بررسی تطبیقی رمان‌های «شیکاگو» از علاء الأسوانی و «همسایه‌ها» از احمد محمود
الموضوعات :
ماندانا منگلی
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
الکلمات المفتاحية: محتوا, عناصر داستان, ساختار, سنت و تجدد, نماد,
ملخص المقالة :
رمان شیکاگو(2007م) یکی از قدرتمندترین و مخاطب‌پذیرترین رمان‌های معاصر جهان در حوزه فرهنگ و ادب است. علاء اسوانی(متولد 1957م) نویسنده نامدار مصری، در رمان شیکاگو به تعارض‌های زندگی مصری-آمریکایی می‌پردازد. تعارض‌هایی که حاصل رفتارهای یک جوان مصری در آمریکا است. احمد محمود(1310- 1381ش) از نویسندگان مکتب جنوب، در ایران است و رمان همسایه‌ها متناسب با دوره کودتای سال 1328 یعنی نیمه اول قرن 20 به نگارش در آمده است و به خواننده از لحاظ بسیاری از مسائل یکنواخت در نوع مشکلات و جو حاکم بر کشورها و مردم استعمارزده جهان سوم پرداخته و آن‌ها را به تصویر می‌کشد. سمبلیسم در هر دو اثر وجود دارد. زمان و مکان و تعدد شخصیت‌ها و طرح و پیرنگ و عناصر داستانی در هر دو بسیار قوی است. اسوانی از طریق جامعه روشنفکر به ظلم و تبعیض نگاه کرده و رسوخ بی‌کفایتی‌های هیأت حاکمه را در این بخش ازجامعه و حتی در خارج از مرزها می‌بیند. ولی احمد محمود نگاهی انتفادی به شرائط حاکم بر مردم دارد و این موضوع را با مضمون فقر و فلاکت دنبال کرده است.
کتابنامه
احمدی، بابک. 1372ش، جهان داستان، چاپ اول، تهران: نشر نارون.
اخوت، احمد. 1371ش، دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
ارسطو. 1393ش، فن شعر، ترجمه عبدالحسین زرین کوب، تهران: امیرکبیر.
اسکولز رابرت. 1379ش، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، اول، تهران: نشر آگه.
اسلامی ندوشن، محمدعلی. 1374ش، جام جهان بین، چاپ ششم، تهران: گلشن.
الأسوانی، علاء. 2013م، شیکاگو، چاپ اول،مصر: دار الشروق.
ایرانی، ناصر. 1380ش، هنر رمان، چاپ اول، تهران: نشر آبانگاه.
ایوشورل. 1389ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه طهمورث ساجدی، تهران: امیرکبیر.
براهنی، رضا. 1362ش، قصه نویسی، چاپ سوم، تهران: نشر نو.
برتنس، هانس. 1383ش، مبانی نظریه ادبی، ترجمه محمدرضا ابوالقاسمی، تهران: انتشارات ماهی.
بی نیاز، فتح الله. 1392ش، درآمدی بر داستان نویسی و روایت شناسی، تهران: انتشارات افراز.
تیگم، پل وان. 1931م، الأدب المقارن، ترجمه سامی مصباح الحسامی، بیروت: بی نا.
حدیدی، جواد. 1385ش، برخورد اندیشه‌ها(هشت گفتار در ادبیات تطبیقی ادب پارسی)، مشهد: توس.
حنیف، محمد. 1384ش، قابلیت‌های نمایشی شاهنامه، تهران: سروش.
دستغیب، عبدالعلی. 1376ش، به سوی داستان نویسی بومی، تهران: سوره.
دستغیب، عبدالعلی. 1386ش، پیدایش رمان فارسی، شیراز: نوید شیراز.
رحیمیان، هرمز. 1379ش، آشنایی با ادبیات معاصر ایران، تهران: پیام نور.
رضوانیان، قدسیه. 1389ش، ساختار داستانی حکایت‌های عرفانی، تهران: سخن.
زرین کوب، عبد الحسین. 1383ش، حکایت همچنان باقی، تهران: سخن.
ساجدی، طهمورث. 1360ش، از ادبیات تطبیقی تا نقد ادبی، تهران: امیرکبیر.
ستاری، جلال. 1373ش، درد عشق زلیخا، تهران: انتشارات توس.
شکری، فدوی. 1386ش، واقعگرایی در ادبیات داستانی معاصر، تهران: نگاه.
شمیسا، سیروس. 1370ش، بیان، تهران: انتشارات فردوس و مجید.
شمیسا، سیروس. 1383ش، انواع ادبی، تهران: فردوس.
