصي فرزندان ما را بازي مي كنند؛ براين اساس رسانه ها نقش سازنده اي بر شخصيت و تربيت افراد دارند و بخشي از مرحله جامعه پذيري و اجتماعي شدن را به دوش مي‌گيرند (Dadgaran, 2017).
این آموزش در تمام طول زندگی انسان تداوم می‌یابد. روزنامه، رادیو و تلویزیون دائماً این افراد کلیشه‌ای و متحدالشکلِ توده ی تنها را هدایت می‌کنند و رفتار آنها را نظم می‌بخشند و این دقیقاً همانی است که در تربیت رسانه ای اتفاق می افتد و به همین دلیل است که این نظریه یکی از مبانی نظری این پژوهش قرار گرفت.
یکی دیگر از مبانی نظری این پژوهش نظریات چارلز کولی در خصوص اجتماعی شدن و جامعه پذیرشدن افراد است چرا که در جهان غرب تربیت را از منظری برابر با اجتماعی شدن می دانند و به همین خاطر از مبانی نظری این نظریه پردازدر این پژوهش استفاده گردید. از نظر چارلز كولي در مرحله جامعه پذيري مجدد، رسانه ها نقش اصلي را به عهده مي گيرند. وي مهمترين عوامل جامعه پذيري را خانواده، مدرسه، گروه همسالان و رسانه‌های ارتباط جمعی می داند؛ این وسایل شامل روزنامه، کتاب، راديو، تلويزيون، ماهواره، تکنولوژي‌هاي نوين ارتباطات و اطلاعات و اينترنت و... است. وسايل ارتباط جمعی داراي ويژگي‌هايي مانند پيام‌گيران ناآشنا، سرعت عمل زياد و تکثير پيام هستند (Dadgaran, 2017).
گونه شناسی کاربران شبکه های اجتماعی
بر اساس پژوهش های انجام شده گونه شناسی تجربی کاربران فضای مجازی در جدول زیر به صورت خلاصه منعکس شده است:
[1] Riesman
جدول2.گونه شناسی کاربران رسانه های اجتماعی
پژوهشگر | معیارها | تکنیک مورد استفاده | گونه‌شناسی |
Kaur (2021) | انگیزه ها | تحلیل خوشه‌ای | 1.بازیگران نقش:1 از اینکه متفاوت از خود واقعی و به جای دیگران باشند لذت می‌برند. 2.رابطه جویان:2 به دنبال برقراری روابط واقعی هستند. 3.دستکاری کنندگان:3 به دنبال سوء استفاده از پول یا آیتم های دیگر کاربران هستند. 4. موفقیت گرایان:4 به دنبال کسب و کار خود و به دست آوردن پول یا خلق آن هستند. 5.دوستی جویان:5 به دنبال دوستان اینترنتی خوب و مکالمه با آنها هستند. 6.کناره گیران:6 از هیچ کدام از جنبه های رسانه های اجتماعی لذت نمی برند. 7.فراری ها:7 برای فرار از مسائل واقعی و استرس به رسانه های اجتماعی رو می آورند |
Gangwani Alruwaili (2021) | میزان مشارکت تعاملی مقدارنیاز اطلاعاتی | تحلیل خوشه ای و عاملی | 1.فن آوران:8 نیازهای اطلاعاتی بالا و مشارکت تعاملی بالایی دارند. 2. اطلاعات جویان:9 نیاز اطلاعاتی بالا و مشارکت تعاملی کمی دارند. 3. اجتماعی کننده ها:10 مشارکت تعاملی بالا و نیازهای اطلاعاتی کمی دارند. 4. کم کاران:11 نیاز اطلاعاتی کم و مشارکت پایین دارند. |
Li Yonghui (2020) | میزان مشارکت تعداد فعالیت های میزان مشارکت شیوه مشارکت فراغت محور آنلاین اطلاعات محور | تحلیل خوشه‌ای | 1.کاربران خویشتن دار:12 از رسانه های اجتماعی به مثابه ایمیل استفاده می‌کنند. 2. کاربران نوگرا:13 گاهی زیر عکس های دوستانشان کامنت میگذارند و درباره کامنت های ارسالی بحث می‌کنند. 3.کاربران همه کاره:14 تقریباً هم نوع فعالیت آنلاین را به صورت نسبتا سطحی انجام می دهند. عکس به اشتراک می گذارند. پیام‌های خصوصی و عمومی میگذارند. پروفایلشان و را به روز رسانی می‌کنند. ایده ها و نظراتشان را به دیگران منعکس می کنند و لینک ها را امتحان می کنند. 4.کاربران حرفه‌ای- ارتباط گر:15 فعال ترین گروه از کاربران هستند و فعالیت های متعدد آنلاین را در حجم قابل توجه با تخصص بالایی از رسانه اجتماعی استفاده می کنند. |
[1] . Role-players
[2] . Relationship seekers
[3] . Manipulators
[4] . Achievement seekers
[5] . Friendship seekers
[6] . Uninvolved
[7] . Escapists
[8] . Social media technology (smt) mavens
[9] . Info seekers
[10] . Socializers
[11] . Minimally involved
[12] . Introvert user
[13] . Novel user
[14] . Versatile
[15] . Expert-communicator
پیشینه پژوهش
بخشی و همکاران(Bakhshi et al, 2014) نیز در پژوهشی با عنوان «بررسی پیامد هاي تکنولوژي‌هاي نوین ارتباطی بر فرآیند یادگیري» اين گونه بيان مي‌كنند كه با توجه به افزایش جمعیت و پیشرفت تکنولوژي، جوامع در حال پیشروي به سمت صنعتی شدن هستند از این رو براي زندگی در اینگونه جوامع، تطبیق شرایط خود با شرایط مربوط به داشتن دانش ِفراوان امري ضروري است. این امر نیز جز با آموزش فراگیر در سطح جامعه تحقق نمی یابد. اهمیت آموزش از راه دور، از طریق شبکه هاي رایانه‌اي و ویدئو با کنش متقابل به طور روزافزونی در سطح جهان در حال افزایش است.
