گفتمان انقلاب اسلامی و ترسیم الگوی بدیل برای دولت

الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

عطاءالله افسرده ¹ (دانشجوی دکتری، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.)
شیوا جلال پور ² (استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز، اهواز، ایران.)
حامد عامری گلستانی ³ (استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز،اهواز،ایران.)
حامد محقق نیا ⁴ (استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهواز،اهواز،ایران.)

تاريخ الإرسال : 03 الإثنين , محرم, 1441 تاريخ التأكيد : 03 الإثنين , محرم, 1441 تاريخ الإصدار : 22 الجمعة , ذو الحجة, 1440

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک دولت جدید، دارای پیچیدگی‌هایی است و درک و شناخت این پیچیدگی‌ها و ارتباط میان اسلام سیاسی فقاهتی و جمهوریت اهمیت زیادی دارد. همچنین رسیدن به این شناخت برای درک بهتر عملکرد نظام جمهوری اسلامی نیز اهمیت بسزایی دارد و برای فهمیدن این پیچیدگی‌ها باید این مبانی شناخته و منشأ آن به درستی فهمیده شود. بر این اساس، هدف اصلی این مقاله فهم بنیاد اساسی دولت در جمهوری اسلامی ایران است.این مقاله براساس روش گفتمان لاکلا و موف به تحلیل بنیاد دولت در جمهوری اسلامی پرداخته و آن را در قالب گفتمانی بدیل برای دیگر گفتمان‌های رقیب خود، مورد بررسی قرار می‌دهد. بر این اساس، دال مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی اسلام سیاسی فقاهتی است که با استقرار جمهوری اسلامی در ولایت فقیه تجلی پیدا می‌کند.نتایج پژوهش نشان داد،دولت در جمهوری اسلامی ایران، الگویی متفاوت و بدیل نسبت به تمام الگوهای پیشین از خود ترسیم کرد. این مسئله با توجه به تحول گفتمانی‌ای که در اثر انقلاب اسلامی پیش آمد و با مرکزیت ولایت فقیه به وجود آمد. از این‌رو باید در نظر داشت که نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه، بدیل تمامی الگوهای گفتمانی پیش از خود و نیز گفتمان‌های رقیب خود است.

المصادر:

1. اخوان کاظمی، بهرام (1391). نقد و ارزیابی تحلیل گفتمانی لاکلا و کاربرد آن در سیاست. سیاست، 24: 1-20.


2. اسماعیلی، محمدجواد؛ شجاعی‌زند، علیرضا؛ ساعی، علی؛ یزدانی‌مقدم، احمدرضا (1395). جایگاه تحلیل گفتمان در بررسی اندیشۀ انقلاب اسلامی (مقایسه با چارچوب تحلیلی ایدئولوژی). جامعه‌شناسی تاریخی، 8(1): 31-58.


3. افتخاری، اصغر (١٣٨٢). جامعه‌شناسی وحدت از دیدگاه امام خمینی(ره). تهران: معاونت سیاسی سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی.


4. ایزدهی، سجاد (1392). مبانی آزادی و الزامات آن در عرصۀ سیاسی. مطالعات انقلاب اسلامی،10(32): 30-9.


5. بهروزلک، غلامرضا (١٣٨٤). ویژگی‌های مکتب سیاسی امام خمینی چیست؟. پرسمان، ٣٣: 2-3


6. بهروزلک‌، غلامرضا (1386). جهانی شدن و اسلام سیاسی در‌ ایران. تهران: پژوهشگاه فرهنگ‌ و اندیشۀ‌ اسلامی.


7. پورگرجی، محمودعلی(1393). گفتمان اسلام سیاسی در انقلاب اسلامی ایران. رهیافت انقلاب اسلامی،27: 61-78


8. تاجیک، محمدرضا (1383). گفتمان، پادگفتمان و سیاست. تهران: مؤسسۀ توسعۀ علوم انسانی.


