«وجودشناسی» در اندیشۀ عرفانی عطار
الموضوعات :
محمدحسین خان محمدی
1
(استادیار دانشگاه ارومیه، دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات، گروه زبان و ادبیات فارسی)
محمدامیر عبیدی نیا
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه)
فهری اومر سلیمان
3
(دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی (دانشگاه ارومیه)، عضو هیأت علمی دانشگاه صلاح الدین اربیل)
الکلمات المفتاحية: عطار, وحدت وجود, وجود, عدم, Attar, Pantheism, Ontology, اصالت وجود, اصالت ماهیت, inexistence, originality of existence, originality of essence,
ملخص المقالة :
از زمان ظهور تفکر اسلامی، موضوع ماهیت و وجود و فرق بین آنها و اینکه کدام یک بر دیگری تقدم دارد و اصل است و دیگری اعتباری و ذهنی، از اساسیترین آرا و عقاید فلسفی در تفکر اسلامی برخوردارگردید. و تقسیمبندی دو بخشی وجود و ماهیت که توسط فارابی و ابن سینا به فلسفه ی اسلامی وارد شد، قسمتی از سنت ثابت فلسفه ی مدرسی، هم شرقی و هم غربی شد. و این تقسیم بندی دو بخشی سرچشمه ی عده ای از مسائل و مشکلات فلسفی هم در شرق وهم درغرب گردید. از جمله مسأله ی اصالت، که آیا وجود اصیل است و ماهیت اعتباری یا بر عکس، ماهیت از اصالت برخوردار است و وجود اعتباری است؟ و این مسأله مهمترین و نخستین گامی را در اندیشه ی وجود شناسی در میان مسلمین تشکیل می داد. اما دیدگاه عرفا دربارۀ وجود شناسی، می توان گفت عرفای اسلامی به طور کلی نظریه ی وحدت وجود را مطرح کرده اند، و معتقدند که عالم و اجزای آن همه سایه ای است از اصل وجود که همان حق باشد و یا آینه است برای تجلّی حق. عطار نیز از شعرا وعارفان وحدت گرای است که اعتقادش بر مبنای نظریه وحدت وجود استوار است. و جانبداری وی از این نگرش در آثارش به وضوح دیده می شود، که در این پژوهش ضمن ارائه ی خلاصه ای از آرا و دیدگاه های فلاسفه و عرفا در باب وجود، به بررسی سیر تکاملی این نگرش در نزد عطار پرداخته می شود.
_||_