شوالیه، ژان و آلن گرابران. 1378ش، فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، تهران: نشر جیحون.
علی الخطیب، عماد. 2011م، فی الأدب الحدیث ونقده، چاپ دوم، اردن: دار المسیره.
کفافی، محمد عبدالسلام. 1382ش، ادبیات تطبیقی، ترجمه سیدحسین سیدی، چاپ اوّل، مشهد: به نشر.
الگا، ام. دیویدسن. 1360ش، ادبیات تطبیقی و شعر کلاسیک فارسی، ترجمه فرهاد عطایی، تهران: نشر پژوهش.
گلستان، لیلی. 1383ش، حکایتحال، تهران: معین.
محمدی، ابراهیم. 1388ش، مبانی نظری ادبیات تطبیقی، بیرجند: قهستان.
محمود، احمد. 1353ش، همسایه‌ها، تهران: امیرکبیر.
مقدادی، بهرام. 1378ش، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی، تهران: فکر روز.
مکی، ابراهیم. 1371ش، شناخت عوامل نمایش،تهران: سروش.
میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی. 1377ش، واژه نامه هنر داستان نویسی، تهران: مهناز.
میرصادقی، جمال. 1376ش، ادبیات داستانی، تهران: انتشارات علمی.
ندا، طه. 1387ش، الأدب المقارن، ترجمه هادی نظری، تهران: نی.
نعمت اللهی، فرامرز. 1385ش، ادبیات کودکان و نوجوانان، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
نورتن، آنتالوژی. 1378ش، مکتب ادبی ناتورالیسم با نگاهی به آثار فلوبر،ترجمه سیدجواد نجفی، تهران: ابرار.
ولک، رنه و وارن، آوستن. 1382ش، نظریه ادبیات، مترجمان: ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
هلال، محمد غنیمی. 1987م، الأدب المقارن، بیروت: دار العوده.
یوسف نجم، محمد. 1979م، فن القصة،بیروت: دار الثقافه.
یونسی، ابراهیم. 1379ش، هنر داستان نویسی، تهران: مؤسسه انتشارات نگاه.
یونگ، کارل گوستاو. 1377ش، انسان و سمبول‌هایش، محمود سلطانیه، تهران: جامی.
مقالات
پروینی، خلیل. 1378ش، «تحلیل ادبی قصه‌های قرآن»،رساله دکتری زبان و ادبیات عربی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
شهدین، شهروز و ابوالقاسم امیراحمدی و علی عشقی سردهی. 1399ش، «بررسی تطبیقی سه اثر داستانی منیرو روانی پور: کنیزو، کولی کنار آتش، اهل غرق»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد جیرفت، دوره 14، شماره 50، بهار، صص 9- 32.
صالح بک، مجید و هادی نظری منظم. 1387ش، «ادبیات تطبیقی در ایران پیدایش و چالش‌ها»، مجله زبان و ادب پارسی دانشگاه علامه طباطبایی، ش 38.
محسنی‌نیا، ناصر. 1389ش، «ادبیات تطبیقی، جایگاه و ضرورت‌ها»، مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، علمی-پژوهشی، شماره 14، بهار، صص 102-81.
_||_Ahmadi, Babak 1993, World of Story, first edition, Tehran: Narun Publishing.
Ekhvat, Ahmad 1992, Grammar of the story, Isfahan: Farda.
Arastoo. 2014, Poetry techinique, translated by Abdolhossein Zarrinkoob, Tehran: Amirkabir.
Scholes Robert. 2000, An Introduction to Structuralism in Literature, translated by Farzaneh Taheri, I, Tehran: Agha Publishing.
Islami Nodoshan, Mohammad Ali 1995, Jame Jahanbin, sixth edition, Tehran: Golshan.
Al-Aswani, Alaa. 2013, Chicago, first edition, Egypt: Dar al-Shorouk.
Irani, Nasser. 2001, Art of Novel, First Edition, Tehran: Abangah Publishing.
Iushurel, 2010. Comparative Literature, translated by Tahmour Sajedi, Tehran: Amirkabir.
Braheni, Reza 1983, Story Writing, Third Edition, Tehran: No Publication.
Bertens, Hans. 2004, Fundamentals of Literary Theory, translated by Mohammad Reza Abolghasemi, Tehran: Mahi Publications.
Biniyaz, Fathullah. 2013, Introduction to Fiction and Narrative Studies, Tehran: Afraz Publications. Tigam, Paul Van. 1931, Comparative Literature, translated by Sami Mesbah Al-Hessami, Beirut: Bina. Hadidi, Javad 2006, The Clash of Thoughts (Eight Discourses in the Comparative Literature of Persian Literature), Mashhad: Toos.