تقی زاده (Taghizade,2016) در تحقيق خود با عنوان «مطالعه اثربخشی آموزش سواد رسانه ای بر دانش آموزان» براين باور است كه در عصر رسانه ای شدن جهان و در فضای همگرایی رسانه ها، تسلط بر سواد رسانه ای، لازم است. نتايج این پژوهش نشان داد آموزش سواد رسانه ای بر میزان و سطح سواد رسانه ای دانش آموزان موثر است و ورود آموزش های سواد رسانه ای به مدارس ضروری است.
طاوسی و رضوانی (Tavosi&Rezvane,2016) در پژوهشي با عنوان «جایگاه سواد رسانهای در نظام آموزشی کشور» اذعان مي كنند كه نهاد آموزش و پرورش به عنوان اولین نهاد آموزشی که فرد به عنوان عضوی از جامعه با آن آشنا می شود نقش اصلی را بر عهده دارد. در این نهاد می توان با گنجاندن واحدهای درسی در دوره‌های تحصیلی، زمینه را برای طرح موضوع سواد رسانه ای ایجاد کرد و در مقاطع تحصیلی بالاتر به عنوان واحد درسی به طور جدی تری به آن پرداخت. متاسفانه امروزه نه تنها این موضوع در آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها مورد توجه قرار نمی گیرد بلکه حتی در رشتههای دانشگاهی از جمله ارتباطات هم به آن کم توجهی شده است؛ این در حالی است که کشورهای پیشرفته برای بالابردن سواد رسانه ای در جامعه اهمیت ویژه ای برای نسل جوان قائل می‌شوند و آن ها را از سنین پایین آموزش می دهند.
رازقی و علیزاده ((Razeghi & Alizade,2017 در پژوهش خود با عنوان «اینترنت و جامعه پذیری مجازی نوجوانان» بیان می کنند گسترش شبکه های مجازی و اینترنت، شیوه های جامعه پذیری سنّتی را با تغییرات اساسی مواجه کرده است و در سطح کلان هرچه یک جامعه در امر جامعه پذیری اعضای خود موفّق تر باشد، پایداری اجتماعی بیشتری برقرار می شود و وفاق اجتماعی در میان مردم به وجود می آید؛ در نتیجه، جامعه بهتر می تواند به اهدافِ از پیش تعیین شده‌ی خود دست یابد و در نهایت به سمت توسعه‌ی پایدار حرکت کند.
(Diergarten et al, 2017در پژوهشي با عنوان «تأثیر سواد رسانه ای بر یادگیری کودکان از فیلم ها و رسانه ها» بيان مي كنند كه در ادبیات گسترده در مورد نقش رسانه های آموزشی در یادگیری کودکان و عوامل موثر بر یادگیری، تاثیر احتمالی سواد رسانه ای هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است. تحليلها در این پژوهش نشان داده که سواد رسانه اي يك پيش بيني كننده ی مهم در مورد يادگيري از رسانه است؛ حتى وقتي كه ساير فاكتورهاي مرتبط مثل هوش را در تحقيق كنترل مي كنيم.
با نگاهی به پژوهش های انجام شده در موضوع دانش آموزان و شبکههای اجتماعی درمی یابیم که اکثر این پژوهش‌ها درباره سواد و آموزش رسانه سخن میان می‌آورند و هیچ کدام از توانمندسازی کاربران دانش اموز وتربیت رسانه که زیر بنا و مهمتر از سواد رسانه است سخنی نگفته‌اند؛ به همین خاطر در پژوهش حاضر به این مهم به عنوان هدف اصلی پرداخته شد که توانمندسازی کاربر دانش آموز با رویکردتربیتی چیست؟ تا بتوان با استفاده از فهم آن، مدلی برای توانمندسازی کاربران شبکه های اجتماعی بارویکرد تربیت رسانه ای در میان کاربران به عنوان اثر گذارترین نهاد آموزشی در حوزه دانش آموزی داشته باشیم و مدارس بتوانند با استفاده از یافته های این پژوهش تغییراتی در سبک آموزش‌های غیررسمی تحت امر خود انجام داده و از شبکههای اجتماعی به عنوان بازویی کمکی در تربیت استفاده کنند.
روش تحقیق
از آنجایی که هدف از این پژوهش واکاوی مولفه های موثربرتوانمندسازی کاربر دانش آموز با رویکردتربیت مجازی به منظور لحاظ در مدیریت تربیتی و آموزشی مدارس بوده است لذا این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی در نظر گرفته شده و با استفاده از روش نظریه ی داده بنیاد یا همان گراندد تئوری به تحلیل داده های به دست آمده پرداخته شد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی طراحی شده، اجرای این پژوهش بدین ترتیب در نظر گرفته شده که درگام نخست پس از مطالعه ی عمیقی که در موضوع تربیت و فضای مجازی توسط پژوهشگر انجام شد سؤالاتی محدود جهت مصاحبه های پژوهش طراحی گردید(ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش سوالات باز و مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با میدان تحقیق منتخب بوده است )، پس از آن میدان تحقیق پژوهش که شامل اساتید دانشگاهی خبره در حوزه فضای مجازی و تربیت در رشته های علوم تربیتی، مشاوره، رسانه و ارتباطات، معلمان باسابقه ی آموزش و پرورش، مربیان تربیتی، مدرسان و متخصصان مجرب در حوزه فضای مجازی، مشاوران آموزشی و تربیتی مدارس بود به صورت نظری (پس ازبررسی مدارک، سوابق ونمونه کارهای اجرایی در حوزه تربیت ویا فضای مجازی توسط ایشان) برای انجام این پژوهش انتخاب شدند. بدین ترتیب یک لیست 43نفره از میدان تحقیق به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شده که 31نفر ازآنها تارسیدن به اشباع اطلاعات موردمصاحبه قرارگرفتند.
