بررسی روایت در رمان اسفار کاتبان بر اساس نظریه روایت‌شناسی ژرار ژنت

الموضوعات :

مینا کرمی ¹ , منیژه فلاحی ² , علی اسکندری ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ساوه، دانشگاه آزاد اسلامی، ساوه، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران.

تاريخ الإرسال : 18 الجمعة , جمادى الثانية, 1443 تاريخ التأكيد : 17 الأربعاء , شوال, 1443 تاريخ الإصدار : 08 السبت , ربيع الأول, 1445

الکلمات المفتاحية: وجه, اسفار کاتبان, لحن, روایت, زمان روایی, ژرار ژنت,

ملخص المقالة :

ژرار ژنت، روایت شناس مطرح ساختارگرا، طرح جامعی برای متون روایی پیشنهاد داده است. او سه وجه از سخن روایی؛ یعنی زمان دستوری (نظم، تداوم، بسامد)؛ وجه (فاصله و کانونی شدن) و لحن یا صدا (راوی در سه سطح: فراداستانی، سطح داستانی و زیر داستانی) را در بررسی روایت خود مطرح کرده است. این پژوهش، رمان اسفار کاتبان، اثر ابوتراب خسروی را بر اساس نظریه روایت شناسی ژنت با روش توصیفی- تحلیلی بررسی کرده است. دستاورد این پژوهش نشان می‌دهد که نویسنده با استفاده از شیوه بازگشت به گذشته، به زمان پریشی دست یافته است. وی با حذف و خلاصه گویی سرعت روایت داستان را تند و با بیان درنگ توصیفی، سرعت روایت را کند نموده است. همچنین در لحظه‌های حساس با بسامد مکرر و تکرار یک روایت، به مهم بودن حادثه پرداخته است و رمان با تعدد راوی و روایت، زمان پریشی، مرگ مؤلف و روایت بودن تاریخ، به فراداستان دست یافته است.

المصادر:

کتاب‌ها آلن،گراهام (1389) بینامتنیت، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: انتشارات مرکز. احمدی، بابک (1385) ساختار و تأویل متن، تهران: انتشارات مرکز. اخوت، احمد (1371) دستور زبان داستان، اصفهان: انتشارات فردا. ارسطو (1382) ارسطو و فن شعر، ترجمه عبدالحسین زرین‌کوب، تهران: انتشارات امیرکبیر. ایگلتون، تری (1390) پیش درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه‌ عباس مخبر، تهران: انتشارات مرکز. بارت، رولان (1386) «مرگ مؤلف»، به سوی پسامدرن، پساساختارگرایی در مطالعات ادبی، تدوین و ترجمه پیام یزدانجو، تهران: انتشارات مرکز. پاینده، حسین (1382) گذر از مدرنیسم به پسامدرنیسم در رمان، در گفتمان نقد، تهران: انتشارات روزنگار. تایسن، لویس (1392) نظریه‎های نقد ادبی معاصر، ترجمه مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی، تهران: نگاه امروز. تودوروف، تزوتان (1382) بوطیقای ساختارگرا، ترجمه‌ محمد نبوی، تهران: انتشارات آگه. تولان، مایکل‌جی (1383) درآمدی نقادانه-زبان‌شناختی بر روایت، ترجمه ابوالفضل حری، تهران: انتشارات بنیاد سینمایی فارابی. خسروی، ابوتراب (1381) اسفار کاتبان، تهران: انتشارات آگه و قصه. ریمون‌کنان، شلومیث (1387) روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمه ابوالفضل حری، تهران: انتشارات نیلوفر. سلدن، رامان و پیتر ویدوسون (1384) راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، تهران: انتشارات طرح نو. فورستر، ادوارد مورگان (1352) جنبه‌های رمان، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: انتشارات امیر کبیر. کالر، جاناتان (1385) نظریه ادبی (معرفی بسیار مختصر)، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: مرکز. لوته، یاکوب (1386) مقدمه‌ای بر روایت در ادبیات و سینما، ترجمه امیر نیکفرجام، تهران: مینوی خرد. مکاریک، ایرناریما (1385) دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: انتشارات آگه. والاس، مارتین (1391) نظریه‌های روایت، ترجمه محمد شهبا، تهران: انتشارات هرمس. وبستر، راجر (1382) پیش درآمدی بر مطالعه نظریه ادبی، ترجمه الهه دهنوی، تهران: انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی. مقالات پروینی، خلیل، و ناظمیان، هومن. (1387). الگوی ساختار‌گرایی ولادیمیر پراپ و کاربردهای آن در روایت‌شناسی، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 11(7)، 203-183. حاتم‌پور، زهرا، رادمنش، عطا محمد، و خراسانی، محبوبه. (1399). فرامتن‌های تذکرةالاولیاء عطار بر مبنای نظریۀ ژرار ژنت. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 12(پیاپی 44)، 91-126. doi: 10.30495/dk.2020.677776. حری، ابوالفضل. (1389). همبستگی سطوح روایت و فراکارکردهای هلیدی در داستان حسنک وزیر. ادب پژوهی، 4(12)، 78-69. حسن لی، کاووس. (1389). بررسی سرعت روایت در رمان جای خالی سلوچ. متن پژوهی ادبی، 14(45)، 37-63. doi: 10.22054/ltr.2010.6505. گیلمت، لوسی. (1387). روایت‌شناسی ژرار ژنت، ترجمه محمد علی مسعودی. خوانش، 2(8)، 85-106. نجات‌زاده عیدگاهی، حسنیه، و قوام، ابوالقاسم. (1399). «وصف مدرنیستی» در آثار ابوتراب خسروی. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 12(43)، 171-194. doi: 10.30495/dk.2020.672393.

