تحلیل بر وضعیت زیست پذیری در محیط های شهری (مطالعه موردی: محله کوی سالار ارومیه)

الموضوعات :

میرنجف موسوی ¹ , جواد جهانگیرزاده ² , نیما بایرام‌زاده ³ , امین شهسوار ⁴ , سجاد امیدوارفر ⁵

1 - استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
2 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
3 - کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی شهری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
4 - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری ـ آمایش شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
5 - کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

تاريخ الإرسال : 06 الأربعاء , شوال, 1444 تاريخ التأكيد : 26 الجمعة , ذو الحجة, 1444 تاريخ الإصدار : 08 الإثنين , ربيع الثاني, 1445

الکلمات المفتاحية: ارومیه, زیست پذیری, تحلیل فضایی, توسعه پایدار,

ملخص المقالة :

هدف اصلی پژوهش، تحلیلی بر وضعیت زیست‌پذیری در محله کوی سالار می‌باشد. مهم‌ترین نکته تمایز این پژوهش با تحقیق‌های مشابه، به‌کارگیری شیوه ترکیبی آمار استنباطی ـ درون‌یابی فضایی ـ روابط ساختاری است. روش پژوهش حاضر از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می‌باشد. برای گردآوری اطلاعات از روش اسنادی کتابخانه‌ای و میدانی ‌پیمایشی استفاده‌شده است. ابزار گردآوری داده‌ها به چند صورت: مشاهده، پرسشنامه و فیش‌برداری می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش ساکنین محله کوی سالار می‌باشد که طبق آمار سال 1395 مرکز آمار، 18000 نفر می‌باشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده‌شده است که مقدار حجم نمونه 376 عدد به‌دست‌آمده است که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای توزیع گردیده است. تجزیه‌وتحلیل کمی داده‌ها از طریق آزمون‌های تی‌تست تک نمونه‌ای و تجزیه‌وتحلیل فضایی داده‌ها از طریق روش IDW در سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفته است. برای ارزیابی رابطه بین ابعاد زیست‌پذیری از مدل دیمتل (DEMATEL) استفاده‌شده است. روایی پرسشنامه از طریق افراد متخصص در این زمینه و پایایی پرسشنامه‌ها نیز از طریق آزمون آلفای کرونباخ و با مقدار ضریب آلفای 775/0 مورد تائید قرارگرفته است. نتایج این پژوهش نشانگر این است که ابعاد زیست پذیری که شامل بعد اجتماعی، اقتصادی، محیط‌زیستی، مدیریت شهری، الگوی تاریخی و امکانات و خدمات می‌شود به ترتیب میانگین 94/2، 07/2، 01/3، 25/1، 83/1 و 55/2 را کسب نموده‌اند و همچنین سطح زیست‌پذیری با میانگین 27/2 در سطح نامطلوبی قرار دارد همچنین نتایج تحلیل فضایی وضعیت ابعاد زیست‌پذیری در محله کوی سالار نشانگر این است که که در حدود 66 درصد از محله در وضعیت نامطلوب قرار دارد. با توجه به نتایج مدل دیمتل، ابعاد مدیریت شهری، اقتصادی و امکانات و خدمات به عنوان "علت" و سه بعد محیط‌زیستی، اجتماعی و الگوی تاریخ نیز به عنوان "معلول"، در زیست پذیری قلمروی مکانی تحقیق، استخراج و نشان داده می‌شوند.

المصادر:

• (2005). Livability 101, United States of America.


• Aliakbari, E., Marsoosi, N., & Akbari, M. (2020). Pathology of meta-study livability research of Iranian metropolises. Geography and Territorial Spatial Arrangement, 10(35), 85-106. doi: 10.22111/gaij.2020.5454. In Persian


• Bandarabadi, A., & Shahcheraghi, A. (2011). The city of Livability from basics to meanings, Azarakhsh Publications, first edition. In Persian


• Cao, Y., Li, F., Xi,X., Corné van Bilsen, D.J., Xu,L. (2021). Urban livability: Agent-based simulation, assessment, and interpretation for the case of Futian District, Shenzhen, Journal of Cleaner Production, Vol.320,1-15.


• Cheng, G., Zhang, F., Yang, J., Lu, X., (2016). Evaluation for livability for urban residential areas based on GIS. Bull. Surv. Mapp. 1, 49–52.


• Economist, (2005). The Economist Intelligence Unit’s quality-of-life index.


• Hekmati, A. H., Joodaki, H., & Ziari, Y. (2023). Analysis of the relationship between urban livability and environmental sustainability in area 22 of Tehran metropolis. Urban Environmental Planning and Development, (), -. https://doi.org/10.30495/juepd.2023.1977557.1127. In Persian


• Hoseinzadeh, R., Safaralizadeh, E, & Khabbazi, H. (2022). Assessing the Livability of Urban Neighborhoods in the Direction of Sustainable Development, from the Perspective of Citizens, Case Study: Shahre Kohne and Seyed Morteza in Kashmar City. Journal of Geography and Environmental Studies, 10(40), 123-140. In Persian


• Jalili, M., Sasanpour, F., Shamai, A., & Fasihi, Habibolah. (2022). Spatial Duality of Livability in District 7 of Tehran. GEOGRAPHY, 19(71), 43-61. In Persian


• Jia, Z., Gu, G., (2017). Urban livability and influencing factors in Northeast China: an empirical study based on panel data,2007-2014. Process in Geography, 36(7), 832–842. https://doi.org/10.18306/dlkxjz.2017.07.005.