جدول شماره 2-نمونه اطلاعات جامعه آماری مصاحبه شوندگان
شغل | رشته تحصیلی | میزان تحصیلات | جنس | ردیف |
استاد یار دانشگاه دررشته رسانه و ارتباطات | مدیریت رسانه | دکتری | زن | 1 |
مدیر مدرسه و مدرس کانون های تربیتی و فرهنگی اصفهان | مشاوره | کارشناسی ارشد | زن | 2 |
مدیر مدرسه و موسسه آموزشی پسرانه | مشاوره | دکتری | مرد | 3 |
مدرس حوزه ودانشگاه | جامعه شناسی | کارشناسی ارشد | مرد | 4 |
معاون اداری مالی و منابع انسانی شهرداری | مدیریت رسانه | دکتری | مرد | 5 |
رییس اداره برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی | مدیریت فرهنگی | دکتری | مرد | 6 |
معاون دانشگاه و مدرس کارگاه های فضای مجازی | مدیریت رسانه | دکتری | مرد | 7 |
مدرس دانشگاه و پژوهشگر رسانه وفضای مجازی | جامعه شناسی | دکتری | مرد | 9 |
دبیر مدارس تیزهوشان اصفهان در درس تفکرو سوادرسانه | IT | کارشناس ارشد | مرد | 10 |
دبیر دبیرستان و مسوول موسسه فرهنگی تربیتی | مشاوره | دکتری | مرد | 11 |
دبیر دبیرستان تیزهوشان و مدیر مرکز مشاوره | مشاوره | دکتری | مرد | 12 |
استاد یار دانشگاه آزاد خوراسگان | علوم تربیتی | دکتری | زن | 13 |
استاد دانشگاه اصفهان | علوم تربیتی | دکتری | زن | 14 |
مدیر موسسه فرهنگی آموزشی و مربی کودک ونوجوان | روانشناسی کودک | کارشناسی ارشد | زن | 15 |
مدیر مرکز مشاوره و استاد تمام دانشگاه | روانشناسی | دکتری | مرد | 16 |
مدیر بزرگترین موسسه تربیتی دخترانه کشور | علوم قرانی | طلبه درس خارج | مرد | 17 |
تهیه کننده صدا وسیما و مشاور کارگردان | رسانه | کارشناسی ارشد | مرد | 18 |
مدیر دبستان | علوم تربیتی | دکتری | زن | 19 |
کارشناس نیروی انتظامی، مدرس کارگاه های رسانه و مولف کتاب | علوم اجتماعی | کارشناسی ارشد | مرد | 20 |
مدرس دانشگاه امام حسین(ع)، فعال فرهنگی | علوم اجتماعی | دکتری | مرد | 21 |
مدرس کارگاه رسانه وفضای مجازی | روابط بین الملل | دکتری | مرد | 22 |
فعال فرهنگی و رییس کارگروه های تربیتی | علوم قرانی و حدیث | طلبه درس خارج | مرد | 23 |
کارمند بهزیستی | روانشناسی بالینی | کارشناسی ارشد | مرد | 24 |
معاون پرورشی دبیرستان پسرانه | مدیریت رسانه | کارشناسی ارشد | مرد | 25 |
استاد دانشگاه اصفهان | علوم تربیتی | دکتری | زن | 26 |
استاد دانشگاه آزاد اسلامی | مدیریت آموزشی | دکتری | زن | 27 |
فعال تربیتی و سخنران جلسات دانش آموزی | فقه و علوم قرآنی | طلبه پایه 10 | مرد | 28 |
مدیر ارشد سازمان فرهنگی و مربی تربیتی | مدیریت فرهنگی | کارشناسی ارشد | مرد | 29 |
معلم مدرسه دخترانه | علوم تربیتی | کارشناسی ارشد | زن | 30 |
پژوهشگر صدا و سیما | جامعه شناسی | دکتری | مرد | 31 |
مصاحبه هایی نیمه ساختار یافته با مصاحبه شوندگان درفضایی صمیمی، دوستانه و غیررسمی انجام پذیرفت، این مصاحبه ها به صورت مرحله به مرحله انجام گرفت؛ به صورتی که پس از مصاحبه اول و پیاده کردن متن گفتگو، سؤالات و ابهامات در خصوص موضوع بررسی گردید و با توجه به آنها مصاحبه ی بعدی صورت می گرفت. با توجه اشباع نظری پژوهشگر در دریافت داده ها، مصاحبه ها پایان یافت و مفاهیم اولیه از پیاده کردن متن مصاحبه ها استخراج و با استفاده از فرایند کدگذاری باز،محوری و گزینشی، پدیده محوری پژوهش یعنی واکاوی مفهوم ومؤلفه های توانمندسازی کاربران دانش آموزمبتنی برتربیت مجازی تحلیل گردید.برای روش داده بنیاد در این پژوهش از رویکرد سیستماتیک برمبنای الگوی استراوس و کوربین استفاده شده که در تحلیل داده ها؛ شرایط علی، زمینه ای، مداخله گر و پیامد های مثبت و منفی ناشی از عدم یا وجود پدیده ی محوری و راهبردها استخراج می گردد. جهت اطمینان از روایی و پایایی پژوهش، مصاحبه ها با بعضی ازافراد چندین بار تکرار و نتایج حاصل از کدگذاری در چندین مرحله به رؤیت چند تن از اساتید مجرب و همچنین خود مصاحبه شونده ها رسید و در این بین از گروه های کانونی که متشکل از شرکت کنندگان در پژوهش بود نیزچندین بار استفاده گردید.
به طور خلاصه میتوان گفت در این پژوهش جهت اطمینان از روایی دادهها، هم در حین و هم در پایان کار تحلیل دادهها، از سه روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیرشرکت کننده و همچنین کمک و راهنمایی از گروه های کانونی استفاده شد. درجدول 3 نمونه‌هایی ازیافته‌های پژوهش مطرح شده و سایر ابعاد بدست آمده در مدل نهایی ارایه شده است.
