تمثیل و ارسال المثل در دیوان جهان ملک خاتون

محورهای موضوعی : تمثیل در زبان و ادب فارسی

راویه کردافشاری ¹ (دانشجوی دورة دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
احمد خاتمی ² (استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی- ایران)

تاریخ دریافت : 1397/04/06 تاریخ پذیرش : 1397/04/06 تاریخ انتشار : 1397/04/01

کلید واژه: تمثیل, شعر فارسی, Allegory, ارسال المثل, Persian Poem, جهان ملک خاتون, Jahan Malek Khatoon, Cnomic verse,

چکیده مقاله :

تمثیل از مادة مثل تشبیه کردن چیزی را به چیزی گویند. در تمثیل، شاعران با آوردن مثالی گسترده تر به وضوحِ سخن و گفتة خود می افزایند. اما در ارسال المثل گوینده به سخنی مشهور و آوردن آن در کلام بسنده می کند؛ ضرب المثل یا مثل، چاشنی اصلی ارسال المثل است. اما در تمثیل چنین نیست. باید گفت در اقسام سه گانة تمثیل اعم از تشبیه تمثیل، استعارة تمثیلیه و داستان تمثیلی، نوع تمثیل های جهان ملک خاتون شاعر سدة هشتم هجری ارسال المثل است و به استعارة تمثیلیه، نزدیکی و قرابت بسیاری دارد. ارسال المثل های جهان ملک ادامة همان ارسال المثل های سنّتی و مرسوم ادب کلاسیک فارسی است.

چکیده انگلیسی:

Allegory entails comparing one object with another one. In allegory, the poets increase their clarity through providing more extensive examples; contrarily, in Cnomic verse, the speaker merely presents a famous quote. Proverbs are the major spice of the Cnomic verse. However, in allegory, it is not the case. With regard to three types of allegory including simile, allegory, and allegorical metaphor and allegorical story, Jahan Malek Khatoon’s (8th century) allegories were Cnomic verse and close to the allegorical metaphors. Indeed, her Cnomic verse have continued the traditional Cnomic verse in the classic school of Persian literature.

منابع و مأخذ:

1. جرجانی، عبدالقاهر، (1374). اسرارالبلاغه، ترجمه و تصحیح جلیل تجلیل، دانشگاه تهران: تهران، چ چهارم.


2. جهان ملک، (1374). دیوان جهان ملک خاتون، به کوشش پوراندخت کاشانی راد و کامل احمد نژاد، تهران: زوّار.


3. داد به، علی اصغر. (1383). دانشنامة جهان اسلام، ج 8، بنیاد دایرة المعارف اسلامی: تهران.


4. زرّین کوب، عبدالحسین. (1381). شعر بی­دروغ شعر بی­نقاب، تهران: علمی.


5. صفا، ذبیح الله. (1369). تاریخ ادبیات در ایران، ج 3 بخش دوم، تهران: فردوس، چ دوم.


6. وطواط (عمری کاتب)، رشیدالدین محمد، (1362). حدائق السحر فی دقایق الشعر، تصحیح عباس اقبال آشتیانی، طهوری و تهران: سنایی.


7. فتوحی، محمود. (1368). بلاغت تصویر، تهران: سخن، چ دوم.


8. قزوینی، محمد و غنی، قاسم. (1385). دیوان حافظ، تهران: زوار، چ سوم.


9. قیس الرّازی، شمس الدین محمد. (1388). المعجم فی معاییر اشعارالعجم، تهران: علم.


10. معین، محمد و شهیدی، سید جعفر. (1377). لغتنامة دهخدا، علی اکبر دهخدا، ج 2 و 5، دانشگاه تهران: تهران.


11. واعظ کاشفی سبزواری، میرزا حسین. (1369). بدایع الافکار فی صنایع الاشعار، ویراستة میرجلال الدین کزّازی، مرکز: تهران.


12. همایی، جلال الدین. (1371). فنون بلاغت و صناعات ادبی، هما: تهران، چ هشتم


13. یاسمی، رشید. (1318). دیوان مسعود سعد سلمان، تهران: بی نا