9. جمشیدی‌راد، محمدصادق؛ محمودپناهی، محمدرضا (1391). مفهوم اسلام سیاسی در انقلاب اسلامی ایران. پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی(دانشگاه همدان)، 2(1): 127-149.


10. جوان آراسته، حسین (1380الف). مبانی حاکمیت در قانون اساسی. حکومت اسلامی،21: 69-112.


11. جوان آراسته، حسین (1380ب). نقد و نظر: بازخوانی امامت، حکومت و توزیع قدرت در قانون اساسی. حکومت اسلامی،22: 196-215.


12. حسینی‌زاده، محمدعلی (1386). اسلام سیاسی در ایران. قم: انتشارات دانشگاه مفید.


13. حقیقت، صادق؛ حسین‌زاده، محمدعلی (1387). گفتمان در رهیافت و روش در علوم سیاسی. به اهتمام عباس منوچهری. تهران: انتشارات سمت.


14. خمینی، روح‌الله (1378). صحیفۀ امام. تهران. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج9.


15. سعید، بابی (1379). هراس بنیادین اروپامداری و ظهور اسلام‌گرایی. ترجمه غلامرضا جمشیدی‌ها، موسی عنبری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.


16. سلطانی، علی‌اصغر (1383). تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش. علوم سیاسی، 8(28): 153-180.


17. سمیعی اصفهانی، علیرضا؛ کیانی، امران (1394). پیروزی و ناکامی گفتمان اسلام سیاسی (تجربه‌ای متفاوت در ایران 1979 و مصر2012). سیاست، 45(2): 6-24.


18. عامری گلستانی، حامد؛ قادری، نفیسه‌سادات (1391). نگاهی گفتمانی به اسلام‌هراسی. پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام،2(4): 129-153.


19. فلسفی، نصرت‌الله (1386). جایگاه دموکراسی در نظام جمهوری اسلامی ایران. حقوق اساسی،8: 151-212.


20. فیرحی، داود (1384). شیعه و دموکراسی مشورتی در ایران. دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، 67: 137-158.


21. مارش، دیوید؛ استوکر، جری (١٣٧٨). روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی، تهران: انتشارات پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.


22. مک‌دانل، دایان (1380). درآمدی بر نظریه‌های گفتمان. ترجمه حسینعلی نوذری. تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.


23. میرزایی، محمد؛ ربانی خوارسگانی، علی (1393). ایدئولوژی، سوژه، هژمونی، و امر سیاسی در بستر نظریۀ گفتمان. غرب‌شناسی بنیادی، 5(1): 23-46.


24. نظری، علی‌اشرف؛ سازمند، بهاره (1387). گفتمان هویت و انقلاب اسلامی ایران. تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.


25. هزاوه‌ای، مرتضی (1391). انقلاب اسلامی، بیداری اسلامی و آیندۀ اسلام سیاسی در منطقه. پژوهشنامه انقلاب اسلامی،1(4): 113-144.


26. هنری، یدالله؛ آزرمی،علی (1392). بررسی و تحلیل فرایند استقرار و انسجام‌یابی گفتمان انقلاب اسلامی ایران براساس نظریۀ گفتمان لاکلا و موفه. پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی(دانشگاه همدان)، 2(4):339-360.

1. Akhavan Kazemi, B. (2012). Critique and evaluation of Laclau's discourse analysis and its application in politics. Politics, 24: 1-20. [in persian]


2. Ameri Golestani, H.; Ghaderi, N. S. (2012). A Discourse on Islamophobia. Political Studies in the Islamic World, 2 (4):129-153. [in persian]


3. Behrouzlak, G.(2005). What are the characteristics of Imam Khomeini's political school?. Question, 2: 2-3. [in persian]


4. Behrouzlak, G. (2007). Globalization and Political Islam in Iran. Tehran: Institute of Islamic Culture and Thought. [in persian]


5. Eftekhari, A. (2003). The Sociology of Unity from Imam Khomeini's Viewpoint. Tehran: Political Deputy of the Political Conservative Organization of the Police Force. [in persian]