جدول شماره 3 – دسته بندی مقوله های توانمند سازی کاربردانش آموز
کدگذاری باز(مفاهیم هم دسته) | کدگذاری محوری (مقوله های محوری) | دسته | پدیده اصلی |
-نگرانی جهانی در مورد تداخل فضای مجازی وتربیت -پیشی گرفتن و دقت غرب در تربیت مجازی -سردرگمی متولیان تربیت رسانه ای در تعریف مشکل -تقاضای مردمی برای کار بر روی بحث تربیت مجازی -فضای مجازی ابزاری تعیین کننده در زندگی های امروزی | ابراز نیاز عمومی در حوزه تربیت مجازی
گستره فضای مجازی | شرایط علی | توانمندسازی کاربر- تربیت مجازی |
-ارتباطات افقی در شبکه های اجتماعی -ارتقا کیفیت ارتباط با کاربران -اولویت دهی به منافع جمعی -تعامل گرایی در میان کاربران -تعاملات افقی در شبکه های اجتماعی -تعاملات فکری و فرهنگی -تعاملات نهادهای فرهنگی -جماعت آنلاین | ارتباطات مجازی | شرایط زمینه ای | توانمندسازی کاربر -تربیت مجازی |
-آگاه سازی از حقوق کاربری -آگاه سازی از مسائل اجتماعی -آگاهی از زیرساخت های ارتباطی -آگاهی از مسایل شهری و اجتماعی -آگاهی به قوانین جهانی -آگاهی محیط زیستی -آگاهی نسبت به تهدیدات سایبری | آگاهی کاربری- کاربر آگاه | شرایط زمینه ای | توانمندسازی کاربر- تربیت مجازی |
-احساس پوچی -اولویت های کاربران -تاثیرپذیری از فرهنگ های بیگانه -تعادل یابی اعتماد و مخاطره کاربران -دامنه خطرپذیری کاربران - مقایسه پذیری موقعیت های کاربران | عوامل درون فردی کاربر | عوامل مداخله گر | توانمندسازی کاربر- تربیت مجازی |
- تحلیل ومقایسه های عمیق معلم درباره محتوا -خودآموزی وخودساماندهی کاربران -هدف گذاری در تولید محتوا - ترویج شبکه های اجتماعی تخصص محور - گفتگو درباره میزان شفافیت محتوا - احساس اثربخشی | آموزش خودمحور | استراتژی ها | توانمندسازی کاربر- تربیت مجازی |
-مهارت تولید محتوا -مهارت فنی -مهارت استفاده صحیح -مهارت استفاده -مهارت خودابرازی -مهارت رفتاری -مهارت عملکردی -مهارت فنی -مهارت گفتگو -مهارت مشارکت -مهارت نقد -مهارت های مجازی | تقویت مهارت چندبعدی | استراتژی ها | |
-تولید انیمیشن به منظورآموز محتوای درسی -تولید سخنان ادبی و هنری -تولید کلیپ فرهنگی -تولید محتوای تاریخی -تولید محتوای خانواده محور -تولید محتوای مذهب محور -تولید محتوای موضوع محور | برنامه ریزی و تنوع گرایی در تولید محتوا | استراتژی ها | توانمندسازی کاربر- تربیت مجازی |
-اعتماد به نفس در مواجهه با زندگی مجازی -تقویت شیوه های جستجوگری -قدرت استدلال در کاربران -قدرت تطابق با محتوای جدید - میزان اشتراک گذاری تجارب فرهنگی | ویژگی های عملکرد مجازی کاربر | استراتژی ها |
|
-متفاوت بودن مدل تربیت مجازی با توجه به شرایط آن -کنترل محتوا تا سن 14سالگی - هماهنگی با نیازها ی مخاطب و همراهی با زندگی او،مختصات مدل تربیت مجازی -داشتن برنامه رسانه ای برای دوره های مختلف زندگی - دقت و توجه به تفاوتهای فردی در آموزش مدل تربیت مجازی - رده بندی سنی، بخشی تفکیک ناپذیر از تربیت و سواد مجازی | -طبقه بندی در ارایه اطلاعات -وجه تمایزات فردی
| استراتژی ها | توانمندسازی کاربر-تربیت مجازی |
-ارایه افتخارآفرینی فردی وجمعی -تقویت انگیزه برای حضوراجتماعی -شناسایی و امکان دستیابی به دانش های جدید -احساس اثربخشی -ارتقا آرامش و اطمینان کاربران -اشتراک گذاری تجارب فرهنگی -درک تفاوت پویش و جنبش اجتماعی -خودباوری کاربر -خودشکوفایی وخودگشودگی خودکارآمدی وخودیابی اجتماعی | تحول رفتاری | پیامدها | توانمندسازی کاربر-تربیت مجازی |
یافتههای پژوهش
با توجه به روش کار در نظریه داده بنیاد و نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها و کدگذاری مصاحبه ها حول مقوله محوری تربیت رسانه ای در شش مقوله اصلی یعنی: پدیده اصلی، شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها(منفی و مثبت) دسته بندی شد که در ادامه به صورت مشروح ارایه شده است.
شرایط علی: عواملی هستند که باعث به وجود آمدن پدیده محوری پژوهش می گردند (Struss and Curbin,2008). در این پژوهش می توان به مشکلات موجود در سبک زندگی و تربیتی خانواده های مختلف در مدارس، عدم قدرت داشتن اصول تربیت اسلامی در جامعه فرهنگی و فرهیخته، واگذاری نقش تربیتی عوامل دیگر تربیتی از جمله محیط و خانواده و همسالان به وسایل ارتباط جمعی، اعتیاد مجازی شدید دانش آموزان به ابزار های ارتباطی، مجازی شدن ارتباطات وتربیت و آموزش و اینکه مجازی به طرز غیرقابل حذفی، مولفه ای تعیین کننده در زندگی امروزی دانش آموزان بوده و باعث تغییرات روحی- روانی و افت های شدید درسی و بی انگیزه گی دانش آموزان در مدارس گردیده به عنوان علل به وجود آمدن پدیده محوری پژوهش یعنی واکاوی مؤلفه‌های توانمندسازی کاربران دانش آموزورویکردهای تربیت مجازی دسته بندی و تحلیل شد.