• Li, Xueming, Liu, X., Ji, B., (2008). Differentiation characteristics of livability of urban communities in Dalian. Prog. Geogr. 27, 75–81.


• Liu, J., Nijkamp, P., Huang, X., Lin,D. (2017). Urban livability and tourism development in China: Analysis of sustainable development by means of spatial panel data,Habitat International,Vol. 68, 99-107. https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2017.02.005


• Liu, Y., Zhou, W., Tan, Y., (2010). The livability of guangzhou City: A subjective evaluation approach based on Japanese housewives. Sci. Geogr. Sin. 30, 39–44.


• Mahlouji, M., Khademolhoseiny, A., Saberi, H., & Ghaed rahmati, S. (2022). Assessing the factors affecting urban livability in informal settlements, study of Zone 14 of Esfahan. Journal of Geography and Environmental Studies, 10(40), 7-20. In Persian


• Martínez-Bravo, M. D. M., Martínez-del-Río, j., Antolín-López,R. (2019). Trade-offs among urban sustainability, pollution and livability in European cities,Journal of Cleaner Production, Vol. 224, 651-660. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.03.110


• Meng, B., Yin, W., Zhang, J., Zhang, W., (2009). The spatial characteristics of the livable city satisfaction degree Index in Beijing. Geogr. Res. 5, 1318–1326.


• Mercer, (2019). VIENNA TOPS MERCER’S 21ST QUALITY OF LIVING RANKING.


• Momeni, A., Jahanshiri, M., & Azmi, A. (2020). The effects of good governance on the viability of urban peripheral settlements in Adran Rural District. Preipheral Urban Spaces Development, 2(1), 193-205. In Persian


• Mousavi, M., Bayramzadeh, N., Omidvarfar, S., & Kamel Nia, R. (2021). Assessing the levels of livability in informal settlements (Case study: Falahat neighborhood, Urmia city). Journal of Urban Social Geography, 8(2), 222-203. doi: 10.22103/JUSG.2021.2053. In Persian


• Otari, M., & Shams, M. (2022). Presenting an Interpretive Structural Model of Health-Oriented Indicators to Achieve Livability (A Case Study of District One of Tehran). Quarterly Journal of Environmental Based Territorial Planning, 14(55), 213-234. In Persian


• Paul, A. (2020). Developing a methodology for assessing livability potential: An evidence from a metropolitan urban agglomeration (MUA) in Kolkata, India, Habitat International, Vol.105. https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2020.102263.


• Paul, A., Sen, J. (2018). Livability assessment within a metropolis based on the impact of integrated urban geographic factors (IUGFs) on clustering urban centers of Kolkata, Cities, Vol. 74, 142-150.


• Pourahmad, A., Darban Astaneh, A., Zanganeh Shahraki, S., & Pourghorban, S. (2020). Evaluating and analyzing the Effective Factors on the urban livability of Kish Island. Geographical Urban Planning Research (GUPR), 8(1), 1-22. doi: 10.22059/jurbangeo.2019.260659.927. In Persian


• Saghebi, M., Mafi, E., & Watanparast, M. (2022). Evaluation and measurement of urban viability and factors affecting it (case study of Bojnourd city). Journal of Applied researches in Geographical Sciences, 22 (67), 335-350. In Persian


• Sahebi, M., Farahani, M., & Motahari, S. (2022). The Structural Modeling of the Factors Affecting Urban Livability of Kermanshah Metropolis. Geography and Environmental Sustainability, 12(3), 75-90. doi: 10.22126/ges.2022.7623.2518. In Persian


• Saraei, M., & Yarahmadi, M. (2022). Identification and Evaluation of Livability Components in Urban Areas (A Case Study: Esfarayen City). Geography and Environmental Sustainability, 12(4), 23-35. doi: 10.22126/ges.2022.7545.2513. In Persian


• Shahnavazi, Y., Anvari, M. R., & Karimian Bostani, M. (2022). Analysis and Explaining the Correlation Pattern between Dimensions and Indicators of Viability in Zahedan. Quarterly Journal of Environmental Based Territorial Planning, 15(56), 67-86. In Persian


• UN-Habitat (2016). Urbanization and development: emerging futures.


• Vahidifar, P., Rezvani, A. A., & Norikermani, A. (2022). A Model for Explaining Effective Factors in Accessing the Livable City (A Case Study of District 10 of Tehran). Quarterly Journal of Environmental Based Territorial Planning, 15(56), 201-221. In Persian


• Xiao, Y., Chai, J., Wang, R., Huan Huang, H. (2022). Assessment and key factors of urban liveability in underdeveloped regions: A case study of the Loess Plateau, China, Sustainable Cities and Society, Volume 79. https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.103674.


• Yi, X., Jue, W., Huan, H., (2021). Does economic development bring more livability? Evidence from Jiangsu Province, China. J. Clean. Prod. 293, 126187. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.126187.


• Zeiny, S. M., & Mojtabazadeh, H. (2021). A comparative study of the livability indices of urban areas of Islamshahr. Reaserch and Urban Planning, 11(43), 165-178. In Persian


• Zhang, Z., Ju, J., Chen, Z., (2014). The livable evaluation and analysis of characteristics of space in Lanzhou. Acta Ecol. Sin. 34 (21), 6379–6389. https://doi.org/10.5846/stxb201312313074.