بررسی خواب بذر و تولید بذر مصنوعی در گیاه دارویی کلپوره (Teucrium polium L.)
الموضوعات : فصلنامه کیفیت و ماندگاری تولیدات کشاورزی و مواد غذایی
سعیده سعادت
1
,
احمد مجد
2
,
لطفعلی ناصری
3
,
علیرضا ایرانبخش
4
,
مراد جعفری
5
1 - دانشجوی دوره دکتری تخصصی، گروه زیست شناسی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه زیست شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشیار، گروه باغبانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
4 - گروه زیست شناسی،واحد علوم وتحقیقات،دانشگاه آزاد اسالمی،تهران، ایران
5 - دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
الکلمات المفتاحية: بذر مصنوعی, جوانه‌زنی بذر, رکود بذر, Teucrium polium L.,
ملخص المقالة :
کلپوره(Teucrium polium L.) گیاه دارویی مهم از خانواده نعنا (Lamiaceae) است که در معرض انقراض بوده و خواب بذر و جوانه‌زنی ضعیف آن از مشکلات اصلی زراعی آن می‌باشد. در این پژوهش، اثر 14 تیمار مختلف متشکل از جیبرلیک اسید، اسید سولفوریک و سرمادهی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بر روی شکستن خواب بذر کلپوره مطالعه شد. نتایج نشان داد بین تیمارهای مختلف تفاوت معنی‌داری وجود داشته و بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی بذور در تیمار با اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 15 دقیقه و محلول اسید جیبرلیک (ppm1000) به مدت 120 ساعت در دمای 4 درجه سانتی گراد و کمترین آن در تیمارهای خیساندن در آب و نگهداری در دمای 4 درجه سانتی گراد به مدت دو هفته و کشت در محیط کشتMS می باشد. یافته ها همچنین نشان داد که اعمال تیمار اسید سولفوریک و اسید جیبرلیک به همراه سرمادهی منجر به بیشترین درصد جوانه‌زنی بذور کلپوره شده که بیانگر بر آن است که خواب بذر در کلپوره از نوع فیزیکی- فیزیولوژیک است. نتایج نشان داد که بذرهای مصنوعی با خاستگاه مریستم نسبت به بذرهای مصنوعی با خاستگاه رویان سوماتیکی تحت شرایط نگهداری اتاق رشد و یخچال از نظر درصد جوانه‌زنی، تولید ریشه و ساقه بهتر بوده است. بنابراین با روش‌های مذکور می‌توان مشکل زراعی این گیاه را برطرف نموده و با تولید بذر مصنوعی، از انقراض آن جلوگیری کرده و مواد اولیه‌ی کافی برای تولید داروهای مختلف با منشأ این گیاه را تأمین کرد.