شرایط زمینه ای: نشان دهنده یکسری خصوصیات ویژه است که بر پدیده ای دلالت می کند(Struss and Curbin,2008).به تعبیری شرایطی که زمینه ساز بروز مقوله محوری می باشد را به شرایط زمینه‌ای یا واسطه‌ای می گویند؛ در این پژوهش میتوان به مفهوم و پیش فرض های تربیت، نقش و تاثیر و اهمیت سبک آموزشی مدارس بر تربیت مجازی، نقش فضای مجازی در شیوه های آینده آموزش و پرورش و نظام آموزشی، نقش حکومت و حاکمیت در زمینه های بستر ساز تربیت مجازی و نیاز کودک و نوجوان یا دانش آموزان متولد شده در عصر فضای مجازی به شیوه‌های توانمندسازی کاربران دانش آموزو رویکردهای تربیت مجازی به عنوان شرایط زمینه ای اشاره کرد.
شرایط مداخله گر: در این پژوهش میتوان به تأثیر سبک زندگی مدرن خانواده، سیاست گذاری‌های کلان و مقطعی آموزش و پرورش، باورهای درست و نادرست اجتماعی در خصوص رسانه و تربیت در بین فرهنگیان و آموزگاران مدارس، عدم فهم تغییرات ایجاد شده در حوزه شناختی دانش آموزان ازطریق فضای مجازی، نگاه منفعلانه و متأخرانه برخی متربیان به فضای مجازی و عوامل محیطی به عنوان شرایط مداخله گر نام برد.
راهبردها: اما راهبردهایی که در مدل این پژوهش به دست آمد را میتوان این گونه بیان کرد؛ تقلیل جایگاه و تصور ذهنی از فضای مجازی در ذهن و زندگی دانش آموزان و والدین آنها(اینکه رسانه همه چیز نیست و همه چیزِ ما فضای مجازی نیست)، تعریف، تغییر و اولویت بندی مجدد کارکردهای فضای مجازی، تعریف نقش سلبریتی ها به عنوان گروه های مرجع دانش آموزی در مدل تربیت مجازی، ایفای نقش کنشگر فعال در فضای مجازی به دانش آموزان توسط آموزگاران، تعریف و تدقیق مؤلفه های تربیت اسلامی و لحاظ کردن نقش تربیتی فضای مجازی در مدارس و مراکز تربیتی، در نظر گرفتن خصوصیات انسان آینده(از جمله تاب آوری در مقابل ابهام، همزیستی با پدیده های نوی دنیای مجازی و..)، گذار از مرحله تربیت رسانه ای به مرحله تربیت مجازی به وسیله تبدیل آموزش به پرورش در مدارس، تبیین راهکارها و آموزش مهارتهای ارتباطی در بین خانواده‌ها و دانش آموزان آنها، رصد تغییرات رفتاری و روانی دانش آموزان به منظور کنترل رشد ذهنی و شخصیتی دانش آموز در مدرسه از راهبردهای استخراج شده از داده های این پژوهش می باشد.
مواردی مانند توجه كاربر به اهداف درونی محتواهای توليد شده در شبكه‌های اجتماعی، ارتقا مهارت استفاده از اپليكيشن ها، توليد محتوا توسط كاربر، توليد محتوای موثر، كمک به ارتقا سطح فكر و فرهنگ با توليد محتوا، عدم توليد محتوای آسيب رسان به فرهنگ عمومی و اجتماع، تقويت توان كاربر در مواجهه با محتواهای متفاوت درباره يک پديده اجتماعی، توليد محتوای تاييد كننده در جهت داشته های علمی، اشتراک گذاری زيبايی‌های زندگی و لذت بردن از داشته های كوچک، مشاركت داوطلبانه در پديده‌ای، رعايت جنبه های منطقی و واقعی در اشتراک گذاری محتوا، ارسال و دريافت محتوا و ارایه بازخوردهای منطقی، نداشتن مانع براي توليد و دسترسي به محتوا، آموزش كاربران جهت توليد محتوای صحيح، نقش توليد محتواهای مردمی برساختارهای جامعه، توجه به غنی سازی محتوا توسط معلمان، توليد محتوای نوآورانه و خلاقانه در فضای مجازی، کمک به شناسايی عوامل هدايت گر پشت هر محتوا، گفتگو درباره اوقات فراغت مجازی، اثرات خودابرازي كاربران، خود ابرازی كاربران جهت متقاعد كردن ديگران، ارتقا نحوه وميزان خود ابرازی، انتخاب و تغييرعكس پروفايل، دقت در انتخاب تصاوير قابل بارگذاری، قدرت كاربران در پررنگ يا كم رنگ جلوه دادن نقش و هويت خود، بروز رفتارهای مناسب جهت توليد محتوا، شكل گيری رفتارهای انسان دوستانه و جامعه پسند در كاربران، انجام رفتارهای فرهنگی نه فقط لايک كردن، پاک كردن پست های نامناسب توسط خودکاربر، قدرت تغيير و حذف اطلاعات شكل عملياتی توانمند سازی، آشنايی با عناصر غيرتكنولوژيک مانند مقررات و انديشه ها وافكار، پرهيز از ساختن و فوروارد جوک های قوميتی، ارتقا توانايی استفاده از شبكه های اجتماعی، آشنايي با نحوه استفاده از امكانات موجود در شبكه اجتماعی، ارتقا مهارت فنی كاربران، رفع محدوديت های توليد محتوا از منظر تجهيزات و تخصص، آشنايی با امكانات تكنولژيكی، توانايی تحمل تعارضات در گفتگوهای مجازی، شكل گيری گفتگوهای محترمانه در فضای مجازی، استفاده ازعملكرد داوطلبانه كاربران در شبكه های اجتماعی، افزايش زمينه های مشاركت جويی كاربران در محيط واقعی، تناسب توانمند سازی با ميزان و ظرفيت مشاركت، افزايش ظرفيت مشاركت، از بودن شبكه های اجتماعی برای مشاركت اعضا و دريافت بازخور، آماده سازی كاربران جهت مشاركت در گفتمان، عضويت براساس ميزان مشاركت، تدوين آداب مشاركت در فضای مجازی، مشاركت در جنبش های اجتماعی مطلوب، تشخيص و مشاركت در مسائل قابل مشاركت، تسهيم اطلاعات مطلوب با ساير كاربران، توانايی اظهار نظر و نقد در گروه های جمعی و تعريف مهارت مجازی بعنوان بخشی ازسرمايه فرهنگی را شامل می شود. هم چنین توجه به مواردی همانند مهارت فنی، مهارت تولید محتوا، مهارت خود ابرازی، مهارت رفتاری، مهارت عملکردی، مهارت گفتگو، مهارت مشارکت، مهارت نقد و مهارت های مجازی كاربران شود.
