تمثیل و ارسال المثل در دیوان جهان ملک خاتون

الموضوعات :

راویه کردافشاری ¹ , احمد خاتمی ²

1 - دانشجوی دورة دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی- ایران

تاريخ الإرسال : 13 الأربعاء , شوال, 1439 تاريخ التأكيد : 13 الأربعاء , شوال, 1439 تاريخ الإصدار : 08 الجمعة , شوال, 1439

الکلمات المفتاحية: تمثیل, شعر فارسی, Allegory, ارسال المثل, Persian Poem, جهان ملک خاتون, Jahan Malek Khatoon, Cnomic verse,

ملخص المقالة :

تمثیل از مادة مثل تشبیه کردن چیزی را به چیزی گویند. در تمثیل، شاعران با آوردن مثالی گسترده تر به وضوحِ سخن و گفتة خود می افزایند. اما در ارسال المثل گوینده به سخنی مشهور و آوردن آن در کلام بسنده می کند؛ ضرب المثل یا مثل، چاشنی اصلی ارسال المثل است. اما در تمثیل چنین نیست. باید گفت در اقسام سه گانة تمثیل اعم از تشبیه تمثیل، استعارة تمثیلیه و داستان تمثیلی، نوع تمثیل های جهان ملک خاتون شاعر سدة هشتم هجری ارسال المثل است و به استعارة تمثیلیه، نزدیکی و قرابت بسیاری دارد. ارسال المثل های جهان ملک ادامة همان ارسال المثل های سنّتی و مرسوم ادب کلاسیک فارسی است.

المصادر:

1. جرجانی، عبدالقاهر، (1374). اسرارالبلاغه، ترجمه و تصحیح جلیل تجلیل، دانشگاه تهران: تهران، چ چهارم.


2. جهان ملک، (1374). دیوان جهان ملک خاتون، به کوشش پوراندخت کاشانی راد و کامل احمد نژاد، تهران: زوّار.


3. داد به، علی اصغر. (1383). دانشنامة جهان اسلام، ج 8، بنیاد دایرة المعارف اسلامی: تهران.


4. زرّین کوب، عبدالحسین. (1381). شعر بی­دروغ شعر بی­نقاب، تهران: علمی.


5. صفا، ذبیح الله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران، ج 3 بخش دوم، تهران: فردوس، چ دوم.


6. وطواط (عمری کاتب)، رشیدالدین محمد، (1362). حدائق السحر فی دقایق الشعر، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، طهوری و تهران: سنایی.


7. فتوحی، محمود. (1368). بلاغت تصویر، تهران: سخن، چ دوم.


8. قزوینی، محمد و غنی، قاسم. (1385). دیوان حافظ، تهران: زوار، چ سوم.


9. قیس الرّازی، شمس الدین محمد. (1388). المعجم فی معاییر اشعارالعجم، تهران: علم.


10. معین، محمد و شهیدی، سید جعفر. (1377). لغتنامة دهخدا، علی اکبر دهخدا، ج 2 و 5، دانشگاه تهران: تهران.


11. واعظ کاشفی سبزواری، میرزا حسین. (1369). بدایع الافکار فی صنایع الاشعار، ویراستة میرجلال الدین کزّازی، مرکز: تهران.


12. همایی، جلال الدین. (1371). فنون بلاغت و صناعات ادبی، هما: تهران، چ هشتم


13. یاسمی، رشید. (1318). دیوان مسعود سعد سلمان، تهران: بی نا