_||_

Books Ahmadi, Babak (2006) Text, structure and interpretation, Tehran: Markaz Publications. [In Persian] Allen, Graham )2010 (Intertextuality, Trans. Yazdanjoo, Payam. Tehran: Center. [In Persian] Aristotle (2003) Aristotle and the Art of Poetry, Trans. Abdolhossein Zarrinkoob, Tehran: Amirkabir Publications. [In Persian] Barth, Roland (2007) "Author's Death", Towards postmodernism, poststructuralism in literary studies, compiled and translated by Payam Yazdanjoo, Tehran: Center. [In Persian] Eagleton, Terry (2011) Introduction to literary theory, Trans. Abbas Mokhber, Tehran: Markaz Publications. [In Persian] Forster, Edward Morgan (1973) Aspects of the novel, Trans. Ebrahim Younesi, Tehran: Amir Kabir Publishing. [In Persian] Khosravi, Aboutrab (2002) Asfar Kataban, Tehran: Nashr-e Agah and Qesseh. [In Persian] Kohler, Jonathan (2006) Literary theory (a very brief introduction), Trans. Farzaneh Taheri. Tehran: Center. [In Persian] Lotte, Yakoub (2007) An Introduction to narrative in literature and cinema, Trans. Amir Nikfarjam. Tehran: Minavi Kherad. [In Persian] Makarik, IRnarima (2006) Encyclopedia of contemporary literary theories, Trans. Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi, Tehran: Agah Publications. [In Persian] Okhot, Ahmad (1992) Grammar of the story, Isfahan: Farda. [In Persian] Payende, Hossein (2003) The Transition from Modernism to Postmodernism in the novel, in critical discourse, Tehran: Rooznegar. [In Persian] Raymond-Kenan, Shlomith (2008) Narrative: Contemporary poetics, Trans. Abolfazl Hori, Tehran: Niloufar Publications. [In Persian] Selden, Raman and Peter Widowson (2005) Handbook of contemporary literary theory, Trans. Abbas Mokhber, Tehran: Tarh-e No Publications. [In Persian] Todorov, Tzutan (2003) Structuralist poetics, Trans. Mohammad Nabavi, Tehran: Agah Publications. [In Persian] Tolan, Michaelji (2004) A Critical-Linguistic introduction to narration (translated by Abolfazl Hori), Tehran: Farabi Cinema Foundation Publications. [In Persian] Tyson, Lewis (2013) Theories of contemporary literary criticism, Trans. Maziar Hosseinzadeh and Fatemeh Hosseini, Tehran: Today's Look. [In Persian] Wallace, Martin (2012) Theories of narrative, Trans. Mohammad Shahba, Tehran: Hermes Publications. [In Persian] Webster, Roger (2003) An introduction to the study of literary theory, Trans. Elahe Dehnavi, Tehran: Farhang va Ershad Islami Publications. [In Persian] Articles Gilmet, L. (2008). Gerard Genet Narrative. Trans. Mohammad Ali Masoudi. Reading, 2(8), 85-106. [In Persian] Hasanli, K. (2010). Analytic investigation of the rhythm and speed of narration in the novel of "The Empty Place of Salouch". Literary Text Research, 14(45), 37-63. doi: 10.22054/ltr.2010.6505. [In Persian] Hatampour, Z., Radmanesh, A. M., & Khorasani, M. (2020). Tazkeratol Awlia's metatextualitis based on the Gerard Genette's theory. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 12(Consecutive44), 91-126. doi: 10.30495/dk.2020.677776. [In Persian] Hori, A. (2010). Correlation between the levels of narrative and Halliday's functions in the story of Hassanak Wazir. Literary Studies, 4(12), 78-69. [In Persian] Nejatzadeh Eidgahi, H., & Ghavam, A. (2020). The modernist described in the works of Abootorab Khosravi. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 12(43), 171-194. doi: 10.30495/dk.2020.672393. [In Persian] Parvini, Kh., & Nazemian, H. (2008). The structuralist model of Vladimir Propp and Its applications in narratology. Persian language and literature research, 11(7), 183-203. [In Persian]