پیامدها: نتایجی هستند که در اثر راهبردها ایجاد می شوند و می توانند مثبت باشند اگر راهبردها به صورت صحیح اجرایی گردند و می توانند منفی باشند اگر به مقوله اصلی پرداخته نشود و راهبردهای مطرح شده نادیده گرفته شوند. در این پژوهش می توان پیامدهای مثبت و منفی این گونه بیان کرد: تغییرات منفی یا مثبت عمده در حوزه شناختی دانش آموزان و شیوه های یادگیری و آموزش، جلوگیری از آسیبهای روحی و روانی دانش آموزان در مقطع حساس بلوغ با حل تعارضات ذهنی ایجاد شده در ذهن دانش آموزان به وسیله فضای مجازی، کم کردن دغدغه های ذهنی و آرامش روانی خانواده های دانش آموزان، ارتقاء سطح کیفی و کمی یادگیری دانش آموزان در مدارس، بازگشت واحیاء دوباره نقش تربیتی مدارس، استفاده از رسانه به عنوان بازوی تربیتی مدارس نه مزاحم تربیتی دانش آموزان، ظهور مدارس جدید تربیتی با رویکردهای مجازی تربیتی، تولید محصولات خوب رسانه ای، تغییرات معانی در ادبیات نسل جدید دانش آموزان مدارس، جلوگیری از اخلال در نظام آموزش و پروش با حضور دایمی دانش آموزان درفضای مجازی، ایجاد سبک مدیریتی تعامل محور در مدارس جدید به جای تحکم محور؛ از پیامدهای ناشی از راهبردها می باشند. داده ها و تحلیل آنها را در این پژوهش می توان به صورت مدل به شکل زیر ارایه کرد؛
شکل 1- مدل شناسایی مؤلفه های توانمندسازی کاربران مبتنی برتربیت مجازی تربیت |
شکل 1- مدل شناسایی مؤلفه های توانمندسازی کاربران مبتنی برتربیت مجازی تربیت |
نتیجه گیری:
دنیای مجازی جهان امروزی موضوع تربیت دانش آموزان را به شدّت تحت تأثیر خود قرار داده و نگرانی‌های بسیاری برای خانواد ه ها پدید آورده است. گسترش رسانه های دیجیتال و فضاهای مجازی بدون فرهنگ سازی و آمادگی ذهنی قبلی تا حدودی در فرهنگ جامعه اسلامی تاثیرگذار بوده و امروزه به یکی از دغدغه های بزرگ خانواد ه ها و مجامع فرهنگی دلسوز تبدیل شده است (Norouzi et al ,2017).
اما باید توجه داشت که فضای مجازی محیط بی‌مرزی است که فقدان نکات تربیتی در کنار آن و بی‌توجّهی به امر تربیت فرزندان، به ویژه تربیت دینی و اخلاقی آنان می‌تواند بحران‌های عدیده ای به وجود آورد و باعث تشديد تضادهاي اجتماعي شود. فناوری های اطلاعاتی به دلیل نفوذ در ابعاد مختلف، سبک زندگی جامعه را تحت تأثیر قرار داده، الگوی اوقات فراغت را به ویژه در رده‌های پایین تر سنّی متحول کرده و راه های دسترسی به اطلاعات و دانش را جابه جا کرده اند(Shahjafari et al,2015)
در این بین واگذاری تربیت به فضای جهان دوم نه تنها کمکی به تربیت دینی و اجتماعی کودکان و نوجوانان نخواهد کرد بلکه چالش هایی را نیز به وجود خواهد آورد؛ مگر اینکه راهکارهای مناسبی برای آسیب‌زدایی از محیط مجازی در عرصه تربیت اندیشیده شود(Norouzi et al,2017).
اما با همه این احوال فضای مجازی به عنوان عضوی از خانواده های امروزی شده است و نه تنها باید به عنوان عضوی تأثیر گذار در تربیت از آن نام ببریم بلکه باید در آینده ای نه چندان دور آنرا به عنوان یک تربیت کننده‌ی مستقل برای نسل جوان و نوجوان به حساب آوریم؛ پرورش "جوانان آگاه، مسؤولیت پذیر، سالم، متعهد و فعال" که در سند تحول آموزش و پرورش هم بدان اشاره شده مستلزم واقع بینی نسبت به فضای مجازی در نهادهای آموزشی از جمله مدرسه می باشد که برهمین اساس باید در سبک تربیتی و مدیریتی مدارس نیز تغییراتی متناسب با دنیای امروز دانش آموزان پدید آید.
با توجه به این مهم پژوهش حاضر با هدف بررسی توانمندسازی کاربردانش اموزبارویکرد تربیت مجازی و استخراج مؤلفه های آن جهت استفاده متربیان انجام شد و با استخراج، بررسی و تحلیل داده های این پژوهش و کدگذاری باز، محوری و گزینشی مقوله های استخراج شده در شش مقولۀ اصلی یعنی شرایط علی، پدیدۀ محوری یا همان توانمندسازی کاربروتربیت مجازی، راهبردها، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر و پیامدها تدوین و ارائه گردید.