6. Esmaili, M. J.; Shojaei Zand, A.; Saei, A.; Yazdani Moghaddam, A.R. (2016). The Position of Discourse Analysis in the Study of Islamic Revolution Thought (Compared to the Analytical Framework of Ideology). Historical Sociology, 8 (1): 31-58. [in persian]


7. Falsafi, N. (2007). The Status of Democracy in the Islamic Republic of Iran. Fundamental Rights, 8: 151-212. [in persian]


8. Feirahi, D.(2005). Shia and Advisory Democracy in Iran. Faculty of Law and Political Science, 67:137-158. [in persian]


9. Haghighat, S.; Hosseinzadeh, M. A. (2008). Discourse on Approaches and Methods in Political Science. By Abbas Manouchehri. Tehran: SAMT Publications. [in persian]


10. Hazavei, M. (2012). Islamic Revolution, Islamic Awakening and the Future of Political Islam in the Region. Journal of Islamic Revolution,1 (4):113-144. [in persian]


11. Honari, Y.; Azarmi, A. (2013). Investigating and Analyzing the Process of Establishing and Consolidating the Discourse of the Islamic Revolution of Iran Based on the Laclau and Mouffe Discourse Theory. Journal on Islamic Revolution (Hamadan University),2(4):339-360. [in persian]


12. Hosseinizadeh, M. A. (2007). Political Islam in Iran. Qom: Mofid University Press. [in persian]


13. Izadhi, S. (2013). The Foundations of Freedom and Its Implications in the Political Field. Islamic Revolution Studies,10(32):9-30. [in persian]


14. Jamshidi Rad, M. S.; Mahmoudpanahi, M. R.(2012). The Concept of Political Islam in the Islamic Revolution of Iran. Journal on Islamic Revolution (Hamadan University),2(1):127-149. [in persian]


15. Javan Arasteh, H. (1380b). Criticism: Re-reading the Imamate, government and power distribution in the constitution. Islamic State, 22: 196-215. [in persian]


16. Javan Arasteh, H. (2001a). Foundations of sovereignty in the constitution. Islamic State,21: 69-112. [in persian]


17. Khomeini, R. (1999). Imam Sahifa.Tehran: Institute for Organizing and Publishing Imam Khomeini's Works, Vol. 9.


18. Macdonell, D. (2001). Theories of Discourse: An Introduction. Translated by Hossein Ali Nozari. Tehran: Culture of Discourse Publications. [in persian]


19. Marsh, D. & Stoker, G. (1999). Theory and Methods in political sciences. Translated by Amir Mohammad Haji Yousefi. Tehran: Institute for Strategic Studies Research. [in persian]


20. Mirzaei, M.; Rabbani Khorargani, A. (2014). Ideology, subject, hegemony, and politics in the context of discourse theory. Fundamental Western Studies, 5(1):23-46. [in persian]


21. Nazari, A.A.; Sazmand, B. (2008). The Discourse of Iranian Identity and the Islamic Revolution. Tehran:Islamic Revolution Documentation Center Publications. [in persian]


22. Pourgorji, M. A. (2014). The Discourse of Political Islam in the Islamic Revolution of Iran.Islamic Revolution Approach,27:61-78. [in persian]


23. Samiei Esfahani, A.; Kiani, A. (2015). The Victory and Failure of Political Islam Discourse (A Different Experience in Iran 1979 and Egypt 2012). Politics,45 (2):6-24. [in persian]


24. Sayyid, Bobby (2000). A fundamental fear: Eurocentrism and the emergence of Islamism. Translated by Gholamreza Jamshidi and Musa Anbari.Tehran:Tehran University Press. [in persian]


25. Soltani, A. A. (2004). Discourse analysis as theory and method. Political Science, 8(28):153-180. [in persian]


26. Tajik, M. R. (2004). Discourse, antagonism and politics. Tehran: Institute for Development of Human Sciences.[in persian]