Hanif, Mohammad 2005, Shahnameh Theatrical Capabilities, Tehran: Soroush.
Dastgheib, Abdul Ali 1997, Towards Indigenous Fiction, Tehran: Sura.
Dastgheib, Abdul Ali 2007, The Origin of the Persian Novel, Shiraz: Navid Shiraz.
Rahimian, Hormoz 2000, Introduction to Contemporary Iranian Literature, Tehran: Payame Noor. Rezvanian, Qudsieh. 2010, Fictional Structure of Mystical Stories, Tehran: Sokhan.
Zarrinkoob, Abdul Hussein 2004, The Story Remains, Tehran: Sokhan.
Sajedi, Tahmurath 1981, from comparative literature to literary criticism, Tehran: Amirkabir.
Sattari, Jalal. 1994, The Pain of Zuleykha's Love, Tehran: Toos Publications.
Shokri, Fadavi. 2007, Realism in Contemporary Fiction, Tehran: Negah.
Shamisa, Sirus. 1991, Bayan, Tehran: Ferdows and Majid Publications.
Shamisa, Sirus. 2004, Literary Types, Tehran: Ferdows.
Shovaliyeh, Jean and Alain Grabran. 1999, Culture of Symbols, translated by Soodabeh Fazaili, Tehran: Jeihun Publishing.
Ali al-Khatib, Imad. 2011, in the literature of hadith and criticism, second edition, Jordan: Dar al-Masira.
Kafafi, Muhammad Abdul Salam 2003, Comparative Literature, translated by Seyed Hossein Seyed, first edition, Mashhad: Beh Nashr.
Olga, M. Davidson. 1981, Comparative Literature and Classical Persian Poetry, translated by Farhad Ataei, Tehran: Research Publishing.
Golestan, Leily. 2004, The Story of Now, Tehran: Moein.
Mohammadi, Ibrahim 2009, Theoretical Foundations of Comparative Literature, Birjand: Ghohestan. Mahmoud, Ahmad 1974, Neighbors, Tehran: Amirkabir.
Meqdadi, Bahram. 1999, Dictionary of Literary Criticism Terms, Tehran: Fekr Rooz.
Maki, Ibrahim. 1992, Recognition of the factors of the play, Tehran: Soroush.
Mirsadeghi, Jamal and Meymant Mirsadeghi. 1998, Dictionary of the Art of Fiction, Tehran: Mahnaz. Mirsadeghi, Jamal 1997, Fiction, Tehran: Scientific Publications.
Neda, Taha. 2008, Literary Literature, translated by Hadi Nazari, Tehran: Ney.
Nematollahi, Faramarz, Children and Adolescents Literature, Tehran: Iran Textbook Publishing Company.
Norton, Anthology. 1999, Literary School of Naturalism by taking a Look at Flaubert's Works, translated by Seyed Javad Najafi, Tehran: Abrar.
Volk, René and Warren, Austen. 2003, Literary Theory, Translators: Zia Movahed and Parviz Mohajer, Tehran: Scientific and Cultural Publications. Hilal, Mohammad Ghanimi 1987, Comparative Literature, Beirut: Dar Al-Awda.
Yousef Najm, Mohammad 1979 AD, Art of Story, Beirut: Dar Al-Thaqafa.
Younesi, Ibrahim. 2000, The Art of Fiction, Tehran: Negah Publishing Institute.
Jung, Carl Gustav. 1998, Man and His Symbols, Mahmoud Soltanieh, Tehran: Jami.
Articles
Parvini, Khalil 1999, "Literary Analysis of Quranic Stories", PhD Thesis in Arabic Language and Literature, Tehran: Tarbiat Modares University.
Shahidin, Shahrooz and Abolghasem Amirahamdi and Ali Eshghi Sardehi. 2010, "Comparative study of three fictional works of Moniro Ravanipour: Kenizo, Gypsy by the fire, drowning", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, Jiroft Azad University, Volume 14, Number 50, Spring, pp. 9-32.
Saleh Beck, Majid and Hadi Nazari. 2008, "Comparative Literature in Iran, Genesis and Challenges", Journal of Persian Language and Literature, Allameh Tabatabai University, Vol.
Mohseniya, Nasser. 2010, "Comparative Literature, Position and Necessities", Journal of the Iranian Association of Arabic Language and Literature, Scientific-Research, No. 14, Spring, pp. 102-81