با توجه به تحلیل داده ها از پاسخ های مصاحبه شوندگان، شرایط علی در این پژوهش (که همان علل ترغیب و حساس شدن پژوهش گر به انجام این پژوهش بوده و باعث گردیده که برای پدیده محوری یعنی همان تربیت مجازی به دنبال مدلی باشد) بدین صورت نتیجه گیری شد؛ سبک زندگی و تربیتی خانواده های مختلف در مدارس می تواند مزید بر این علت شده و از طرفی تنبلی والدین در ایفای نقش تربیتی خود به عنوان راهبران اصلی تربیتی کودک و نوجوان می تواند اشکالات اساسی در تربیت ایجاد کند و با توجه به عدم قدرت داشتن اصول تربیت اسلامی در جامعه فرهنگی و فرهیخته و معرفی ناقص الگوهای تربیتی در رسانه ها و واگذاری نقش تربیتی محیط و خانواده و همسالان به فضای مجازی، این مواجهه با فضای مجازی را می تواند به مواجهه ای منفعل درآورد و دانش آموز را گرفتار اعتیاد مجازی شدید به ابزار های ارتباطی گرداند؛ قدرت بی منازعه فضای مجازی در مقابل بقیه عوامل تربیتی و مجازی شدن برخی آموزش ها در تربیت و آموزش می‌تواند علتی مهم در داشتن مدل در مقابل این پدیده نوظهور دانست، امروزه فضای مجازی مؤ لفه ای تعیین کننده در زندگی دانش آموزان می باشد و باعث تغییرات روحی- روانی و افت های شدید درسی و بی انگیزگی دانش آموزان در مدارس شده است؛ این علل باعث شده تا بحث توانمندسازی کاربروتربیت مجازی به عنوان موضوعی اساسی و ضروری در تربیت دانش آموزان درآید و محققان به این نتیجه برسند که لازم است برای مواجهه ی فعال بااین پدیده ی نو در زندگی دانش آموزان مدلی ارایه کرد؛ تا هم بتوان مشغولیت های ذهنی دانش آموزان و والدین آنها را جواب داد و هم معلمان ومسولان مدارس بتوانند با تغییر در سبک عملکرد، همچنان جایگاه مدارس را به عنوان نهادی تأثیر گذار در امر تربیت حفظ نمایند.
شرایط زمینه ای که بر پدیده اصلی دلالت می‌کنند، در این پژوهش بدین گونه‌اند که مدارس و عملکرد مسئولان آنها به عنوان تأثیر گذارترین نهاد آموزشی در تربیت ضروری است. چرا که نیاز کودک و نوجوان متولد شده در عصر مجازی هم آموزش است و هم تربیت و این مهم با توجه به نقش حکومت و حاکمیت در بستر سازی برای تربیت مجازی زمینه را برای شناسایی راهبردهای توانمندسازی کاربردانش اموزباتوجه به تربیت مجازی فراهم می آورد.
در این بین شرایط مداخله گری هست که می تواند بر راهبردها اثر بگذارد و سرعت تحقق آنها را کم یا زیاد نماید؛ تأثیر سیاستهای غلط مربیان و مراکزتربیتی از جمله مدارس و معلمان و مدیران و همچنین سیاستهای کلان و در پاره ای از موارد مقطعی و منفعلانه در آموزش و پروش به عنوان دو عامل مهم در سطح جامعه می تواند فرایند تربیت مجازی دانش آموزان در مدارس را مختل کند و زمینه‌های توانمندسازی کاربران را محدود می کند و باعث شود جایگاه مدارس در نظام تربیتی نزد دانش آموز و والدین خدشه دار گردد. در این بین عدم فهم تغییرات ایجاد شده در حوزه شناختی دانش آموزان توسط رسانه، نگاه متأخرانه برخی متربیان به فضای مجازی می تواند صدمات جبران ناپذیری به کاربران دانش آموز این بحث بزند.
با توجه به راهبردهای ارایه شده در این پژوهش باید تقلیل جایگاه و تصور ذهنی از فضای مجازی در ذهن و زندگی دانش آموزان و والدین آنها (اینکه فضای مجازی همه چیز نیست و همه چیز مافضای مجازی نیست) صورت پذیرد تا دانش آموز همه زندگی خود را در فضای مجازی خلاصه نکند.
در حوزه سیاست گذاری کارکرد های مجازی مجدداً تعریف، تغییر و اولویت بندی گردد، قوانین معقولانه و مستحکم چه در حوزه استفاده از ابزار و چه کار در فضای مجازی وضع گردد، در مدارس دانش آموزان را کنشگرانی فعال در حوزه مجازی بدانند تا مصرف کنندگانی منفعل؛ با همین رویکرد به آنها نقش بدهند و از آنها محصول مجازی بخواهند.
معلمان و والدین در نقش رهبران فکری دانش آموزان باید با طبقه بندی در ارایه اطلاعات، آگاهی‌ها و مهارتهای تربیتی در فضای مجازی، دقت در تفاوت های فردی دانش آموزان و عدم تقدس گرایی در تربیت صحیح مجازی، تعریف و تدقیق مؤلفه های تربیت اسلامی و لحاظ کردن نقش تربیتی مجازی در مدارس و مراکز تربیتی، در نظر گرفتن خصوصیات انسان آینده(از جمله تاب آوری در مقابل ابهام، همزیستی با پدیده های نوی دنیای مجازی و..)، گذار از مرحله تربیت رسانهای به مرحله تربیت مجازی به وسیله تبدیل آموزش به پرورش در مدارس، تبیین راهکارهاو آموزش مهارتهای ارتباطی در بین خانواده ها و دانش آموزان آنها، رصد تغییرات رفتاری و روانی دانش آموزان به منظور کنترل رشد ذهنی و شخصیتی دانش آموز در مدرسه بتوانند مسیر رسیدن به تربیت مجازی صحیح را هموار کنند .
در صورتی که این راهبردها به اجرا درآیند متناسب با نحوه صحیح و یا ناصحیح بودن اجرا می تواند دارای پیامدهایی مثبت یا منفی گردد؛ تغییرات منفی یا مثبت عمده در حوزه شناختی دانش آموزان و شیوه‌های یادگیری و آموزش، جلوگیری از آسیبهای روحی و روانی دانش آموزان در مقطع حساس بلوغ با حل تعارضات ذهنی ایجاد شده در ذهن دانش آموزان به وسیله فضای مجازی، کم کردن دغدغه های ذهنی و آرامش روانی خانواده های دانش آموزان، ارتقاء سطح کیفی و کمی یادگیری دانش آموزان در مدارس، بازگشت و احیاء دوباره نقش تربیتی مدارس، استفاده از فضای مجازی به عنوان بازوی تربیتی مدارس نه مزاحم تربیتی دانش آموزان، ظهور مدارس جدید تربیتی با رویکرد مجازی، تولید محصولات خوب درفضای مجازی، تغییرات معانی در ادبیات نسل جدید دانش آموزان مدارس، جلوگیری از اخلال در نظام آموزش و پروش با حضور مجازی، جلوگیری از تغییر نگرش نسبت به مفاهیم اساسی زندگی و اعتقادی دانش آموزان، ایجاد سبک مدیریتی تعامل محور در مدارس جدید به جای تحکم محور؛ از پیامدهای ناشی از راهبردها می باشند.
منابع
Bagheri, K. (2016). A Look at Islamic Education (41 ed.). Tehran: Borhan,44-45.
Bakhshi, B., Khorsan, M., Hoseini dana, H., Dadjoi tavakoli, S. (2014) The consequences study of new communication technologies on the Learning Process. Media Studies, 9(25), 139-150.
Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage
Dadgaran, M. (2017). The Basics of Mass Communication (5 ed.). Tehran: Morvarid.
Eltantawi, N. & Wiest, J. B. Social Media in the Egyptian Revolution:Reconsidering ResourceMobilization Theory, International Journal ofCommunication. 2011;(5): 1207–1224
Eslamieh, F., oladian, M., Safari, M. (2019). Conceptual Design of Green Schools in Iran. Journal of School Administration, 7(2), 60-81. Journal of School Administration
Farmahini farahani M, Rahnema A, Rezvankhah S. Vocational Education from A`eme Athar viewpoint. TLR. 2010; 1 (42) :251-270
Gharaee, A. (2018). Sociology of Education. tehran: Abjad.
Gangwani, Sanjeevni; Alruwaili, Norah; Safar, Sarah A L. (2021). SOCIAL MEDIA USAGE AND FEMALE EMPOWERMENT IN SAUDI ARABIA. Academy of Strategic Management Journal; Arden Vol. 20, Iss. 4, (2021): 1-8.
Hashemi,Sh.(2015). Review of Media Role in Educational System of Document on Fundamental Reforms in Education: Emphasis on Necessity of Media Literacy Education. Rasaneh, 25(4), 5-18.
Hosein Zade, A., & Mouhammadi, M. (2010). Media literacy, the necessity of today's world. kolliyat, 45-58.
jafari. (2018). Islamic Education. Tehran: Allameh Jafari.
Katharina Diergarten. Anna, Möckel. Nieding, Gerhild. Ohler, Peter.(2017). The impact of media literacy on children's learning from films and hypermedia. Journal of Applied Developmental Psychology. Pages 33-41.
Kaur, P., Islam, N., Tandon, A., & Dhir, A. (2021). Social media users’ online subjective well-being and fatigue: A network heterogeneity perspective. Technological Forecasting and Social Change, 172, 121039.
livingtone ,Sonia(2010). Media Literacy and the Challenge of New Information and Communication Technologies. Published online. Pages 3-14.
Li, Jianjun; Dai, Yonghui; Shi, Qinghua; Xian, Jin (2020). Study of situation awareness of cultural security based on social media analysis. International Journal of Distributed Sensor Networks, 16(1), 155014772090360–. doi:10.1177/1550147720903604.
Mahdi Zade, M. (2017). Media Theories (6 ed.). Tehran: Hamshahri.
Mehrani, E. (2018). Media or other parents (13 ed.). Isfahan: Fahm.
Mo'tamed Nejad, K. (2012). Mass Communication. Tehran: Allameh Tabatabaei University.
Norouzi, M., kazemi, A., Shahmoradi, S. (2017). Strategies for Religious Training in Cyberspace with an Emphasis on the Quranic Teachings and Imam Reza’s Traditions. Journal of Razavi Culture, 5(19), 177-211.
Rahman zadeh, S. (2010). Functions of Virtual Social Network In Globalization Period. Strategic Studies of public policy, 1(1), 49-78
Saeid, z., & Farahani, M. (2012). The effect of media on education and development of children and adolescents. Promotional training, 39-62.
Sarmadi, M. (2015). The Educational Role of the Media in Contemporary Education Based on the Postmodernist Philosophical Perspective. 11th Iranian E-Learning Conference (p. 35). Tehran: School of Distance Education.
Sarokhani, B. (2016). Sociology of Communication (31 ed.). Tehran: Ettelaat.
Shahjafari, T., Ebrahimabadi, H., Rezaei, M., Ebrahimzadeh, I. (2015). Pattern of Internet Usage in Planning after-School Programs. Interdisciplinary Studies in Humanities, 7(2), 127-147. doi: 10.7508/isih.2015.26.006
Simpkins, S. D., Davis-Kean, P. E., & Eccles, J. S. (2006). Mathand science motivation: A longitudinal examination of the links between choices and belief. Developmental Psychology, 42, 70-83
Sobhanejad Mehdi, Afshar Abdollah, Rezai Zarchi Reza. The Pathology of Religious Education in the Age of Globalization and its Dynamic Interaction Strategies. Teaching and learning research. 2010; 1 (42): 271-292
Taghizadeh, A. (2018). The Effectiveness of Training Media Literacy on Students in Kerman. Communication Research, 24(92), 153-174.
Tavosi, R. (2016). The status of media literacy in the educational system. First National Conference on planning and development of the educational system (p. 10). Qom: Payam Noor university.
The Internet and Virtual Socialization of Adolescent Students A Case Study of High School Students in Sari, Mazandaran, Iran)). scds. 2017; 5 (4) :9-41
The Internet and Virtual Socialization of Adolescent Students A Case Study of High School Students in Sari, Mazandaran, Iran)). scds. 2017; 5 (4) :9-41
